Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev sentyabrın
Yüklə 252,62 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Xalqın iradəsinin seçkilərin nəticələrində tam şəkildə əksini tapacağı şübhəsizdir S on dövrlər elmi ictimaiy
- – Maraqlı müsahibəyə görə sağ olun. Müsahibəni apardı
- Sədərək Rayon Məhkəməsinin hakimi Ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin uzaq gələcəyə hesablanmış
2 Vətəndaşların dövlətin idarə olun- masında fəal iştirakını təmin etmək üçün mükəmməl qanunvericilik ba- zası mövcuddur. Seçki Məcəlləsi Av- ropa təcrübəsinə uyğundur və onun daha mükəmməl olması üçün ardıcıl müzakirələr aparılır, ona əlavə və dəyişikliklər edilir. İndiyədək Seçki Məcəlləsində edilmiş bir sıra dəyişik - liklər beynəlxalq ekspertlər tərəfindən yüksək dəyərləndirilib. Onlar birmə- nalı şəkildə bildiriblər ki, Azərbay- canda seçkilərin demokratik keçiril- məsi, demokratik prinsiplərin möh- kəmlənməsi dövlətin marağındadır. Bu, fakdır ki, ölkəmizdə bütün sahələrdə sosial-iqtisadi və hüquqi islahatlar keyfiyyətlə aparılır. Qeyd etdiyimiz kimi, bunun üçün mü- kəmməl Konstitusiyamız, mövcud qanunvericilik bazamız, dövlətin və xalqın birgə iradəsi var. Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasına görə, dövlətin idarə olunması demokratik ölkələrdə qəbul olunmuş prinsiplərə tam cavab verir. Yəni ölkədə dövlət hakimiyyətləri hakimiyyətlərin bölünməsi prinsipinə əsaslanır. Qanunvericilik hakimiy- yətini Milli Məclis həyata keçirir. İcra hakimiyyəti Prezidentə məx- susdur, məhkəmə hakimiyyətini isə məhkəmələr həyata keçirirlər. Amma idarəçilik formasına görə, ölkəmiz prezidentli respublika olduğundan Konstitusiya ilə Prezident çox geniş səlahiyyətlərə malikdir. Prezident dövlətin başçısıdır, Silahlı Qüvvələrin Ali Baş Komandanıdır, istər ölkə daxilində, istərsə xarici münasibət- lərdə dövləti təmsil edir, dövlətin müstəqilliyinin, ərazi bütövlüyünün, vətəndaşların hüquqlarının təminat- çısıdır. Bütün bunlar Əsas Qanunu- muzun 109-cu maddəsində aydın və birmənalı şəkildə təsbit olunub. Məhz bunlara görə ölkəmizdə prezident seçkiləri həmişə ciddi kampaniyaya çevrilir. Hər bir dövlət orqanı, ayrı-ayrı siyasi partiyalar, qurumlar, bütövlükdə, xalqımız, o cümlədən beynəlxalq təşkilatlar da prezident seçkilərinin son dərəcə yüksək səviyyədə, demokratik, şəffaf, seçicilərin iradəsinə tam uyğun ke- çirilməsi üçün səy göstərirlər. Azərbaycan Respublikası Prezi- denti seçkilərinin əsasları Konstitu- siyanın 100-102-ci maddələrində təs- bit olunub. Prezident seçkilərinin ha- zırlanıb keçirilməsi, səsvermənin nə- ticələrinin və yekunlarının müəyyən edilməsi Seçki Məcəlləsi ilə qanun- vericiliyə uyğun həyata keçirilir. Mə- cəlləyə uyğun olaraq, seçki komis- siyaları vətəndaşların seçki hüquq- larının həyata keçirilməsini və mü- dafiəsini təmin edir, həmin hüquqlara riayət olunmasına nəzarət edir. Seçki komissiyaları sərbəst və müstəqil- dirlər, nə dövlət hakimiyyət orqan- larından, nə bələdiyyə qurumlarından, nə də hansısa fiziki və ya hüquqi şəxsdən asılı deyillər. Sadaladığımız bu qurumların seçki komissiyalarının fəaliyyətinə müdaxilə etməsi mövcud qanunvericiliklə tam qadağandır. Prezident seçkilərində hər bir na- mizədə, onun nümayəndəsinə na- mizədin təbliğ olunması üçün eyni cür şərait yaradılır. Təşviqat materi- alları tam bərabər səviyyədə yerləş- dirilir. Seçicilər üçün də ideal şərait yaradılıb. Əvvəllər seçici adının si- yahıda olmadığı halda bu hüququnu məhkəmə yolu ilə bərpa etməli olur- du. Bu məsələ çox sadələşdirilib. Seçici seçki günü yaşadığı ərazidə olmayacağını bilsə belə, səsvermədə iştirak etmək üçün ciddi problemlərlə üzləşməli olurdu. İndi bu məsələ, demək olar ki, tam həllini tapıb. O, səs verəcəyi dairədən çıxarış vəsiqəsi alıb istənilən ünvanda səsvermək hüququ qazanır. Bu, son dərəcə de- mokratik, obyektiv qərardır, vətən- daşların dövlətin idarə olunmasında iştirakını təmin etmək üçün dövlətin yaratdığı geniş imkanlardır. 2009-cu il martın 18-də Kon - stitusiyada bir sıra əlavə və dəyişik- liklər edilməsi zərurəti yarandı. Bu dəfə Konstitusiyada referendum yolu ilə qəbul olunan əlavə dəyişikliklər vətəndaşların hüquq və azadlıqlarının təminatını daha da genişləndirdi. Konstitusiyanın 101-ci maddə- sinin V hissəsi çıxarıldı və ora başqa bir bənd əlavə olundu. 101-ci mad- dənin V hissəsində deyilirdi: “Heç kəs iki dəfədən artıq təkrarən Azər- baycan Respublikasının Prezidenti seçilə bilməz”. Azərbaycan xalqının istədiyi şəxsi hər hansı məhdudiyyət olmadan istədiyi qədər Prezident seçmək haqqı var. Ona görə də xalqın seçmək və vətəndaşların se- çilmək hüququnun məhdudlaşdırıl- masının aradan qaldırılması çox va- cib idi. Bu həm də insan hüquq və azadlıqlarının daha geniş şəkildə qorunmasına təminat verdi. Dünya ölkələrində prezidentlər müxtəlif qaydada seçilirlər. Bəzi dövlətlərdə onlar vətəndaşların bir- başa səsverməsi yolu ilə, bəzilərində isə parlament yolu ilə seçilirlər. Prezidentlərin səlahiyyət müddəti də müxtəlif olur. Məsələn, İtaliya və Türkiyədə 7 il, Avstriyada və Finlandiyada bu müddət 6 il müəy- yənləşdirilib. Rusiyanın Dövlət Du- ması isə Prezidentin səlahiyyət müddətinin 4 ildən 6 ilədək uza- dılması barədə qərar qəbul edib. Bütün ölkələrin konstitusiyalarında tarixi inkişafla bağlı vaxtaşırı isla- hatlar həyata keçirilir. Azərbaycan da belə inkişaf etmiş ölkələrdəndir. Bir şəxsin iki dəfədən artıq Prezident seçilməsi heç vaxt demokratiyaya zidd ola bilməz. Ək- sinə, bu, demokratiyanın bəxş etdiyi bir zərurətdir. Məsələn, dünyada in- kişaf etmiş demokratik dövlət kimi tanınan Amerika Birləşmiş Ştatlarında belə bir hal baş vermiş və bu, həmin ölkə üçün çox yaxşı nəticələnmişdir. ABŞ-ın 32-ci Prezidenti Franklin Ruzvelt xalqın seçimi ilə dörd dəfə ard-arda bu ölkəyə ali rəhbər seçilib. Fransa kimi demokratik bir ölkədə də Prezident seçicilərin iradəsinə uyğun olaraq, dəfələrlə seçilə bilər. Bu ölkədə də prezident seçkilərində hər hansı bir məhdudiyyət yoxdur. Artıq ölkəmiz demokratik, şəffaf, azad və ədalətli seçkilər keçirilmə- sində hətta Avropanın inkişaf etmiş bir sıra ölkələrini də geridə qoyub. Bunu indiyədək seçkiləri izləmiş beynəlxalq müşahidəçilərin rəyləri də təsdiqləyir. Bütün bunlar, əlbəttə, ölkəmizin demokratik imicini daha da yüksəltməkdədir. Bir hüquqşünas kimi müstəqillik dövrümüzdə keçirilən bütün seç- kiləri müşahidə etmişəm, qanun- vericiliyin yaradılmasını, möhkəm- ləndirilməsini ardıcıl izləmişəm, müqayisəli təhlillər aparmışam. Qa- nunvericilik ardıcıl olaraq təkmil- ləşdirilib və bütün bunlar istər na- mizədlər, istərsə də seçicilər üçün daha əlverişli şərait yaradılmasına xidmət edib. Bu da onu təsdiqləyir ki, Azərbaycan dövləti 1993-cü ildən bəri demokratik seçki keçir- mək iqtidarında olub, bu sahədə güclü iradə nümayiş etdirib.
– Qeyd etdiyiniz kimi, Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri cənab Vasif Talıbovun Sərən- camına əsasən, “Naxçıvan tarixi” çoxcildliyinin hazırlanması və nəşri nəzərdə tutulmuşdur. Bununla əlaqədar AMEA Naxçıvan Bölməsinin və Nax- çıvan Dövlət Universitetinin qarşısına mühüm vəzifələr qoyulmuşdur. Məlumdur ki, Azərbaycan Res- publikası dövlət müstəqilliyini bərpa etdikdən sonra tariximizin öyrənilmə - miş bir sıra sahələrinə diqqət artı- rılmış, həmin istiqamətdə tədqiqatlar aparılmağa başlanılmışdır. Naxçıvan tarixi ilə bağlı da araşdırmalara baş- lanılmışdır. 1996-cı ildə “Uluslararası qaynaqlarda Naxçıvan” Beynəlxalq Simpoziumundan sonra bu sahəyə diqqət xeyli artırılmışdır. Nəticədə, Naxçıvan tarixi ilə bağlı maraqlı tədqiqatlar aparılmış, onlarla kitab və monoqrafiyalar, yüzlərlə məqa- lələr yazılmışdır. Adıçəkilən sərən- camda qeyd olunduğu kimi, “Nax- çıvan tarixinə dair bir sıra elmi nəşr- lər meydana çıxmışdır. Son dövrlərdə aparılan araşdırmalar nəticəsində Naxçıvanın mədəniyyəti, tarixi və abidələri, arxeologiya və etno - qrafiyası... müxtəlif tədqiqatların predmetinə çevrilmiş, yeni elmi is- tiqamətlər müəyyənləşdirilmiş və bir sıra nəticələr əldə olunmuşdur”. Bütün bunlar imkan vermişdir ki, “Naxçıvan tarixi” kimi funda- mental və Naxçıvan diyarının bütün dövrlərini əhatə edə bilən çoxcildli kitab yazılsın. “Naxçıvan tarixi” çoxcildliyinin yazılmasına keçən ilin axırlarından başlanılmışdır. İlk növbədə, üç cild olacaq “Naxçıvan tarixi”nin hər bir cildini əhatə edəcək dövr müəyyən- ləşdirilmiş, plan-prospekt tərtib edil- miş, hər cildin müəllifləri seçilmişdir. 2013-cü il yanvarın 15-də Nax- çıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisində “Naxçıvan tarixi” çox- cildliyinin hazırlanması sahəsində görülən işlər və qarşıda duran vəzi- fələr mövzusunda müşavirə keçiril- mişdir. Müşavirədə Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri mövcud vəziyyəti dinləmiş, tövsiyə və tapşırıqlarını vermişdir. “Naxçıvan tarixi” çoxcildliyinin birinci cildi Naxçıvanın ən qədim dövrdən XVIII əsrin ortalarınadək, yəni xanlıqlar zamanınadək olan dövrünü əhatə edəcəkdir. Birinci cild giriş, 7 fəsil, xronologiya, ədəbiyyat siyahısı, xəritə və illüstrasiyalardan, şəkillərdən ibarətdir. Kitabın birinci cildi artıq tamamlanmaq üzrədir və yaxın günlərdə çapa veriləcəkdir.
müvafiq dövrlərə aid şəkillər, xə- ritələr, illüstrativ materiallar, sxem- lər, cədvəllər daxil edilməsi nəzərdə tutulmuşdur. Bu istiqamətdə hansı işlər həyata keçirilir? – Yuxarıda birinci cildlə əlaqədar bu barədə bəzi fikirlər söylədim. İşçi qrupu hər üç cilddə olacaq xəritələri, şəkilləri, illüstrativ materialları, cəd- vəlləri və başqa əlavələri tərtib et- mişdir. Bu qəbildən olan yüzə yaxın material birinci cildə daxil edilmişdir. Sonrakı cildlərə daxil ediləcək mate- riallar redaksiya heyətində müzakirə olunduqdan sonra müvafiq cildlərin əlavəsində veriləcəkdir. Bu barədə elə bir çətinlik yoxdur. Xəritələr “Nax- çıvan tarixi atlası” üçün işlənmişdir. Hər cildə daxil olacaq xəritələr oradan seçilmişdir. Arxeoloji qazıntılar nəti- cəsində əldə olunmuş maddi-mədə- niyyət nümunələrinin arxeoloq alimlər tərəfindən şəkilləri və illüstrasiyaları hazırlanmışdır. Onların içərisindən kitabın əhatə etdiyi dövrə uyğun olan- lar seçilmişdir. Müvafiq dövrə aid tarix və mədəniyyət abidələrinin şə- killəri Naxçıvan abidələri pasport- laşdırılarkən çəkilmişdir. Digər xa- rakterli sxemlər və cədvəllər də müx- təlif tədqiqatçıların tədqiqatlarında, toplanmış materiallarda mövcuddur, onlardan istifadə olunacaqdır.
– “Naxçıvan tarixi” çoxcildliyinin cildlərini əhatə edəcək dövr seçi- lərkən Azərbaycan tarixinin dövr- ləşməsində mövcud prinsiplər əsas götürülmüşdür. Artıq yüz illərdir ki, bu dövrləşmə müzakirə olunur və dəqiqləşmələr aparılmışdır. Biz “Naxçıvan tarixi”ndə də bu dövr- ləşməni gözləmişik. Birinci cildin, eləcə də sonrakı cildlərin xronoloji çərçivəsi dəqiq müəyyənləşdirilmiş- dir. Qeyd etdiyimiz kimi, birinci cild Naxçıvanın ən qədim dövrdən xanlıqlar dövrünədək, ikinci cild XVIII əsrin ortalarından (xanlıqlar dövründən) İkinci Dünya mühari- bəsinədək, üçüncü cild isə İkinci Dünya müharibəsindən günümüzə- dək olan dövrü əhatə edəcəkdir. Təbii ki, Naxçıvan tarixini əhatə edəcək dövrlər müxtəlif fəsillərdə öz əksini tapacaqdır. “Naxçıvan tarixi”nin birinci cildi 6 fəsildə nəzərdə tutulmuşdu. İş pro- sesində bir fəsil də artırılmışdır. I cild 7 fəsildən ibarət olacaq. Bu cild “Naxçıvan ən qədim dövrdə”, “Nax- çıvan e.ə. IX – b.e. II əsrlərində”, “Naxçıvan ərazisində yaşayan əhalinin etnogenezi məsələsinə dair”, “Nax- çıvan erkən orta əsrlər dövründə”, “Naxçıvan X-XIII əsrin I rübündə”, “Naxçıvan XIII-XV əsrlərdə”, “Nax- çıvan Səfəvilər dövründə” adlanan fəsillərdən ibarətdir. Fəsillərin adla- rından da aydın olur ki, bəhs olunan dövr fəsillərdə ifadə olunur. – Ötən illərdə olduğu kimi, bu il də muxtar respublikamızın müx- təlif ərazilərində arxeoloji eks- pedisiyalar tədqiqatlar aparmışdır. Bu tədqiqatlar zamanı aşkara çı- xarılan yeni faktlar çoxcildlikdə öz əksini tapacaqmı? – Naxçıvan ərazisində XIX əsr- dən arxeoloji tədqiqatlar aparılır. 2006-cı ildən isə beynəlxalq arxeo- loji ekspedisiyalar fəaliyyət göstərir. “Naxçıvan tarixi” çoxcildliyinin bir mühüm əhəmiyyəti arxeoloji eks- pedisiyaların əldə etdikləri nəticə- lərin bu kitabda əksini tapmasıdır. Bir neçə faktla fikrimi çatdırmaq istəyirəm. Son illərə qədər Naxçıvan ərazisində ən qədim insanların Daş dövründən yaşaması Qazma mağa - rasının materialları əsasında əsas götürülürdü və bunun tarixi 80-100 min il hesab edilirdi. Şərur rayonu ərazisindəki Ovçular təpəsində qa- zıntı nəticəsində əldə olunan iki əmək aləti bunun 500-300 min il əvvələ təsadüf etdiyini göstərir. Ov- çular təpəsində aparılan araşdırmalar Naxçıvanın qədim mədəniyyətin, xüsusilə Kür-Araz mədəniyyətinin beşiyi olduğunu və bu mədəniyyətin V-IV minilliyə aid olduğunu göstərir. Yaxud Oğlanqalada aparılan arxeo- loji tədqiqatlar nəticəsində bu ərazidə müstəqil dövlətin olması, bunun Urartuya tabe olmaması və ona qarşı mübarizə aparması təsdiq olu- nur. Duzdağdakı ekspedisiya yeni faktlar aşkara çıxarmışdır. Beynəl- xalq arxeoloji ekspedisiya sübut et- mişdir ki, Duzdağ ərazisindən e.ə. V min illikdən duz çıxarılır və bu, dünyanın ən qədim duz çıxarılan mədənidir. I Kültəpə ərazisində hələ keçən əsrin 50-70-ci illərində O.Həbibul layevin rəhbərliyi ilə ar- xeoloji tədqiqatlar aparılmış və bu abidənin tarixi e.ə. V minilliyə aid edilmişdir. Beynəlxalq ekspedisiya üzvləri bu il I Kültəpədə yenidən tədqiqatlara başlamış və maraqlı nəticə əldə olunmuşdur. Onların fikrincə, bu abidənin tarixi 7 min ildən çoxdur. Əlbəttə, qeyd olunan və olun- mayan faktlar çoxcildlikdə nəzərə alınacaqdır. – İkinci və üçüncü cildlərin hazır lanması istiqamətində işlər- dən danışaq. O cildlərə daxil edi- ləcək fəsillər üzərində iş paralel olaraq gedirmi? – “Naxçıvan tarixi” çoxcildliyinin hazırlanması ilə bağlı məlum sə- rəncamdan sonra qarşıda duran əsas vəzifə fəsilləri yaza biləcək müəl- liflərin seçilməsi idi. Təbii ki, müəl- lifləri seçərkən onların elmi poten- sialları və tədqiqat istiqamətləri əsas götürülmüşdür. Bütövlükdə, 30 müəl- lif və 10 nəfər işçi qrupu müəyyən- ləşdirilmişdir. Bütün fəsillər, hətta fəsillərdəki paraqraflar müəlliflərə təklif edilmiş, bir sözlə, müəlliflər seçilmişdir. Kitabın ikinci və üçüncü cildlərinin müəllifləri məlumdur və paralel olaraq onlar tapşırılan fəsillər üzərində işləyirlər. Həmin müəllif- lərlə də bir neçə dəfə görüşmüş, və- zifələr müəyyənləşdirmiş və qarşıya çıxan məsələləri yerindəcə həll et- mişik. Bir neçə müəllifi elmi eza- miyyəyə göndərmişik. Birinci cild- dən fərqli olaraq, II və III cildlərin yazılmasında vaxt imkanı istənilən qədərdir. Oktyabr ayında növbəti cildlərin müəllifləri ilə yenidən gö- rüşəcək, vəziyyətlə tanış olacağıq. Bu cildlər üçün material zənginliyi də işimizi bir qədər asanlaşdırır. Ümumiyyətlə, “Naxçıvan tarixi” çoxcildliyinin Naxçıvanşünaslığa la- yiqli töhfə olması üçün əlimizdən gələni edəcəyik. Həmin kitabların vaxtında işıq üzü görməsi üçün onlar müəyyən edilən vaxtda nəşriyyata təqdim ediləcək. – Maraqlı müsahibəyə görə sağ
-
Akademik İsmayıl Hacıyev: “Naxçıvan tarixi” çoxcildliyi Naxçıvanşünaslığa layiqli töhfə olacaq B u gün ədliyyə işçilərinin qarşısında duran mühüm vəzifələrdən biri vətəndaşlarımızı maartifləndirmək, dövlətin idarə olunma- sında onların iştirakını, seçki hüququndan səmərəli istifadə etmələrini izah etməkdir. Əminliklə deyə bilərəm ki, vətəndaşlarımız çox fəaldırlar, konstitusion hüquqlarından maksimum istifadə etməyə israrlıdırlar. Bu, demokratik inkişaf üçün vacib göstəricidir. Xalqımız bir daha sübut edəcək ki, Azərbaycanda bütün seçkilər tam demokratik, şəffaf, xalqın iradəsinə cavab verən formada keçirilir. Zülfüqar ƏHMƏDOV Sədərək Rayon Məhkəməsinin hakimi Ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin uzaq gələcəyə hesablanmış strategiyasının nəticəsidir ki, yüksək iqtisadi inkişaf ölkəmizdə demokratik prinsiplərin möhkəmlənməsinə zəmin yaradır. İnsan və vətəndaş hüquq və azadlıqlarının təminatının müdafiəsinə nail olunur, vətəndaşların dövlətin idarə olunmasında fəallığı artır. Bu, bütün dövlətlərdə demokratik prinsiplərə əməl olunmasının əsas göstəricisidir. Yüklə 252,62 Kb. Dostları ilə paylaş:
|