Azərbaycan Memarlıq və İnşaat Universiteti
Yüklə 1,31 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Sinxron generatorda sinusoidal e.h.q-nın alınması
|
28
Sinxron generatorda sinusoidal e.h.q-nın alınması Sinxron maşının stator dolaqları da asinxron masinlarda olduğu kimidir.Lakin sinxron masinlarda maqnit(induksiyalayıcı) sabit
cəreyan tərəfindən yaradılır.Sinxron generatoru yüksüz işlədikdə,statorun (lorbərin) dolağının bir sarğısı ilə ilişən maqnit seli yarım periodu ərzində qeyri-sinusoidal e.h.q yaradır.Bu e.h.q-nın orta qiyməti 𝐸 𝑠 𝑜𝑟 = 2 𝑇 ∫ 𝑒𝑑𝑡 𝑇 2 0 (3)
Burada
𝑒 = 𝑑Ф 𝑑𝑡 − bir sarqıda yaranan sinusoidal e.h.q-nın ani qiymətidir. (3)- ifadəsinin aşağıdakı kimi də yazmaq olar. 𝐸 𝑠 𝑜𝑟 = − 2 𝑇 ∫ 𝑑Ф =
−Ф +Ф 4 𝑇 Ф = 4𝑓Ф
(4)
Bir sarğıda induksiyalonon e.h.q-nın təsiredici qiyməti 𝐸 𝑠 = 𝐸 𝑠 𝑜𝑟 ∙ 𝑘
𝑓 =
4,44 ∙ 𝑓 ∙ Ф
Burada k f - forma əmsalı adlanır. Beləliklə,sinxron maşının staturundakı dalaqda yaranan e.h.q 𝐸 = 4,44 𝑓 𝑊 𝑘 𝑑 𝑜𝑙 Ф
Yüksüz iş rejimində 𝐸 0 = 𝑓(𝐼 𝑡 ) əyrisi Ф = 𝑓(𝐼
𝑡 ) əyrisindən yalnız öz miqyası ilə fərqlənir.Bu aslılıq yüksüz işləmə və ya maqnitlənmə xarakteristikasi adlanır Sinxron generatorunun E 0 =f(I
t )yüksüz işləmə xarakteristikasını təcrübi yolla qurmaq üçün maşının sürətinin normal qiymətində l 1
təsirlənmə cərəyanını sıfırdan hər hansı bir maksimum qiymətə qədər artırmaq,sonra isə bu maksimum qiymətdən sıfıra qədər azaltmaq lazımdır.Bu zaman E 0
–e.h.q-nın ölçülmüş qiymətinin l t cərəyanından asılılığı qrafiki artan və azalan hissələrdən ibarət iki əyrilər şəklində alınır. Ancaq bu iki əyri arasındakı fərq yalnız maşının rotorunun qütüblərindəki historizis nəticəsində yarandığı üçün olur və bu fərqi nəzərə almamaq olar. Yüksüz işləmə xarak-nın aşağı hissəsi düz xətt yaxındır,çünki induksiyanın qiymətində 29
l,W maqnitləşdirici qüvvəsinin çox hissi stator və rotor arasindakı hava aralığında itir və bu aralıq üçün -xarakteristikası düzxəttli olur. Maqnit selini artırdıqda poladın doyması baş verir,maqnit dövrəsinin maqnit müqaviməti kəskin artıq və nəticədə xarakteristika müəyyən qədər absis doğru meyl edir.Simron generatorun e.h.q-nın ani qiyməti e=f(t)əyrisi sinusodal olmalıdır.Stator dolağında sin-dal paylanmalıdır. Aşkar qütüblü maşınlarda bu məqsədlə qütb başlıqlarının formasından istifadə olunur:aşkar qütblü maşınlarda hava aralığı qütb başlığının ortasından kənarlarına doğru istiqamətdə azalmaqla qeyri bərabər olur. Maqnit induksiyası maqnit müqavimətinə tərs mütənasib olaraq paylanır .Bu isə qütb başlığının formasına uyğun formanı seçməklə induksiyanın rotor çevrəsi boyunca təqribən sin-dal paylanmasını təmin etməyə imkan verir Yüksək surətli sinxron maşınlarda isə sin-dal əyrinin alınması üçün bu üsulu tədbiq etmək mümkün olmur.Belə maşınlarda təsiretmə dolağının uyğun formada paylandırılması yolu ilə induksiyanın rotorun çevrəsi boyunca tripisyal paylanmasında nail olunur. E.h.q-nın əyrisindəki yüksək tərtibli harmonikaları dəf etmək statorun paylanmiş dolaqlarının xüsusi xassələrindən istifadə olunur.
Yüklə 1,31 Mb. Dostları ilə paylaş:
|