Azərbaycan Tarixi

1920-ci il martın 20(21)-də AXC ilə Qacarlar arasında Dostluq müqaviləsi bağlandı. Müqavilənin şərtlərinə əsasən:

Qacar AXC-nin müstəqilliyini de yure* («hüquqi olaraq») tanıdı.
Tehranda Azərbaycan səfirliyi, Təbrizdə isə Baş konsulluğu açıldı.
Tərəflər arasında əməkdaşlığın inkişafı nəzərdə tutuldu.

Birinci Qafqaz konfransı (1918-ci ilin noyabrında Tiflisdə keçirildi):

Konfransda Dağlılar Respublikası da iştirak etdi.
Ermənistan-Gürcüstan müharibəsi- Borçalı, Ahılkələk qəzaları və Loru rayonu ətrafında mübahisələrin kəskinləşməsi səbəbi ilə uğursuz oldu.

İkinci Qafqaz konfransı (1919-cu ilin aprel-iyun aylarında Tiflisdə keçirildi):

• Ağqvardiyaçılar Dağlılar Respublikasını mühasirəyə aldığı üçün konfransda iştirak edə bilmədi.
• Konfransda F.Xoyskinin başçılıq etdiyi AXC nümayəndə heyyəti Qafqaz xalqlarının sıx ittifaqının yaradılması təklifini irəli sürdü.
• AXC höküməti Gürcüstan ilə hərbi ittifaq bağladı. (1919-cu il 16 iyunda)

Üçüncü Qafqaz konfransı (1919-cu ilin dekabrında Bakıda keçirildi)

Konfransda Azərbaycan və Ermənistan iştirak etdi.
Bu konferansda AXC Cənubi Qafqaz respublikalarının konfederasiyasının yaradılmasını təklif etdi.

Dördüncü Qafqaz konfransı (1920-ci il aprelin əvvəllərində Tiflisdə keçirildi)

• Bu konfransın müzakirəsinə Cənubi Qafqaz respublikalarının konfederasiyasının yaradılması çıxarılsa da, bu qərar qəbul edilmədi.

Paris sülh konfransı(1918-ci il dekabrın 28-də keçirilmişdi). Konfranda:

AXC nümayəndələrinin apardığı təbliğat AXC barəsində erməni dairələrinin yaratdıqları mənfi təsəvvürü dəyişdirdi.
Nümayəndə heyyəti 1919-cu ilin iyununda «Qafqaz Azərbaycanı Cümhuriyyətinin Paris sülh konfransına memorandumu» adlı sənədi ingilis və fransız dillərində konfransın katibliyinə təqdim etdi. Sənədin 14-cü bölməsində sülh konfransı tərəfindən AXC-nin müstəqilliyinin tanınacağına ümid etdiyi qeyd olunurdu.
Konfrans iştirakçıları Azərbaycanın və Gürcüstanın müstəqilliyini de fakto ilə tanındı.
Azərbaycana və Osmanlıya qarşı ermənilər ərazi iddiaları ilə çıxış etdilər.

Paris sülh konfransında AXC-nin başlıca məqsədi:

• Beynəlxalq birliyin bərabərhüquqlu üzvü kimi tanınmaq
• Millətlər Cəmiyyətinə üzv qəbul olunmaq
• Böyük dövlətlər tərəfinfən Azərbaycanın müstəqilliyinin tanınmasına nail olmaq

DİQQƏTİNİZ ÜÇÜN TƏŞƏKKÜRLƏR!