Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi Azərbaycan Texniki Universiteti

Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi
Azərbaycan Texniki Universiteti

Kafedra : Kimya texnologiya, təkrar emal və ekalogiya

Fakultə : Metallurgiya və materialşünaslıq
Qrup : 452 a2

İxtisas : Metallurgiya mühəndisliyi

Müəllim : Məsiyeva Ləman

Tələbə : Rüstəmli Rüstəm

Labaratoriay İşi 2
Molekulyar refraksiyanın təyini.
Hər hansı bir maddəni xarici elektrik sahəsinə daxil etdikdə onda həmin maddənin atomları, molekulları və ionları dəyişmələrə məruz qalır. Bu dəyişmələr polyarizasiya adlanır. Bura elektronların nüvəyə nisbətən yerdəyişməsi (elektron polyarizasiyası Pe), molekulun atomların bir-birinə nisbətən yerdəyişməsi (atom polyarizasiyası Pa) və polyar molekuların sahənin təsiri istiqamətlənməsi (istiqamətlənmə polyarizasiyası Pist) daxildir. Beləliklə, molekulyar polyarizasiya Pm aşağıdakı bərabərliklə ifadə olunur:
Pm=Pe+Pa+Pist (1)
Lakin atomların rəqsi və istiqamətlənmə hərəkətlərinin tezliyi elektronların hərəkət sürətinidən çox az olduğundan Pa və Pist qiymətləri çox kiçikdir. Buna görə də molyar refraksiya Rm əsasən elektron refraksiyası ilə ölçülür:
Rm = Pm=Pe
Molyar refraksiyanın vahidi sm3/mol-dur. Molyar refraksiya Loren formulu ilə ifadə olunur
sındırma əmsalına əsasən hesablanır; M-molyar kütlə, -sıxlıqdır.
Sındırma əmsalı n-nin təcrübi qiymətləri məlum olmadıqda molyar refraksiya
molekulyar birləşmələrin atom refraksiyalarının və ya kimyəvi rabitələrin refraksiyalaının cəmi kimi hesablana bilər.
Misal 1. Dietilsulfidin (C2H5)2S molyar refraksiyasını kimyəvi rabitələrin refrakrisayalarına əsasən hesablayaq. RM(təcrübi=28.5.
Bunun üçün dietilsulfidin quruluş formulunu yazaq:
Uyğun rabitələrin refraksiyalarının qiymətlərini cədvəldən götürüb birləşmənin molyar refraksiyasını RM-hesablayaq.
RM= 2RC–C+10RC–H+2RC–S=2x1.3+10x1.7+2x4.6=28.8 Təcrübənin xətası= (28.8-28.5)/28.8x100%=1.4%