Azərbaycanda kənd təSƏRRÜfati kooperasiyasi: Problemlər və Perspektivlər
Yüklə 220,81 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- "2012-2020-ci illərdə Azərbaycan Respublikasında üzümçülüyün inkişafına dair Dövlət Proqramı"
- "Azərbaycan Respublikasının Məşğulluq Strategiyasının həyata keçirilməsi üzrə 2011-2015-ci illər üçün Dövlət Proqramı"
- "Azərbaycan Respublikasının Ərzaq Təhlükəsizliyi Proqramı"
- "2008—2015-ci illərdə Azərbaycan Respublikasında yoxsulluğun azaldılması və davamlı inkişaf Dövlət Proqramı"
- "2008-2015-ci illərdə Azərbaycan Respublikasında əhalinin ərzaq məhsulları ilə etibarlı təminatına dair Dövlət Proqramı"
- KƏND TƏSƏRRÜFATI KOOPERASİYASI NƏDİR
7 Bazarlara çıxışların məhdudiyyəti. 5.
Kəndlərdə infrastrukturların bərbad olması. 6.
Mövcud kənd təsərrüfatı texnikalarının yararsızlığı və çatışmazlığı. 7.
Aqrolizinq servislərinin xidmətlərindən istifadənin çətinliyi: Liqinq şərtlərinin ağır olması; Bürokratik əngəllər; Xidmətlərin bahalı olması; Texnikaların bahalı olması. 8. Torpaqların əkinə yararsız hala salınması: Fasiləsiz əkinlər; Torpaqların zəif qidalanması; Gübrə preparatlarının alınması üçün vəsaitlərin olmaması; Subsidiyaların əkindən sonra verilməsi.
9. Əksər bələdiyyə torpaqlarının istifadəsiz qalması və yaxud yerli fermerlərin istifadəsi üçün icarə qiymətlərinin yüksək olması və bürokratik əngəllər
Ölkə iqtisadiyyatının əsaslı dərəcədə enerji daşıyıcılarından gələn gəlirlərdən asılılığı ölkənin ərzaq təhlükəsizliyi təminatında ciddi problemlər yaratdığını nəzərə alaraq, Hökumət kənd təsərrüfatını tənəzzüldən qurtarmaq üçün müəyyən addımlar atmağa başladı Aqrar sektorun inkişafı və dirçəlməsi Azərbaycan Hökuməti qarşısında prioritet məsələ olaraq ön plana çəkildi. Bu sahədə bir sıra Dövlət Proqramları qəbul edilərək, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin xüsusi sərəncamı ilə təsdiqləndi.
"2012-2020-ci illərdə Azərbaycan Respublikasında üzümçülüyün inkişafına dair Dövlət Proqramı" (Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 15.12.2011-ci il tarixli 1890 saylı sərəncamı)
keçirilməsi üzrə 2011-2015-ci illər üçün Dövlət Proqramı" (Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 15.11.2011-ci il tarixli sərəncamı)
(Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 02.03.2011-ci il tarixli 640 saylı sərəncamı)
iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı" (Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 14.04.2009-cu il tarixli sərəncamı)
azaldılması və davamlı inkişaf Dövlət Proqramı" (Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 15.09.2008-ci il tarixli 3043 saylı sərəncamı)
məhsulları ilə etibarlı təminatına dair Dövlət Proqramı" (Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 25.08.2008-ci il tarixli sərəncamı)
8
Eyni zamanda, bəzi Dövlət Proqramları çərçivəsində tingçiliyin inkişafı üçün yeni fond yaradıldı, aqrolizinq fəaliyyətə başladı, dövlət tərəfindən yanacaq, motor yağları və əkin üçün subsidiyalar ayrılması üçün sərəncamlar imzalandı.
Bununla belə, yuxarıda qeyd edilən Dövlət Proqramları aqrar sektorun bütövlükdə dirçəldilməsi üçün yetərli sayılmır və bu sahənin hərtərəfli inkişafı üçün real və ciddi islahatların vacib olduğunu göstərir. Hökumət, Parlament, Bələdiyyə və Qeyri-Hökumət Təşkilatlarının bir sıra ekspert və mütəxəssisləri
artıq ABŞ, İsrail, Qərbi və bir sıra Şərqi Avropa dövlətlərinin təcrübələrindən yararlanaraq, istifadə olunan modellərin öyrənilməsi və ölkənin aqrar iqtisadiyyatında tətbiq olunmasının vacibliyini israrla təkid etməyə başlayıblar. Dünya praktikasında geniş yayılmış və kənd təsərrüfatının inkişafına əhəmiyyətli tövhə verən "Kooperasiya" adlı qurumların artıq Azərbaycanda da işlənib hazırlanması və fəaliyyətə düşməsi mexanizmi üzərində işlər aparılmağa başlanılmışdır. KƏND TƏSƏRRÜFATI KOOPERASİYASI NƏDİR? Müasir kooperasiyaların yaranması 19-cu əsrin əvvələrində Avropada Sənayə İnqilabı ərəfisində baş vermiş və yoxsulluq şəraitində özünə kömək vasitəsi kimi Avropa ölkələrində bir qurum olaraq yayılmağa başlamışdır. Buna baxmayaraq, 1844- cü ildə Rochdale Society of Equitable Pioneers Ltd.-nin yaradılması, kənd təsərrüfatı kooperasiyalarının unikal prinsiplərini müəyyən olunmasına ən çox təsir göstərmişdir. "Rochdale" istelhak kooperasiyası İngiltərədə müxtəlif peşələri təmsil edən bir qrup şəxslər tərəfindən yaradılmışdır. Qurumun əsas məqsəd və vəzifəsi kooperasiya üzvlərinin sosial-iqtisadi və mədəni-maarif ehtiyaclarını qarşılamaq idi. 1864-cü ildə Almaniyada Friedrich Wilhelm Raiffeisen tərəfindən yaradılmış kredit və əmanət kooperasiyası, kredit və ya bank institutu kimi fəaliyyət göstərən kooperasiyaların inkişafında mühüm rol oynamışdır. Raiffeisen Bankı şəhər və kənd yerlərində özünə- kömək ideyası ilə yaradılan kooperasiyalara əmanət və kredit xidmətləri göstərirdi. Beynəlxalq Kooperativ Alyansının bu anlayışa verdiyi izah belədir: «Kooperativ- cəmiyyət üzvlərinin özlərinin iqtisadi, sosial və mədəni ehtiyaclarını qarşılamaq üçün demokratik nəzarətin təmin olunduğu müştərək müəssisə yaratmaq vasitəsi ilə könüllü birləşdikləri müstəqil assosiasiyadır».
Beynəlxalq Əmək Təşkilatı isə «kooperativ» anlayışını belə müəyyən edir: «Kooperativlər məhdud resurslara malik insanların özlərinin iqtisadi vəziyyətini yaxşılaşdırmaq üçün muxtar və demokratik idarəetmə formalaşdırmaqla birləşdikləri assosiasiyalardır».
Bazar münasibətlərinin yüksək inkişaf etdiyi ölkələrdə dövlət və özəl mülkiyyətlə yanaşı, kooperativ mülkiyyət forması da mövcuddur və kooperativlər iki mülkiyyət formasına görə xarakterizə edilir:
1 «Agricultural Co-operatives. A Start –up Guide» 2
Yüklə 220,81 Kb. Dostları ilə paylaş:
|