Азярбайъан республикасынын тящсил назирлийи

188 
 
Öz yaĢıdlarımla 
Özümdən kiçik olanlarla 
Özümdən böyük olanlarla 
Cavablardan birini seç və altından xətt çək 
22. Bura oynamaq yeridir. Sən burada haradasan? Qeyd et. 
 
   
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
23.  Budur  sənin  dostların.  Onlar  nəyinsə  üstündə  dalaĢırlar.  Sən 
burada haradasan? 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
24.  Sənin  dostların  oyun  qaydaları  üstündə  dalaĢırlar.  Sən  burada 
haradasan? 
 
 
 
 
 
 

---

189 
 
25. Dostlarından biri zarafatca səni itələdi və yerə yıxdı. Əvəzinə sən 
nə edəcəksən? 
Ağlayacağam 
Müəllimə Ģikayət edəcəyəm 
Onu vuracağam 
Onu qınayacağam 
Heç nə deməyəcəyəm 
Seçdiyin cavabın altından xətt çək. 
 
26. Bu  adamı sən  yaxĢı  tanıyırsan. O, zalda oturanlara nə isə deyir. 
Sən burada harada oturmusan? 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
27. Anaya köməklik edirsənmi? 
Az? 
Çox?  
Seçdiyin cavabın altından xətt çək. 
 
28.  Bu  adamlar  masa  ətrafında  əyləĢiblər.  Onlardar  biri  nəyinsə 
izahatını verir. Burada sən harada dayanmısan? 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

190 
 
 
 
 
29.  sən  dostlarınla  gəzintidəsən.  Bir  qadın  sizə  nəyisə  izah  edir. 
Burada sən harada dayanmısan? 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
30.  Gəzinti  zamanı  hamı  qöy  yamacda  əyləĢib.  Sən  burada  harada 
oturmusan? 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
31.  Bu  adamlar  zalda  maraqlı  tamaĢaya  baxırlar.  Özünü  burada 
iĢarələ: 
 
 
 
 
 
 

---

191 
 
32.  Hamı  cədvələ  baxır,  o  cümlədən  sən.  Öz  yerini  burada  göstərə 
bilərsənmi? 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
33. YoldaĢlarından biri sənə gülür. Əvəzinə sən nə edəcəksən? 
Ağlayacağam 
Çiyinlərini büzərəm, vecimə deyil 
Özüm ona güləcəyəm 
Onu təhqir edib vuracağam 
Seçdiyin cavablardan birini qeyd et. 
 
34. YoldaĢlarından biri dostuna gülür. Əvəzinə sən nə edəcəksən? 
Ağlayacağam 
Çiyinlərini büzərəm, vecimə deyil 
Özüm ona güləcəyəm 
Onu təhqir edib vuracağam 
Seçdiyin cavablardan birini qeyd et. 
 
 
35.YoldaĢın sənin qələmini icazəsiz götürdü. Nə edərsən? 
1.
 
Ağlayarsan? 
2.
 
ġikayətlənərsən? 
3.
 
QıĢqırarsan? 
4.
 
Ağlamağa cəhd edərsən?  
5.
 
Onu vurarsan? 
Bu sözlərin birinin altından xətt çək. 
36.Sən  loto  oynayırsan  (dama  və  ya  baĢqa  oyunlar)  və  dal-badal  iki  dəfə 
uduzursan, sən bunula razılaĢmırsan, nə edərsən? 
1.
 
Ağlayarsan? 

---

192 
 
2.
 
Oyunu davam etdirərsən? 
3.
 
Heç nə deməzsən? 
4.
 
Hirslənməyə baĢlayarsan? 
Bu cavabların birinin altından xətt çək.  
37.Atan sənə gəzməyə çıxmağa icazə vermir. O halda nə edərsən? 
1.
 
Susarsan? 
2.
 
Küsərsən? 
3.
 
Ağlamağa baĢlayarsan? 
4.
 
Etiraz edərsən? 
5.
 
Qadağana baxmayaraq çıxmağa cəhd edərsən? 
Bu cavablardan birinin altından xətt çək.  
 
38.Anan  sənə gəzməyə icazə vermir. O halda nə edərsən? 
1.
 
Heç nə deməzsən? 
2.
 
Küsərsən? 
3.
 
Ağlamağa baĢlayarsan? 
4.
 
Etiraz edərsən? 
5.
 
Qadağana baxmayaraq çıxmağa cəhd edərsən? 
 
39.Müəllim çölə çıxarkən sinifi sənə etibar eləsə: 
Sən bu tapĢırığı yerinə yetirməyə qadirsənmi? 
 
 
40.Sən ailənlə birlikdə kinoya getmisən. Kinoteatrda çoxlu boĢ yer var. Sən 
harada oturarsan? Səninlə gələnlər harada oturarlar? 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

193 
 
41.Kinoteatrda çoxlu boĢ yerlər var. Sənin qohumların öz yerlərini tutublar. 
Oturacağın yeri iĢarə ilə göstər. 
  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
42.Yenə də kinoteatrdasan. Sən harada oturacaqsan? 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
E.ġEFFER  və  R.BELLĠN  PARĠ METODĠKASI 
T.B. NeĢeret tərəfindən adaptasiya olunmuĢdur 
 
Ailə həyatı ananın gözü ilə 
 
PARĠ (parental attitude research instrument) metodikası valideynlərin 
(  hər  Ģeydən  əvvəl  anaların)  ailə  həyatının  (ailənin  rolunun)  müxtəlif 
tərəflərinə münasibətini öyrənmək üçün nəzərdə tutulmuĢdur.   
 Metodikada    valideynlərin    uĢağa  və  ailə  həyatına    münasibətinin 
müxtəlif  tərəflərini  əhatə  edən  23  aspekt  -  əlamət  müəyyən  olunmuĢdur. 

---

194 
 
Onlardan 8 əlamət  ailənin roluna olan münasibəti təsvir edir, 15 əlamət isə 
valideyn - uĢaq münasibətlərinə aiddir. Bu 15 əlamət 3 qrupa bölünür: 
I.Optimal emosional kontakt. 
II.UĢaqla həddindən artıq emosional distansiya (məsafə). 
III.UĢağa həddindən çox diqqət vermək. 
Bu Ģkalalar  aĢağıda verilmiĢ  Ģəkildədirlər:                            
                                    Ailə roluna münasibət 
8  əlamətin köməyi ilə təsvir olunur, onların  sorğu vərəqəsindəki 
nömrələri 3, 5, 7, 11, 13, 17, 19, 23: 
-qadınların  maraqlarının ailə çərçivəsi, sırf ailə qayğıları ilə 
məhdudluğu (3); 
-ana rolunda fədakarlıq (5); 
-ailə konfiliktləri (7);  
-valideynlərin  çox böyük avtoriteti (nüfuzu)  (11); 
-evdar qadın rolundan məmnun olmamaq (13); 
-ərin ―laqeydliyi‖ və ailə iĢlərinə qarıĢmaması (17); 
-qadının dominant rolu(19); 
-  ananın asılılığı və qeyri –müstəqilliyi (23); 
 
                                   Valideynlərin  uĢağa münasibəti 
I.Optimal  emosional  kontakt  (4  əlamətdən  ibarətdir,  onların  sorğu   
vərəqəsindəki nömrələri  1, 14, 15, 21): 
-səslə,  Ģifahi olaraq ifadə olunmaq həvəsi (1); 
-partnyorluq münasibətləri (14); 
-uĢağın aktivliyinin  inkiĢafı (15); 
-valideynlərlə uĢaq arasında bərabərləĢdirilmuĢ münasibətlər (21). 
II.  UĢaqla  həddindən  artıq  emosional    distansiya  (3  əlamətdən 
ibarətdir, onların  sorğu vərəqəsindəki nömrələri 8, 9, 16): 
-  tez hirslənmə,tündxasiyyətlilik (8); 
-soyuqluq, həddindən çox ciddilik (9); 
-uĢaqla kontaktdan yayınmaq (16). 
III.  UĢağa  həddindən  çox  diqqət  vermək  (8  əlamətdən  ibarətdir, 
onların sorğu vərəqəsindəki  nömrələri  2, 4, 6, 10, 12, 18, 20, 22) 
- həddindən artıq  qayğı, asılılıq münasibətlərinin qurulması (2); 
-müqavimətin  qırılması, iradənin boğulması (4); 
-təhlükəsizliyin təmin olunması, xətirə dəyməkdən ehtiyat etmək (6); 
-ailəxarici təsirlərin istisnası (10); 
-aqressiyanın  yatırılması (12); 
-seksuallığın  yatırılması (18); 
-uĢaq aləminə həddindən artıq müdaxilə (20); 
-uĢağın inkiĢafını sürətləndirmək arzusu (22). 

---