Azərbaycan respublikasi məDƏNİYYƏt naziRLİYİ
Yüklə 12,77 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 21.Beynəlxalq poeziya günü “İnsanlara şeir qədər, ədəbiyyat qədər güclü təsir edən, insanlırın mənəviyyatına
- Ulu öndər Heydər Əliyev
- Şeir mədəniyyət, incəsənətdir, Incə ruh, incə zövq, incə sənətdir.
- 20-21. Novruz bayramı “Novruz bayramı xalqımızı tarixən bütövləşdirən, onun varlığını birlik, böyüklük və
- Ümummillilider Heydər Əliyev
69 21.Beynəlxalq poeziya günü “İnsanlara şeir qədər, ədəbiyyat qədər güclü təsir edən, insanlırın mənəviyyatına, əxlaqına, tərbiyyəsinə, fikirlərinin formalaşmasına bu qədər güclü təsir göstərən başqa bir vasitə yoxdur.” Ulu öndər Heydər Əliyev 1999-cu ildə YUNESKO-nun 30-cu iclasında 21 mart beynəlxalq poeziya günü elan olundu. Bu hadisə xalqımız üçün ikiqat bayrama çevrildi. Çünki ruhun musiqisi adlandırılan bəĢəri poeziyanın ritmik notları ilə baharı, çiçəklənməyə hazırlaĢan ecazkar təbiəti, saflıq və birlik rəmzi olan əziz Novruzu salamlamaq doğrudan da əsl səadətdir. Səadətdir, həm də ona görə ki, Odlar Yurdumuz, iqtisadi sərvəti ilə zəngin olan anamız Azərbaycan həm də mənəvi sərvəti ilə məĢhurdur və əsrlərdən bəri də məĢhur olub. Xalqımız Ģeriyyətə və mədəniyyətə misilsiz töhvələr, nadir söz ustadları, böyük sənətkarlar bəxĢ edib. Odur ki, Azərbaycanın ürəyi həm də Ģeirlə, poeziya ilə bərabər döyünüb. Zaman ötdükcə, böyük Səməd Vurğunumuz da məmləkətimizi Ģeir, sənət ocağı kimi sevdirdi. Bu ocağın neçə- neçə unudulmaz söz sahiblərindən biri olan sevimli ġəhriyar qəlbini, ruhunu Ģeirə, sözə, poeziyaya bağıĢlayıb dedi: Şeir mədəniyyət, incəsənətdir, Incə ruh, incə zövq, incə sənətdir. O da musiqi tək qəlbin səsidir, Həyatın ən böyük möcüzəsidir. Həyatın ən böyük möcüzəsinə, Ģeirə rəsmi tərif versək, əlbəttə, deməliyik ki, Ģeir - mənzum söz sənətidir. Nəsrdən fərqli olaraq, fikrin vəznli, obrazlı, ritmik, qafiyəli ifadəsidir. Fransız yazıçısı Anatol Frans haqlı olaraq qeyd edib ki, Ģeirlə insan ruhu arasında qədim bir ünsiyyət var. Buna görə də insanın sevincli və kədərli anlarında Ģeir həmiĢə onunladır. Bu məqamlarda Livan yazıçısı və rəssamı Xəlil Cübranın sözləri yada düĢür: "ġeir qanı axan yaranın və ya gülümsəyən dodaqların nəğməsidir". Rus Ģairi, Nobel mükafatı laureatı Ġosif Brodski səmimi Ģəkildə bildirib ki, poeziya ən yaxĢı sözlərin ən yaxĢı düzümü deyil, poeziya dilin adi mövcudluq formasıdır.Ġslam dininin böyük yaradıcısı, müsəlman aləminin fəxri olan Məhəmməd Peyğəmbər hələ neçə əsr bundan qabaq daim insanlara tövsiyə edib ki, Ģeir əzbərləyin, çünki Ģeir dili düzəldir, danıĢığı, nitqi gözəlləĢdirir. Zaman-zaman dahilər "Poeziya sözlərin, ruhun musiqisidir. Poeziya həyatın çırağıdır" - deyə bu həyatı varlığa yüksək dəyər verib. 70 20-21. Novruz bayramı “Novruz bayramı xalqımızı tarixən bütövləşdirən, onun varlığını birlik, böyüklük və yaşam gücü ilə qidalandıran fenomendir. Böyük mənəvi gücə malik olan Novruz bayramı ulu əcdadlarımızın bizə verdiyi ən gözəl yadigar olub, Azərbaycan xalqının milli ruhunu və yaddaşını, onun daxili aləmini bütün zənginliyi ilə yaşadır. Təbiətin oyanışının, varlığın yenidən canlanmasının müjdəsini verən Novruz bayramı ən qədim zamanlardan bəri həyat və məişətimizə daxil olmuş, insanlara aydın və işıqlı sabaha, xoşbəxt gələcəyə inam duyğusu bəxş etmişdir". Ümummillilider Heydər Əliyev Novruz Azərbaycan xalqının zəngin maddi və mənəvi dəyərlərinin mühüm bir hissəsini özündə ehtiva edən böyük mədəniyyət hadisəsidir. Novruzun tərkibi quruluĢca mürəkkəb, məzmunca dərin və geniĢ əhatəlidir. Müasir dövrümüz üçün bu bir milli bayramdır. Bu bayrama tarixi inkiĢaf boyunca baxdığımız zaman onun qədim mədəni köklərə və mənəvi qaynaqlara bağlı olduğunu görürük. KeçmiĢdə olduğu kimi, bu gün də Azərbaycanda, digər türk dövlətlərində və bir çox qonĢu ölkələrdə Novruz Bahar bayramı kimi qeyd olunmaqdadır. ―Novruz‖ – hərfi mənada yeni gün deməkdir. Amma, ifadə etdiyi mərasim semantikasına görə keçidin bitməsi və yeni nizamın baĢlanğıcıdır. Novruza Bozqurd, Çağan, Ergenekon, Nevruz, Sultan Nevruz, Mart Doqquzu, Novruz və s. də deyilmiĢdir. ―Novruz‖ anlayıĢı bəzi deyiliĢ fərqlərilə bir çox türk xalqlarının dillərində iĢlənməkdədir. Novruz haqqında məlumatlara Ömər Xəyyamın ―Novruznamə‖, Nizamülmülkün ―Siyasətnamə‖, Nizami Gəncəvinin ―Ġsgəndərnamə‖ və b. əsərlərində rast gəlirik. Qədim dövrlərdə Novruz təkcə xalq bayramı kimi deyil, eyni zamanda, dövlət bayramı kimi qeyd olunmuĢdur. Tarixi məlumatlara görə, Novruz bayramı bir ay davam edirdi. Novruz bayramı Ģənliklərində kütləvi gəzintilər, xalq oyunları, yarıĢlar, rəqs və nəğmələr oxunması, məzhəkəçilərin və kəndirbazların çıxıĢları olurdu. Novruz bayramında müharibələr və qarĢılıqlı çəkiĢmələr dayandırılır, sülh müqavilələri bağlanır, hətta dəfn belə növbəti günlərə təxirə salınırdı. Bu bayram o qədər Ģad və Ģən bir bayram olmuĢdur ki, o günlərdə təkcə təmtəraqlı təntənələr deyil, eyni zamanda, xəstələrə müstəsna diqqət və qayğı göstərilmiĢ, qohum və dostlara baĢ çəkilmiĢ, qohum və yaxınların məzarları ziyarət edilmiĢ, bir-birinə qarĢılıqlı inam və simpatiya ifadə edilərək ümumbəĢəri dəyərlər üstün tutulmuĢdur. Novruzun əkinçilik təqvimi ilə bağlı olması tarixdən məlumdur. Belə ki, bu bayram Ģimal yarımkürəsində 20-21 martda baĢ verən yaz bərabərləĢməsi ilə əlaqələndirilir. Təbiətin oyanması, canlanması, bitkilərin yenidən öz yaĢıl rənginə bürünməsi min illər boyu müĢahidə olunmuĢ və təcrübədə təsdiqlənmiĢ bir gerçəklikdir. Belə bir yeniləĢmə gününün baĢlanğıcı Ģəmsi-günəĢ təqviminin ilk ayının ilk gününə (21 mart) təsadüf edir. Buna görə də həmin günü Novruz (Yeni gün) adlandırıblar. Yüklə 12,77 Mb. Dostları ilə paylaş:
|