2
Azər bayc an tarixi üzrə qaynaql ar. Bakı, ―Çıraq‖, 2007. 400 səh.
A 0502000000-01 2007
0-67
ISBN 5-8025-0002-6
KĠTABIN ĠÇĠNDƏKĠLƏR
Öns öz................................................................................................................7
I Bölmə AZƏ RBAYC AN QƏDĠM TARĠXĠ
(Miladın IV yüzilinədək)
M ĠXĠ
YAZI PARÇALARI
I.III Salmanasarın Kahlu (Nimrud) ―Qara xatirə daĢı‖
üzərindəki salnaməsi.........................................................................................16
2.IISarqonun ―Təntənəli yazı‖sı........................................................................16
3.AĢĢurbanipalın ―B‖ silindirindəki
yazısı..................................................................................................................18
4. I ArgiĢtinin salnaməsi....................................................................................20
5. II Sardurinin Cənubi Azərbaycanın Qarabağ vilay ətində
tapılmıĢ kitabəsi.................................................................................................20
6. II ArgiĢtinin Sərab Ģəhəri
yaxınlığındakı tapılmıĢ kitabəsi.........................................................................21
ANTĠK DÖVR
QAYNAQLARI
7. Strabon. ―Coğrafiya‖....................................................................................21
8. K. Ptolemey ―Coğrafiya dərsliyi‖...............................................................30
9. Böyük Plini ―Təbiət tarixi‖.........................................................................32
3
II bölmə.
AZƏRBAYCAN IV-XII YÜZĠLLƏRDƏ
ĠLKĠN ORTA ƏSR QAYNAQ LARI
KĠTABĠ-DƏDƏM QORQUD .......................................................................36
10. Duxa Qoca oğlu Dəli Domrul boyını bəyan edər,
Xanım hey.......................................................................................................37
11. Ġç Oğuza TaĢ Oğuz asi olub Beyrək öldigi
boyı bəyan edər...............................................................................................40
12. Fəzlullah RəĢidəddin. ―Cami ət-tavarix‖..................................................45
13. M oisəy Kağanqatlı. ―Aqvan tarixi‖...........................................................49
ƏRƏBDĠLLĠ
QAYNAQLAR
14. ―Übeyd in ġəriyyə əl-Cürhuminin əxbarı ‖...............................................67
15. Əbu M əhəmməd Əhməd ibn Ə`səm əl-Kufi
―Kitab əl-fütuh‖..............................................................................................69
16. Əl-Bələzuri .―Kitab-fütuh əl-buldən‖.......................................................70
17. Ət-Təbəri. ―Tarix ər-rüsul və-lə müluk‖...................................................90
18. Əl-Ġstəxri. ―Kitab məsalik əl-məmalik‖..................................................125
19. Əbu-duləfin ikinci risaləsi.......................................................................132
20.Sədrəddin əli-əl-Hüseyni. ―Əxbar əd-dövlət əs
Səlcuqiyy ə‖....................................................................................................137
III bölmə.
AZƏRBAYCAN XIII-XVIII YÜZĠLLƏRDƏ
MONQOL BASQINLARI ÇAĞI VƏ SONRAKI DÖVRÜN QAYNAQIARI
21.Ġbn əl-Nasir. ―Əl-kamil-fi-t-tarix‖.........................................................154
22. Gəncəli Kirakos. ―Ermənistan tarixi ‖..................................................178
23. Yaqut əl-Həməvi. ―M u`cəm əl-buldən‖...............................................182
24. Həhdullah Qəzvini. ―Nüzhətül-Qülub‖ əsəri........................................186
25. RəĢidəddinin oğlu ġihabəddinə məktubu.............................................194
26. Kastiliya (Ġspaniya) elçisi Klavixonun gündəliyi.................................196
27. Əbd ər-RəĢid əl-Bakuvi ―Kitab
təlxis əl-əsər
və əcaib əl-malik əl-qəhhar‖.......................................................................198
―28. Venesiya elçisi Ambroco Kontarini ―Yol gündəliyi‖..........................202
SƏFƏVĠLƏR DÖVLƏTĠNDƏ AZƏRBAYCAN DĠLĠNĠN DÖVLƏTLƏRARASI
YAZIġM ADA
VƏ
FƏRMANLARDA
ĠġLƏNDĠYĠNĠ
GÖSTƏRƏN
QAYNAQLAR........................................................................................................205
29. I ġah Ġsmayılın M usa Durğut oğluna I fərmanı....................................206
30. CahanĢahın nəvəsinin I Sultan Səlimə ərizəsi......................................207
31. II ġah Abbasın ġirvan bəylərbəyi Hacı M əniçöhr xana
4
Hicri 1070 (1659/60) –cı ild ə məktubu......................................................208
32. Sultan Süleyman Qanuninin I Ģah Təhmasibə məktubu.......................209
33.Zeynalabidin Əli Əbdi bəyin ―Təkmilatül-əxbar‖ əsərinin
yazılması haqda I Təhmasibin fərmanı.......................................................210
34. Zeynalabidin Əli Əbdi bəy. ―Təkmilatül-əxbar‖..................................212
35. ġah Ġsmayıl Xətai. ―Divan‖dan bir qəsidə............................................216
ORTA ƏSR AZƏRBAYCAN TARĠXĠNƏ DAĠR FARSDĠLLĠ
QAYNAQLAR...........................................................................................219
36. Ənbəd kədinin soyurğal verilməsi
haqqında Uzun Həsəinin hökmü................................................................220
37. I ġah Ġsmayılın Dizmar
vilayətində ruhanilərin
vergilərdən azad edilməsi haqqında hökmü..............................................221
38. I ġah Ġsmayılın Təbrizdə Xanəəhməd bağının
bağıĢlanması haqında hökmü.....................................................................223
39. I ġah Təhmasibin Zığ kəndinin Bibiheybət
məqbərəsinə vəqf olunmasını təsdiq edən fərmanı....................................224
40. ġəki ölkəsinin sədrliyi vəzifəsi haqqında
I ġah Təhmasibin fərmanı.........................................................................225
41. Bibiheybət M əqbərəsinin mütəvəlliliyi vəzifəsi haqqında,
I ġah Təhmasibin fərmanı.........................................................................228
42 .Bakı limanına nazir tə`yin
olunması haqqında fərman.........................................................................228
43. KiĢ, Nuxu və ġəkərqənnd kəndlərinin tiul vərilməsi
haqqında ġirvan bəylərbəyi Xosrov xanın hökmü....................................229
44. ġəki ölkəsi kəndxudaların Ģikayəti ilə bağlı olaraq
II ġah Abbasın fərmanı..............................................................................230
45. ġəki ölkəsinin hakiminə II ġah Abbasın
göndərdiyi fərman......................................................................................231
46. ġəki məliyi Səfiqulunun Ģikayəti üzrə II ġah Abbasın
fərmanı.......................................................................................................232
47. ġəki qıĢlaqları haqqında ġah Səfinin fərmanı......................................234
48. ġirvandakı siyasi hadisələr haqqında ġah Sutan
Hüseyinin fərmanı......................................................................................235
49. ġəki ölkəsinin məlikliyi vəzifəsi haqqında Nadir Ģahın
fərmanı........................................................................................................237
50. Bibiheybət məqbərəsinin gəlirinə yiyələnmək
uğrunda
gedən münaqiĢəyə dair...............................................................................238
AVROPA, RUSĠYA, YAXIN VƏ ORTA ġƏRQ
MÜƏLLĠFLƏRĠNĠN YAZILARI
51. Antoni Cenkinson. ―Gündəlik‖............................................................240