Azərbaycan respublikasi məDƏNİYYƏt naziRLİYİ

133 
 
20.İlk azərbaycanlı qadın musiqişünas Xurşud Ağayevanın anadan olmasının 110 
illiyi (20.04.1906-03.12.1953) 
Xurşud Ağayeva 
ilk azərbaycanlı musiqişünas xanımdır.Ü.Hacıbəyov haqda birinci 
monoqrafiyanın müəllifi, Azərbaycanın əməkdar incəsənət xadimidir. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ağayeva XurĢid Həsən qızı 1906-cı ildə Bakıda anadan olmuĢdur. 1918-1920-ci illərdə 
Azərbaycan  Respublikası  Parlamentinin  ilk  sədrinin  birinci  müavini  olmuĢ  Həsən  bəy 
Ağayevin qızıdır. XurĢid Ağayeva Azərbaycan musiqisinə aid məqalələrin, ―XIX əsrdə 
Azərbaycan  musiqi  mədəniyyəti  ocaqları‖  əsərinin  müəllifidir.  Ziyalı  ailədə  böyüyən 
XurĢid  Ağayeva  orta  təhsilini  bitirdikdən  sonra  1935-ci  ildə  Azərbaycan  Dövlət 
Konservatoriyasına  daxil  olmuĢdur  .  Azərbaycan  musiqisinə  və  onun  tarixinə  olan 
marağı  XurĢid  xanım  dahi  Azərbaycan  bəstəkarı  Üzeyir  Hacıbəyli  haqqında  ilk 
monoqrafiyanın  müəllifi  də  məhz  XurĢid  Ağayevadır.  Azərbaycan  Dövlət 
Konservatoriyasında  musiqi  tarixindən  dərs  demiĢ,  elmi  iĢlər  üzrə  prorektor  (1944-
1946)  olmuĢdur.  O,  1930-cu  ildə  isə  musiqiçi  müəllimlərin  Moskva  Ġxtisasartırma 
Ġnstitutuna  oxumağa  göndərilmiĢdir.  XurĢid  xanım  musiqi  nəzəriyyəsi  və  tarixi  üzrə 
tədris  kitablarının  Azərbaycan  dilinə  tərcüməsi  üzərində  iĢləmiĢdir.  Azərbaycan 
musiqisinə  aid  bir  sıra  məqalələrin,  ―XIX  əsrdə  Azərbaycan  musiqi  mədəniyyəti 
ocaqları‖ (vəfat etməsi ilə əlaqədar tamamlanmamıĢdır) əsərinin müəllifidir.  
XurĢid Ağayeva 3 dekabr 1953-cü ildə vəfat etmiĢdir. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

134 
 
Milli qəhrəmanlıq zirvəsi 
 
10.Edilov Yelmar Şahmar oğlunun 70 illiyi (10.04.1946-11.04.1994) 
 
 
Edilov Yelmar Şahmar oğlu — Azərbaycanın Milli 
Qəhrəmanı; Qarabağ müharibəsi şəhidi. 
Edilov 
Yelmar 
ġahmar 
oğlu  
10 
aprel 1946-cı 
ildə Ağdam rayonunun   Əlimədədli   kəndində  anadan 
olmuĢdur. 1954-1964-cü  illərdə  Əlimədədli  kənd  orta 
məktəbində təhsil almıĢ, sonra isə Ağdam Kənd Təsərrüfatı 
Texnikumuna daxil omuĢdur. 
 O,   1964-cü  ildə   Minsk Ģəhərində  hərbi  xidmətə  baĢlayır. 
Yelmar  yaxĢı  samboçu  idi.  Qarnizon  birinciliyi  yarıĢları 
zamanı  aldığı  zədədən,  o  hərbi  xidmətən  ikinci  qrup  əlil 
kimi  tərxis  olunur  və  texnikumda  yarımçıq  qalmıĢ  təhsilini  davam  etdirir. 1970-ci  ildə 
təhsilini  baĢa  vurdu.  1988-ci  ildə  Yelmar  Könüllü  özünümüdafiə  batalyonlarının 
yaradılmasını təkid edir. Bu iĢ yalnız 1990-cı ildən sonra görülməyə baĢlanıldı. 1991-ci 
ilin  əvvəllərindən  baĢlayaraq Ağdamın  bir  çox  kəndləri  erməni  iĢğalçıları  tərəfindən 
gecə-gündüz  atəĢə  tutulurdu.  Yelmar  Edilovun  rəhbərliyi  ilə  Kolanı  kəndində 
özünümüdafiə  batalyonu  yaradıldı.  Bu  dəstə Ağdamda böyük  hünər  göstərdi,  onlar 
dəfələrlə  ermənilərə  lazımı  cavabı  verdilər. 11  aprel 1994-cü  ildə  döyüĢdə  Yelmar 
qəhrəmanlıqla həlak olur. Ailəli idi. Yeddi övladı var. Bakı Ģəhərindəki ikinci ġəhidlər 
xiyabanında dəfn edilmiĢdir. 
Azərbaycan  Respublikası  Prezidentinin 16  sentyabr 1994-cü  il  tarixli  203  saylı 
fərmanı ilə Edilov Yelmar Şahmar oğluna ölümündən sonra "Azərbaycanın Milli 
Qəhrəmanı" adı verilmişdir. 
                              
İnsanın od-alovlu 
Tarixlərə heyrəti, 
Anaların qırğına, 
Sülhün hərbə nifrəti – 
Hərbi andımdır mənim. 
                                                                                                            Ələmdar Quluzadə 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

135 
 
May
 
Əlamətdar tarixi günlər və bayramlar 
Beynəlxalq söz və mətbuat günü. 03.05.1993 
Türk dünyasının həmrəylik günü 03.05.1944 
GünəĢ Günü 03.05.1994 
Ümumdünya Qızıl Xaç və Qızıl Aypara hərəkatı günü.  
FaĢizm üzərində qələbə günü 09.05.1945 
Ulu öndər Heydər Əliyevin doğum günü 10.05.1923-12.12.2003 
Beynəlxalq ailə günü 15.05.1994 
Beynəlxalq Muzeylər günü 18.05.1977 
Beynəlxalq Bioloji Müxtəliflik günü 22.05 
Ümumdünya Tısbağalar Günü. 23.05.2000 
Azərbaycan Respublikası günü 28.05.1918 
Ümumdünya Siqaretə QarĢı Mübarizə Günü
 
31.05.
  
Bu tarixi unutmayaq 
ġuĢa Ģəhərinin erməni qəsbkarları tərəfindən iĢğalı günü (08.05.1992)  
Laçın rayonunun erməni qəsbkarları tərəfindən iĢğalı günü (17.05.1992) 
Yubilyar yazıçı və şairlər 
Türkoloq, tənqidçi Tofiq Hacıyevin anadan olmasının 80 illiyi (01.05.1936) 
ġair Sabir CümĢüdün anadan olmasının 80 illiyi (05.05.1936) 
ġair Mobil Quluzadənin anadan olmasının 80 illiyi (08.05.1936) 
Yazıçı Əhmədağa Muğanlının anadan olmasının 90 illiyi (08.05.1926-2001) 
Dramaturq Lütfəli Həsənovun anadan olmasının 100 illiyi (10.05.1916-1976) 
Yazıçı Məhərrəm Bayramovun anadan olmasının 100 illiyi (15.05.1916-1988) 
ġair, publisist Sabir Rüstəmxanlının anadan olmasının 70 illiyi (20.05.1946) 
ġair, yazıçı Söhrab Tahirin anadan olmasının 90 illiyi (27.05.1926) 
ƏdəbiyyatĢünas, tənqidçi Qurban Bayramovun anadan olmasının 70 illiyi (30.05.1946)    
Xarici ədəbiyyat 
Hind yazıçısı R.Taqorun anadan olmasının 155 illiyi (07.05.1861-1941) 
Rus yazıçısı Aleksandr Fadeyevin anadan olmasının 115 illiyi (13.05.1901-1956) 
Niderland uĢaq yazıçısı Anna ġmidtin 105 illiyi  (20.05.1911–1995)  
Milli qəhrəmanlıq zirvəsi 
PaĢayev BaxĢeyiĢ Xanəhməd oğlu (01.05.1936-12.07.1992) 
Əliyev Ġlham Muzəffər oğlu  (05.05.1961-19.08.1990) 
Həsənov Ġlham Gülbala oğlu  (06.05.1976-17.03.1995) 
Hüseynov ElĢən Ġbrahim oğlu (30.05.1976-17.03.1995) 
 
 
 
 

---