Azərbaycan Memarlıq və İnşaat Universiteti

                                                        Sinxron maşınları 

                                       Sinxron maşınların vəzifəsi və tədbiq sahələri 

Rotorun dövrlər sayı statorun fırlanan maqnit sahəsinin dövrlər sayına bərabər olan 

maşına sinxron maşın deyilir. 

Sinxron maşınlarda dəyişən cərəyan maşınları olub çevrilə bilən maşınlardır.Yıni 

həm  generator  həm  də  mühərrik  rejimində  işləyə  bilər.Sinxron  maşınlardan 

həmçinin  elektrik  şəbəkələrdə  güc  əmsalını  artırmaq  üçün  sinxron  kompensator 

kimi  də  istifadə  olunur.Elektrik  stansiyalarında  əsasən  sinxron  generatordan 

istifadə 

olunur.Belə 

generatorlar 

böyük 

güclərdə 

hazırlanır.Üç  fazalı 

dəyişəncərəyan hasil edir 

Rotorun fırlandırılma üsulundan asılı olaraq sinxron generatorla iki cür hazırlanır. 

1.Hidrogeneratorlar. 

2.Turbageneratorlar. 

Su  turbinləri  vasitəsiylə  hərəkətə  gətirilən  generatorlara  hidrogeneratorlar 

deyilir.Belə  generatorlar  su  elektrik  stansiyalarında  istifadə  olunur.Dövrlər  sayı 

---

 

23 

 

suyun basqısından asılı olduğu üçün 6-750 dövr/dəq olur.Hidrogeneratorlar adətən 

şaquli  vəziyyətdə  hazırlanır.  Buxar  turbinləri  vasitəsi  ilə  hərəkətə  gətirilən 

generatorlara  tubageneratorlar  3000  və  ya  1500  dövr/dəq  surəti  ilə  fırlanır.Belə 

generatorların  rotoru  aydın  görünməyən  cüt  qütblü  olur.Bundan  başqa  elektrik 

enerjisi  almaq  məqsədi  ilə  dizel  generatorlarından    da  istifadə  olunur.Belə 

generatorlar  daxili  yanma  mühərriki  vasitəsi  ilə  hərəkətə  gətrilir.Sinxron 

mühərriklərdən  rotorun  dövrlər  sayı  sabit  qalması  tələb  olunan  yerlərdə(səs 

yazılışında)özü  yazan  cihazlarda,avtomatik  idarə  etmə  sistemlərində,nasos 

kompresor qurğularında və s.istifadə edilir.