71
Beləliklə, xəstələrdə üçüncü sutkada hemokoaqulyasiyanın maksimal
aktivasiyasının fonunda əsas antikoaqulyant mexanizmlərin depressiyası müşahidə
olunmuşdur (AT-III səviyyəsinin azalması və QFA depressiyası). Oxşar dəyişikliklər
əməliyyatdan sonrakı dövrün 5-ci sutkasında qeyd olunmuşdur.
Kəskin destruktiv pankreatit zamanı ağır vəziyyətdə olan xəstələrdə YDLS-u
üçün qanaxmanın meydana çıxması mütləq əlamət deyil. Onlar bir qayda olaraq
xəstəliyin terminal mərhələsında laxtalanma faktorlarının trombositlərin istifadəsi və
qaraciyərin sintetik funksiyası ilə əlaqədardır. Xəstələrimizdə YDLS-nun
hiperkoaqulyasiya mərhələsi üstünlük təşkil edirdi. Hipokoaqulyasiya fazası və
qanaxmaların meydana çıxması YDLS-nun doğuş patologiyalarında uyğun olmayan
qan köçürülməsi zamanı meydana çıxan ildırım sürətli formaları üçün daha
xarakterikdir. Tədqiqatlarımızda YDLS-nun əsasən kəskin və yarımkəskin
formalarını qeyd etmişik, hansılarda ki, bu zaman hiperkoaqulyasion dəyişikliklər və
orqan funksiyalarının pozulmaları üstünlük təşkil edir. Qeyd etmək lazımdır ki, hal-
hazırki iş ərzində stasionara daxil olduğu andan intensiv müalicə, antikoaqulyant
terapiya alan xəstələr müzakirə olunurlar və onlara lazım bilindiyi halda
yenidondurulmuş plazma köçürülürdü. Bu şərtlər daxilində qanaxmalarla müşayiət
olunan, eritrositar kütlə köçürülməsini tələb edən YDLS-nun hipokoaqulyasiya
mərhələsı nadir hallarda inkişaf edir. Bununla birlikdə, hipokoaqulyasiyanın inkişafı
zamanı proqnoz əhəmiyyətli dərəcədə pisləşir.
Nümunə olaraq kəskin destruktiv pankreatitli K.43 yaşlı xəstənin xəstəlik
tarixinə nəzər salaq. Laparotomiya, xolesistektomiya, qarın boşluğunun və piylik
kisəsinin drenajı əməliyyatları keçirildikdən sonra xəstə standart terapiya aldığı
CRŞ-yə daxil edilmişdir. Koaquloqrammanın öyrənilməsi zamanı birinci sutkalar
ərzində xəstədə bu göstəricilər qeyd edilmişdir: trombositlərin sayı – 1mkl-da
235876; R+K- 30,1 mm; AHTV – 28,7 s.; fibrinogen – 4,0- q/l; PTİ -91,6%; HF-MK
– 0,81 vahid ekstr.;FPA – 3,8 nq/ml; FDM – 10,0 mkq/ml; D-dimer – 500 nq/ml; AT-
III – 93%; QFA – 45,1%). Aparılan müalicəyə baxmayaraq xəstədə intoksikasion
təzahürlər artırdı, beşinci sutkada sanasion relaparotomiya həyata keçirilmişdir. 7-ci
72
sutkada xəstənin vəziyyəti kəskin pisləşmiş, oyanıqlıq meydana çıxmış, boğulma
güclənmiş, tənəffüs çatmamazlığı əlamətlərinin artması nəticəsində pasientə məcburi
rejimdə ASV (ağciyərlərin süni ventilyasiyasi) edilmişdir. Eyni zamanda inyeksiya
yerlərindən artmış qanaxmalar meydana çıxmışdır. Koaquloqramma analizlərində:
trombositlərin sayı – 1 mkl-də154295; R+K – 40,2 mm; AHTV -44,2 s; fibrinogen –
1,2 q/l; PTİ – 63,2%; HF-MK – 1,25 vahid ekstr. FPA – 9,4 nq/ml; FDM – 128,0
mkq/ml; D-dimer – 2000 nq/ml; AT-III 71%; QFA – 57,4% olmuşdur. Əlavə olaraq
V və VIII faktorların miqdarının başlanğıc səviyyədən 25% azalması müşahidə
olunmuşdur. Alınmış nəticələr hipokoaqulyasiyanın meydana çıxmasıni, qanın
laxtalanma faktorlarının istifadəsini və fibrinolizin güclənməsini göstərirdi. Pasientə
əlavə olaraq 1000 ml yeni dondurulmuş plazma köçürülmüşdür. Qanaxma halları
azalmışdı. Amma sonradan ürək-damar çatmamazlığının inkişafı fonunda xəstə
əməliyyatdan sonra doqquzuncu sutkada ölmüşdü. Təqdim olunan hadisə onu
göstərir ki, əsas xəstəliyin mənfi gedişi fonunda (pankreonekroz) laxtalanma əleyhi
mexanizmlərin dekompensasiyası baş verir və yüksək qanaxmalarla, qanda
trombositlərin sayının, fibrinogenin, V və VIII faktorların azalması, xronometrik
göstəricilərin və hemostaz aktivasiyası markerlərinin (FPA, HF-MK, D-dimer)
artması ilə təzahür edən istifadə koaqulopatiyası inkişaf edir.Aşağıdakı şəkildə bu
xəstədə kliniki olaraq xarakterik simptomların meydana gəlməsi formalaşmışdır.
73
Komputer tomoqrafiya görüntüsündə nekrotik prosesin formalşaması
Laparoskopik müdaxilə zamanı aydın görünən steatonekrotik yığıntılar
74
Açıq üsulla(laparotomiya) əməliyyata məruz qalan xəstələrimizdə nəzərə
çarpan steatonekrotik yığıntılar
75
Açıq üsulla(laparotomiya) əməliyyata məruz qalan xəstələrimizdə nəzərə
çarpan steatonekrotik yığıntılar
Nəzarət qrup xəstələrində 7-ci sutkada müayinə olunan laborator testlərdə
müsbət dinamika müşahidə olunmuşdur. Xronometrik göstəricilər (R+K və AHTZ),
PTİ, AT-III və QFA norma daxilində idi. Lakin HFMK, FPA, FDM və D-dimer
miqdarları yüksək olaraq qalmaqda idi. Təqdim olunan laborator testlərin
dinamikasını analiz edərək, qeyd etmək istəyirəm ki, tərəfimizdə əldə olunan
məlumatlara görə yayılmış irinli peritonit və destruktiv pankreatit səbəbindən ağır
vəziyyətdə olan xəstələrə heparinin dərialtına 20000 TV summar dozada sutkada 4
dəfə yeridilməsi YDLS-nun inkişafının və hemostaz sisteminin şiddətli
aktivasiyasının qarşısını almır. Fikrimizcə, bu bir sıra səbəblərlə bağlıdır:
antikoaqulyantın bolyus üsulu ilə yeridilməsi, mikrosirkulyasiya pozğunluqları
şərtləri daxilində heparinin absorbsiya proseslərinin pisləşməsi, ağır vəziyyətlərdə
olan xəstələrdə hemostaz aktivasiyasının müxtəlif yollarının olması.
Dostları ilə paylaş: |