Azərbaycan Respublikasının daxili və xarici siyasətinə, beynəlxalq münasibətlərə dair analitik jurnal

STRATEJİ TƏHLİL | Say 1 (12) • 2015
148 
yaranmışdır. Həmin vaxt cəmi 32 turizm şirkəti vardı, bu gün isə onların sayı 
123-dür. Bu gün ölkədə 300-ə qədər hotel lisenziya alıb [8].
Nəticə
Turizmin  çoxsaylı  növləri  mövcuddur.  Eyni  zamanda,  onun  bütün  çeşidli 
formaları müəyyən sosial  əhəmiyyət daşıyır və insanların həyat səviyyəsinə  
təsirini göstərir. 
Azərbaycanda  turizm  sənayesinin  inkişafı  dövlətin  strateji  fəaliyyət  planı-
nın əsas hissəsini təşkil edir. Ölkəmizdə turizmin müxtəlif formaları – daxili və 
xarici  turizm,  sosial  turizm,  dini  turizm  və  s.  inkişaf  edir.  Bu  gün  regional  tu-
rizmin inkişafı dövlətin sosial siyasətinin aparıcı istiqamətlərindən biridir. Regi-
onlarda turizmin inkişafı üçün kompleks sabit və tənzimlənmiş siyasətin həyata 
keçirilməsi zəruridir. Sabit regional inkişaf sosial, ekoloji, iqtisadi ehtiyatların sosi-
al istiqamətə yönəldilməsinə şərait yaradır. Son dövrlərdə turizm dövlətin sosial 
siyasətinin əsas istiqamətlərindən biri kimi çıxış edir. Hazırda sosial nemətlərin 
istifadəsi, doğum və uşaq ölümü, fiziki və mənəvi sağlamlıq meyarları, təhsil və 
nəhayət, həyat davamlılığı regional inkişafın əsas göstəriciləri kimi qəbul edilir. 
Burada turizm əhəmiyyətli rola malikdir. Regionların inkişafı müxtəlif normativ 
sənədlər, regional qanunvericilik aktları, sosial proqramlar vasitəsilə həyata keçi-
rilir. Bu sosial proqramlarda regionlarda turizm infrastrukturunun – mehmanxa-
nalar, turizm informasiya mərkəzlərinin və s. yaradılması və inkişafı əsas məsələ 
kimi qoyulur.
Bu gün ölkəmiz özünün sosial-iqtisadi inkişafının yeni yüksəliş dövrünü ya-
şayır. Azərbaycanda güclü iqtisadi islahatlar düşünülmüş sosial siyasətlə tamam-
lanır. Respublikamız müstəqil iqtisadi siyasət yürüdür, qlobal enerji layihələrinin 
təşəbbüskarı və əsas iştirakçısı kimi regionda və dünyada mühüm tərəfdaşa, baş-
lıca nüfuz sahibinə çevrilir. Əlverişli geosiyasi mövqeyə malik olan Azərbaycan 
özünün müstəqil iqtisadi siyasəti sayəsində dünyanın ən sabit və davamlı inkişaf 
edən dövlətinə çevrilmişdir. Son  illərdə həyata keçirilən məqsədyönlü islahatlar, 
bir sıra ümummilli proqramlar, mühüm infrastruktur layihələrinin uğurla reallaş-
dırılması ölkəmizin sosial-iqtisadi mənzərəsini xeyli dərəcədə dəyişmiş, tarazlı 
inkişaf və davamlı yüksəliş üçün möhkəm əsas yaratmışdır.
Bu  gün  turizmin  inkişafı  Azərbaycanda  xüsusi  əhəmiyyət  kəsb  edir,  bu, 
bir tərəfdən iqtisadiyyatda alternativ sahələrin inkişafı, digər tərəfdən dövlət 
büdcəsi üçün yeni gəlir mənbələrinin açılması deməkdir. Belə ki, son illərdə 
xarici  turizmdən  əldə  edilən  gəlirlərin  neft  sənayesindən  daha  çox  oldu-
ğu  məlumdur.  Ölkədə  turizm  sahəsinin  inkişafı  bir  tərəfdən  ölkənin  iqtisa-
di  tərəqqisinə,  regionlarda  kiçik  şəhərlərin  inkişafına,  sosial  infrastrukturun 
təkmilləşdirilməsinə,  digər  tərəfdən  əhalinin  rifah  halının  yüksəldiləməsinə, 
ehtiyacı  olan  təbəqələrin müalicə  və  turizmin  digər  sosial  xidmətlərilə  bağlı 
tələbatlarının təmin edilməsinə yönəlir. Beləliklə, Azərbaycanda turizmin yeni 
sahələrindən olan sosial turizm yeni inkişaf mərhələsinə qədəm qoymuşdur. 
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin bununla bağlı qeyd 
etdiyi kimi: “Azərbaycanın sosial siyasəti güclü iqtisadi bazaya əsaslanır. Biz iq-
tisadi sahədə əldə edilmiş nailiyyətləri insan kapitalına çeviririk” [22]. Bu sözlər 

---

Say 1 (12) • 2015 | STRATEJİ TƏHLİL 
149
yaxın gələcək və perspektivlər  üçün Azərbaycan iqtisadiyyatının  və milli turiz-
min inkişafının əsas hədəflərini müəyyən edir. 
İstifadə edilmiş ədəbiyyat:
1.   
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin Nazirlər Kabinetinin 2013-cü ilin 
sosial-iqtisadi inkişafının yekunlarına və 2014-cü ildə qarşıda duran vəzifələrə həsr olun-
muş iclasındakı giriş nitqi /09 yanvar 2014/  http://www.president.az/articles/10799
2.  Paul Smith, The History of Tourism [boxed set of four volumes] (Routledge/ Thoemmes 
Press, 1999.
3.  Stephen J. Page. Tourism Management: An Introduction.4-th edition. Published by   E l -
sevier. 2011.
4.  Франческо Франжиалли. Тенденции развития мирового туризма. Лекция. -К., 2002. 
5.  Федорченко В.К., Минич И.М. Туристский словарь-справочник. Учебное пособие. - 
К., 2000.
6.  Гализдра  А.С.  Феномен  туризма  в  пространстве  массовой  культуры.  Туризм  и 
культурное   наследие. Межвузовский сборник научных трудов. s.13-22.
7.  Любивый  Я.В.  Туристская  деятельность  как  фактор  глобальной  синергии  культур, 
s.57-63
8.  Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası. 12 noyabr 1995-ci il: http://www.president.az/
azerbaijan/constitution/
9.  Mədəniyyət tarixi və nəzəriyyəsi. Ali məktəblər üçün dərslik. /M.J.Manafova, N.T.Əfəndiyeva 
və S.A.Şahhüseynovanın ümumi redaktəsi ilə/. Bakı: “Sabah” (2008), 2010 
10.  Azərbaycan Turizm və Menecment Universitetinin yaradılması haqqında Azərbaycan Res-
publikası Prezidentinin Sərəncamı: http://www.president.az/articles/13769  
11.  Yeni universitetin yaratdığı ümidlər /23 dekabr 2014/ http://az.trend.az/azerbaijan/soci-
ety/2346857.html
12.  Turizm İnstitutunun rektoru: “Bizdə xaricdən fərqli  olaraq  ofisiantlıq  peşəsinə dırnaqa-
rası baxırlar” - MÜSAHİBƏ /19 may 2014/ http://az.apa.az/news/342998
13.  “Azərbaycan 2020: gələcəyə baxış” İnkişaf Konsepsiyası. Azərbaycan Respublikası Prezi-
dentinin 2012-ci il 29 dekabr tarixli Fərmanı ilə təsdiq edilmişdir.
14.  “Azərbaycan Respublikası regionlarının 2014-2018-ci illərdə sosial-iqtisadi inkişafı üzrə 
Dövlət Proqramı”. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 27 fevral 2014-cü il tarixli 118 
nömrəli Fərmanı ilə təsdiq edilmişdir: www.mdi.gov.az/files/uploader/iqtisadi_inkisaf.doc
15.  Azərbaycan  Turizm  İnstitutunda  ulu  öndər  Heydər  Əliyevə  həsr  olunmuş  elmi-praktik 
konfrans keçirilmişdir /27.04.2013/ http://xalqqazeti.com/az/news/education/33386
16.  Манильская декларация по мировому туризму (Принята Всемирной конференцией 
по туризму, проходившей в Маниле (Филиппины) с 27 сентября по 10 октября 1980 
года) .13. Хартия туризма. - Мадрид, 1985.
17.  Əlirzayev Ə.Q., S.Aslanova. Turizmin inkişafının sosial-iqtisadi problemləri. Bakı, 2005. 
18.  Azərbaycanın  sosial  siyasəti  güclü  iqtisadi  bazaya  əsaslanır:  jurnal.meclis.gov.az/news.
php?id=429
19.  Azərbaycanda turizm haqqında. http://mct.gov.az/service/lang/az/page/35/
20.  Turizmin inkişafı: http://www.azerbaijans.com/content_1037_az.html
21.  Turizmlə bağlı layihələr və tədbirlər: http://mct.gov.az/service/lang/az/page/36/

---