Azərbaycan respubllkasi təHSİl naziRLİYİ azərbaycan əM Ək və sosial münasiBƏTLƏr akadem iyasi g.İ.İsmayilov

və  faiz  normalan;  ölkənin  pul  təklifı,  xarici  maliyyə  və- 
ziyyəti  və  ödəniş  balansı  ilə  əlaqədar  məlumatlar  verilir. 
Ona  həm  ümumi,  həm  də  ölkə  beşillİk  cədvəlləri  salımr, 
özü də son iki il rüblərə bölünməklə verilir.
Çoxsahəli  nəşrlərlə  bırlikdə,  İƏİT  həmçinin,  İƏİT- 
nin üzvü olan ölkələrdə ayrı-ayrı sahələrin vəziyyətinin və 
inkişafının  xarakterizə  edildiyi,  eləcə  də  həmin  sahələrdə 
beynəlxalq  ticarət  məsələlərinin  işıqlandırıldığı  sahə  so- 
raqçalan buraxır.  Misal,  İƏİT ölkələrinin kənd təsərrüfa- 
tı statistikası (OECD Aqricultural Statistics) ola bilər.
İƏİT-nın statistika xidməti həmçinin, bu təşkilata da- 
xil  olmayan  ölkələrdə  İqtisadiyyatm  vəziyyəti  və  inkişafı 
haqqında  soraqçalar  nəşr  edir.  O  cümlədən,  İƏİT  rübdə 
bir dəfə Qısamüddətli iqtisadi göstəricilər: keçid iqtisadiyyat- 
h  ölkələrİ  (Short-Term  Economic  İndicators:  Transitİon 
Ekonomies)  nəşr  edir.  Həmin  nəşrdə  Mərkəzi  və  Şərqi 
Avropamn  21  ölkəsi  və  keçmiş  SSRİ  respublikalan  olan 
ölkələr üzrə əsas iqtisadi inkişaf göstəriciləri verilir.
MDB-nin  Beynəlxalq  statistika  komitəsinin  nəşrlə- 
rində  Müstəqil dövlətlər birliyinə (MDB) daxil olan ölkə- 
lərin İqtisadi və sosial inkişaf problemləri ilə əlaqədar sta- 
tistik informasiya toplanmışdır.  İnformasiyanm xeyli hıs- 
səsi “Ejeqodnik SNQ” məcmuəsində təqdim olunmuşdur. 
Orada  MDB-nİn  üzvü  olan  ölkələrin  əsas  makroıqtisadi 
göstəricilərinin  dinamikasımn  nisbi  xarakteristikası  veri- 
lir,  müxtəlif sahələrin  inkişafı,  əsas  sənaye  məhsulları  və 
istehlak  mallarının  buraxıhşı  üə  əlaqədar  məlumatlar  veri- 
lir, xarici iqtisadi fəaliyyət və sosial sahə xarakterizə edüir.

---

8.5. Analitik İcmallar
Dünya  iqtisadiyyatmın  inkişaf  problemləri  üzrə  yal- 
mz rəqəmli materialdan ibarət sırf statistika nəşrlərlə bir- 
likdə,  əksər  beynəlxalq  təşkilatlar,  həmin  statistik  mate- 
riala  əsaslanan  analitik  icmalar  buraxır.  İcmalar  özündə 
bir  qayda  olaraq}  dünya  iqtisadiyyatmdakı  cari  vəziyyə- 
tin  təhlilini  və  həmin  təşkilatlann  ekspertləri  tərəfındən 
hazırlanmış  ölkələrin,  regionlann  və  bütövlükdə  dünya- 
nm  sosial-iqtisadi  inkişaf proqramlannı  ehtiva  edir.  Belə 
ki,  BYF-nun ekspertləri tərəfmdən ildə iki dəfə,  dünyanın 
müxtəlif regionlannda iqtisadı və o cümlədən maliyyə və- 
ziyyətinin təfərrüatı ilə nəzərdən keçirİldiyi və  dünya iqti- 
sadiyyatınm  mümkün  inkişafının  qısamüddətli  proqnoz- 
lannın  verildiyi  analitik  icmal  buraxıhr.  Digər  misal, 
beynəlxalq  birbaşa  və  qismən  portfel  investisiyalanxıın 
hərəkətinə  həsr  olunmuş  YUNKTAD  “World  İnvest- 
ment R eport” illik analitik icmalı ola bilər.
8.6. Rusiya statistik nəşrləri
Onlar  R F   dövlət  statistika  komitəsi  (1999-cu  ilin 
mayından  -   Rusiya  statistika  agentliyi)  tərəfindən  hazır- 
lamr  və  buraxılır.  Daha  universal  nəşr  Rusiyanın  sosial- 
İqtisadi inkişafı haqqmda bütün əsas  məlumatlan özündə 
ehtİva  edən  Rossiyski  statistiçiski  yejeqodnikdir.  İllik 
məcmuə  21  bölmədən  ibarət  olub  əhali  və  əmək  bazan;

---

sosial  sahə;  xalq  təsərrüfatının  müxtəlif  sahələrinin  və- 
ziyyəti və dinamikası; maliyyə bazan, pul tədavülü və qiy- 
mətlər haqqında informasiyanı  əhatə  edir.  Xüsusi bölmə- 
lər RF-nm  xarici iqtisadi əlaqələrinə və beynəlxalq müqa- 
yısələrə həsr edilmişdir.
Rusiya  dövlətstatkomu  tərəfindən  həmçinin,  Rusiya 
iqtisadiyyatının  təfsilatlı  statistik  təhlilinə  imkan  verən, 
artıq  Federasiyanın  regionlarına  və  subyektlərinə  bölün- 
məklə,  analoji  informasiyanı  özündə  ehtiva  edən  “Regionı 
Rossii” informasiya-statistik məcmuəsi nəşr edilir.
lllik  məcmuələrdən savayı  Rusiya dövlətstatkomu  tə- 
rəfındən  aylara  bölünmüş  məlumatlardan,  dekabr  saym- 
da isə -  il ərzində ümumiləşdirilmiş məlumatlardan ibarət 
“ Sosialno-ekonomiçeskoye polojenie Rossii”  aylıq  icmalı 
nəşr olunur.  Statistik  cədvəllərdə bir  sırada bu nəşrdə qı- 
sa mətnli  şərhə yer  ayrılmışdır ki,  bu  da,  R F  iqtisadiyya- 
tımn  müxtəlif  cəhətləri  haqqında  daha  həcmli  informa- 
siya almaq imkanı verir.
Sosial sahənin inkişafı haqqında müfəssəl məlumatlar 
“Sosialnoye  polojeniye  i  uroven jizni  naseleniya  Rossii” 
soraqçasında  toplanmışdır.  O  cümlədən,  orada  əhalinin 
həyat  səviyyəsini,  onun  məşğulluğunu  və  əmək  şəraitini, 
pul  gəlirlərinin  həcmini  və  strukturunu,  onun  əhalinin 
müxtəlif sosial-iqtisadi  qruplarına  göıə  bölüşdüriilməsini, 
sağlamlığm  və  tibb  xidmətinin  vəziyyətini,  təhsÜ  və  mə- 
dəniyyət,  ətraf mühitin vəziyyəti və cinayətkarlığın  səviy- 
yəsi barədə məlumatlan əks etdirən göstəricÜər verilir.

---

Dicər  ölkələrlə  müqayisədə  Rusiya  iqtisadiyyatı  haq- 
qında  ətraflı  informasiyam  “Rossiya  i  stram  m ira”  so- 
raqçasından  almaq  olar ki,  burada  sənaye  cəhətdən inki- 
şaf  etmiş  ölkələr,  keçid  iqtisadiyyatlı  Ölkələr  və  bir  sıra 
inkişaf edən  ölkələr  haqqında  əsash  iqtisadi  və  sosiaj  in- 
formasiya yerləşdirilmişdir.
Rusiya dövlətstatkomu bir çox statistik sahə soraqça- 
ları nəşr edir:  «Promışlennost Rossii»,  «Nanka v Rossü», 
«StroiteIstvo v Rossii» və s.
Ümummsiya  elmi-tədqiqat  konyuktura  institutunun 
(VNİKİ)  həftədə üç dəfə  nəşr etdiyi «VİKİ»-də (Bülleten 
inostrannoy  kommerçeskoy  informasii)  dünya  iqtisa- 
diyyatımn  inkişaf  problemləri  üə  bağlı  geniş  statistik  və 
analitik  material  təqdim  olunmuşdur.  Bülletendə  dünya 
iqtisadi  inkişafmın  geniş  problemlər  dairəsi  işıqlandırılxr, 
Ölkələr və  sahələr üzrə analitik icmallar, eləcə də  rəngarəng 
statistik material özünə yer tutur.
Rusiya  xarici  iqtisadi  əlaqələrinin  inkişafı  haqqmda 
sistemləşdirilmiş  informasiya  VNİKİ tərəfindən  nəşr edi- 
lən  «Vneşnelkonomiçeski  kompleks  Rossü:  sovremen- 
noye sostoyaniye v perspektivi» informasiya-analitik jur- 
nalında toplanmxşdır.  Jum al Rusiya xarici iqtisadi əlaqə- 
lərinin  istiqamət  və  strukturunu  xarakterizə  edən  xeyli 
sayda statistik məlumat təqdim edir.
Hal-hazırda  statistik  informasiya  həm  çap  nəşrləri 
şəklində,  həm də elektron  daşıyıcılarda  buraxılır.  Bunun- 
la  əlaqədar,  ona  müxtəlif  yoltapma  imkanları  var.  Belə

---