Azərbaycan tarġXĠ ÜZRƏ qaynaqlar

22.GƏNCƏLĠ KĠRAKOS. ― ERMƏNĠS TAN TARĠXĠ‖ 
 
Gəncəli Kira kos özünün yazdığ ı kimi, ― Gəncə ölkəsində‖ doğulmuĢdur. 
Kitabın ın 33-cü fəslində 1241-ci il hadisələrindən yazır ki, bu vaxt onun 40 yaĢı 
var idi. De məli, müəllif XIII əsrin ilk illə rində anadan olmuĢ, 1271-c i ildə isə 
vəfat etmiĢdir. Gəncəli Kirakos monqol basqınlarını gözləri ilə gördüyündən 
onun kitabı bütün Zaqafqaziya tarixi ü zrə dəyərli qaynaqlardan biri sayılır.
Kitabda gətirilən fəsillər aĢağıdakı qaynaq üzrə çevrilmiĢdir. 
1
Əslində isə Cəlal-əd-din Ġsfahana gedərkən Kürdüstanda yaxalanmıĢ və h. 628-ci il 
Ģəvvalın ortalarında (1231-ci il avqustun ortaları) bir kürd tərəfindən öldürülmüĢdü. 

---

148 
XII fəsil
. Gəncə ə trafında qoĢunl arın basılması 
 
Bir neçə va xt ötdükdən sonra hunlardan olan qoĢunlar-onlara qıpçaq
deyirlər
1
,- araya çıxd ıla r və Gü rcüstana gəlib çar LaĢadan
2
və Azarapet Ġvanedən 
yer istədilə r ki, onlara sidq ilə qulluq etsinlə r. Ancaq onlar (çar LaĢa və Ġvane) 
onlara yer verməyə ra zı olmalıdırlar. 
Be lə olduqda onlar [oradan] ç ıxıb gedərək, Gəncə Ģəhərinin əhalisinə ü z 
tutdular. ġəhər əhalisi onları həvəslə qarĢıladı, çünki gürcü qoĢunları onları ço x 
sıxıĢdıraraq, ö lkən i soyur, adamları əsir o lur və mal-qaran ı tutub 
aparırdılar...Hunların qoĢunu orada yerləĢərək rahatlıq qazandı. 
Be lə olduqda, Ġvane qoĢun topladı və özünə güvənmədiy indən onlara
qarĢı çıxd ı; lovğalanaraq onarın Ģ əhərini yer ü zündən siləcəyi ilə hədələyir, 
istədəyi hər kəsə qələbə bəxĢ edən Allaha deyil, öz qoĢunun gücün ə bel 
bağlayırdı. On lar ü z-ü zə qarĢılaĢdıqda, barbarlar sakitcə öz sığınacağından çıxıb
yorulmuĢ və aramının itirmiĢ gürcü qoĢununu qılıncdan keçirdilər; ço xları əsir 
düĢdü, qalanları qaçıb dağıldı. O gün xristian qoĢunu böyük məğlubiyyətə 
uğradı; allah onlardan üz döndərmiĢdi. Bir də görürdün ki, çəlimsiz bir adam igid,
döyüĢlərdə Ģöhrət qazanmıĢ bir ço x ərləri qarĢısına qatıb qovmaqdadır, elə bil 
çoban sürü qovalayır! (s. 139.) 
XX fəsil