Azərbaycan Memarlıq və İnşaat Universiteti

Asinxron mühərriklərinin  itkiləri və f.i.ə 

 

Asinxron mühərrikkində baş verən bütün  itkilər dörd yerə bölünür 

1.Elektrik itkiləri 

2.Maqnit itkiləri 

---

 

19 

 

3.Mexaniki itkiləri 

4.Əlavə itkilər. 

        Elektrik  itkiləri  işləyən  mühərrikin  stator  və  rotor  dolaqlarında  baş 

verir.İstiliyə çevrilən itkilərdir 

∆𝑃

𝑒𝑙

 = 

𝑚

1

𝑟

1

𝐼

1

2

+   𝑚

2

𝑟

2

𝐼

2

2

                       (1) 

Maqnit  itkiləri  əsasən  historezis  və  dövrü  cərəyanlar  yaranmasına  sərf  olunan 

enerjidən ibarət olub həm stator,həm də rotorun plad nüvəsində əmələ gəlir.Maqnit 

itkiləri aşağidakı ifadə ilə hesablanır. 

∆𝑃

𝑚𝑎𝑞 

=  𝜎 (

𝑓

1,3

50

) (

𝛽

𝑚

2

10000

) ∙ 𝑉

                (2) 

Sukkerman və Petrovski disturları 

BuradaG=10000 qaus qiymətində xüsusi polad itkisidir 

f-maqnit sahəsinin polad içliyi kəsmə tezliyidir                                        

V- polad içliyin həcmidir 

Asinxron  mühərrikinin  mexaniki  itgiləri  yastiqlarda  kantakt  sərf  olunan  enerjiyə 

deyilir.Mexaniki  itgiləri  azaltmaq  məqsədi  ilə  mühərriklərin  yastıqları  adi 

sistemdən  gərginlikli  vədiyircəkli  sitemə  keçirilmişdir.Bu  itgilərdən  əlvə  sahənin 

dəyişməsində,ali  dərəcəli  harmonikalardan  yaranan  itgilərə  əlavə  itgilər  deyilir.                                                                                     

p

1

-mühərrikintələb etdiyi gücdür.Asinxron mühərrikinin bütün itcilərin cəbri-cəmi 

∆𝑃 =   𝑃

𝑒𝑙1

+ 𝑃

𝑒𝑙2

+ 𝑃

𝑐1

+ 𝑃

𝑚𝑎𝑘

+ 𝑃

𝑒𝑙

 

P

e1

-statorun dolaqlarındakı elektrik itciləri 

P

e2

-rotorun dolaqlarındakı elektrikitciləri 

P

c1

-statorun nuvəsindəki maqnit itciləri 

P

mex 

- mexaniki itcilər 

P

ə 

- əlavə itcilər  

Tam maxaniki gücü aşağıdakı ifadə ilə tapa bilirik. 

𝑃

2



=   𝑃

𝑒𝑚

−   𝑃

𝑒2

 

Valın üzərinədüşən mexaniki güc, tam mexaniki gücdən axdır 

---

 

20 

 

𝑃

2

=   𝑃

2



−   (𝑃

𝑚𝑒𝑥

+   𝑃

𝑒𝑙

)

 

Mühərrikin  valındakı  faydalı  gücdən  mühərrikin  tələb  etdiyi  güc  çıxaq  bütün 

itkilərin cəmi 

𝑃

2

=   𝑃

1

−  𝛴𝑃

 

P

1

-mənbədən  stator  dövrəsinə  verilən  güc.Bu  itgiləri  asinxron  mühərrikinin 

energetik diaqramasında göstərə bilərik 

 

Mühərrikin f.i.ə.

𝜂 =  

𝑃

2

𝑃

1

=  

𝑃

1

−𝛴

𝑃

𝑃

1

=  1 −

𝛴

𝑃

𝑃

1

 

f.i.ə.mühərrikin  yükündən  asılı  olub  müxtəlif  qiymətləralır.Mühərrikin  nominal 

rejimdəmf.i.ə.ən  böyük  qiymətini  alır.f.i.ə-nın  yükdən  asılılıq  əyrisini  şəkildə 

göstərilmişdir.Mühərrikin  gücü  artdıqca  f.i.ə  da  artır  10kbt-lıq  mühərrikin 

f.i.ə.0,87(87%) 500kvt-lıq mühərrikin 0,95(95%) olur. 

 

İtçi 5%-olur.Şəkildə 10-kvt.dövrlərin sayı 1445 dövr/dəq olan mühərrikin f.i.ə -lı 

əyrisi göstərilib. 

 

---

 

21