521
Ov
Öküz
Pişik
Palıd
Söyüd
Sərv
Sel
Şahmar
Şir
Toyuq
Tısbağa
Tülkü
Tərlan
Yulğun
Yovşan
Yalqız ağac
Zəli
522
Dialektoloji sözlük
Aquşqa – pəncərə, eyni zamanda xına gecələrində
əsasən qadınların bayatı janrında çəpik çalaraq oxuduqları
əyləncəli dördlüklərin adı, haxışta sözünün təhrif olunmuş
formasıdır.
Bozdamac – sac üstündə bişirilən çörək, doğramac
Birəz – bir az
Bu hində – bu zaman
Bağrın teyləmək – bağrını yarmaq, ürəyini
partlatmaq
Çim – 1. tamam, tamamilə. 2. çimən sözü də
buradandır, yaşıllıq
Çətək – xeyli, məs: Bir çətən külfəti var.
Cəvərə – qəvərə - yeyə
Duvax (təndirdə) – təndirin üst tərəфi.
Dişləmə (çay) – Azərbaycanın həm şimalında, həm
də cənubunda çayı qəndlə içirlər. Buna dişləmə adı
verilmişdir.
Doğanaq – 1. Bir-birinə bənd etmək üçün
örkənin,sicimin ucuna bağlanan ağacdan haçacıq qarmaq,
örkən halqası. Məs: Örkən nə qədər uzun olsa yenə gəlib
doğanaqdan keçər. 2. Aşılanmış dərini yumşaltmaq üçün
haçaşəkilli dəmirdən qayırılmış içərisi tiyəli alət.
Əyirdək – südlə yoğrulıub yağda qızardılmış kövrək
qoğal
Güpəmək – vurmaq,döyəcləmək,
Giliф – divarın altından keçən dar arx
Giyəv – kürəkən
Xum – böyük küpə
Xorum – bir dəfə üçün heyvana verilən yem, yem
norması, yem miqdarı. xorumlamaq-xorum-xorum ayırmaq,
paylara bölmək, dəstələmək
Kəndirqayış – zirək cəld, qıvraq adam
523
Keyфi üstürüngü vurmaq – əhvalın yaxşılığı.
Qıra – tağda yenicə əmələ gələn kiçik bəhər,qovun
Qondara – hündürdaban. dikdaban kişi və ya qadın
ayaqqabısı. Ordubad dialekti ilə yanaşı Qərb qrupu dialekt
və şivələrində (Qazax,Tovuz) də işlənir.
Qəysəva – 1. Qaysıdan yağda bişirilmiş xörəyin adı.
2.Qaysı mürəbbəsi.
Quşkeçər – dikdaban çəkmə
Qatlama – buğda unundan yağda bişirilmiş, üzərinə
qənd ovuntusu tökülmüş kiçik həcmli dəyirmi çörək
Lilivan – ilıq su
Mısmaq – pusmaq
Müdarə – rəftar,davranış
Nəmi – beşik
Öynə –1. növbə, 2.dəfə,kərə
Şərit – yuyulmuş paltarı asmaq üçün asılmış ip və
ya məftil.
Tilişdirmə – badalaq
Təlis – çuval,kisə
Tulux – 1. Içində maye, yağ və s. saxlamaq, nehrə
çalxamaq üçün qab kimi işlədilən, aşılama ilə hazırlanan
bütöv qoyun və ya keçi dərisi. 2. bir tuluq tutan qədər maye
ölçüsü
Tütsün – tüstüləmək, göynəmək
Təndirəsər – təndir qoyulmuş tikili, bina
Zing – insan və heyvanlarda bazı və baldır sümüyü
Pısım-pısım – pusa-pusa, pıçıltı ilə
Oyma – qadın paltarı
Zivişə-zivişə – sürüşə-sürüşə
524
SÖYLƏYICILƏR VƏ TOPLAYICILAR
MIFLƏR
Söyləyənlər: Hüseynova Səkinə Əkbər qızı, Şahbuz
rayonu Qışlaq kəndi, (1936), təhsilsiz, Kərbəlayı Səkinə
Əyyub qızı, Şahbuz rayonu, Qışlaq kəndi, (1930), təhsilsiz,
Əhmədova Zəhra Mikayıl qızı, Babək rayonu, (1932),
Əliyev Adil Hüseyn oğlu, Ordubad rayonu, Düylün kəndi,
(1929), Qəribova Xədicə, Babək rayonu, Zeynəddin kəndi,
(1930), Seyidova Zəhrabəyim Mirheydər qızı, Babək
rayonu, Sirab kəndi, (1929), təhsilsiz, Əbülov Mehrac
Zülfüqar oğlu, Babək rayonu, Sirab kəndi, (1939), təhsilsiz,
Mədinə Qəhrəman qızı, Babək rayonu, Sirab kəndi, (1922),
təhsilsiz, Nəcəfova Leyla, Culfa rayonu, Bənəniyar kəndi,
(1951), təhsilsiz, Imanova Telli Hətəmxan qızı, Culfa
rayonu Xoşkeşin kəndi, təhsilsiz, Əsgərov Süleyman
Hüseyn oğlu, Sədərək, Piriyev Misir Süleyman oğlu, Culfa
rayonu, Bənəniyar kəndi, Xudayarov Əvəz Rza oğlu,
Ordubad rayonu, Aşağı Əndəmic kəndi, Tahirova Məsmə,
Ordubad rayonu, Nürgüt kəndi.
Toplayanlar: Cəfərli Məhərrəm Allahqulu oğlu,
Babayev Rafiq Təvəkkül oğlu, Əsgərova Nəzirə Izzətulla
qızı, Hüseynov Elmar Ələkbər oğlu, Hüseynzadə Əkrəm
Rüfət oğlu, Əliyeva Şölə Qadir qızı, Rzayev Firudin Həsən
oğlu, Səfərov Yusif Səfər oğlu, Rəhimov Arif, Zülфiyyə
Ismayıl, Ramiz Qasımov.
INANCLAR, SINAMALAR, YASAQLAR
Söyləyənlər: Məşədi Bəşir, Ordubad rayonu, Gənzə
kəndi, Həsənova Münəvvər Məşədirza qızı, Ordubad
rayonu, Aşağı Əndəmic kəndi, Məmmədova Bəyim
Məhəmməd
qızı,
Culfa
rayonu,
Göydərə
kəndi,
525
Məmmədova Sona Ibrahim qızı, Naxçıvan şəhəri,
Məmmədova Zeynəb Abbas qızı, Naxçıvan şəhəri,
Yaqubova Gilə, Culfa rayonu, Boyəhməd kəndi, (1912),
təhsilsiz, Əliyeva Zeynəb, Ordubad rayonu, Üstüpü kəndi,
(1930), təhsilsiz, Bayramov Bayram, Naxçıvan şəhəri,
(1929), təhsilsiz, Məmmədova Məleykə Məşədi Bağır qızı,
Ordubad rayonu, Yuxarı Əylis kəndi, (1924), təhsilsiz.
Toplayanlar: Cəfərli Məhərrəm Allahqlulu oğlu,
Babayev Rafiq Təvəkkül oğlu, Əsgərova Nazirə Izzətula
qızı, Məmmədov Nizami Murad oğlu, Rzayev Firudin
Həsən oğlu, Əliyeva Nigar Tofiq qızı, Yunisov Fariz
Xudakərim oğlu, Hüseynov Elmar Ələkbər oğlu, Əliyeva
Şölə Qadir qızı, Zülfüqarov Rəşad Əli oğlu, Hüseynzadə
Əkrəm Rüfət oğlu
ƏFSANƏLƏR, RƏVAYƏTLƏR
"Keygidər quşları" – toplayanı Rafiq Babayev,
söyləyəni Səfərova Leyla Allahverdi qızı (1923), Ordubad
rayonu, Azad kəndi.
Aydaş əfsanəsi – toplayanı Rafiq Babayev, söyləyəni
Ədalət Cəfəroğlu (1955), Culfa rayonu, Dizə kəndi.
Gəlin qayası, Gülüstan əfsanəsi – toplayanı Ədalət
Cəfəroğlu, Culfa rayonu, Dizə kəndi, müəllim.
Güzgüdəki əjdaha, Əcəldən qaçmaq olmaz –
toplayanı Əsgərova Nazirə Izzətulla qızı, söyləyəni Əliyev
Adil Hüseyn oğlu (1929), Ordubad rayonu Düylün kəndi.
Oğuz oğlu və qurd – toplayanı Əliyeva Şölə Qadir
qızı, söyləyəni Ədalət Cəfəroğlu, Culfa rayonu, Dizə kəndi.
Ağ oğlan bulağı – toplayanı Cəfərli Məhərrəm
Allahqulu oğlu, söyləyəni Aslanova Şərəbanı, Babək
rayonu, Kərimbəyli kəndi (90 yaş).
Dostları ilə paylaş: |