357
8.5. Yay oyunları
«Çobanlar və keçilər»
Bu oyunu həyətdə, talada, idman zalında, bir sözlə, geniş və
hamar olan hər bir meydançada keçirmək olar.
Oyunun gedişinə nəzarət yetirmək üçün əvvəlcə hakim seçilir.
Sonra isə hazırlıq işləri görülür. Bunun üçün yerdə diametri 8-10 metr
olan bir dairə çəkilir. oyunçular sayları eyni olmaqla iki komandaya
ayrılırlar. Oyunu artıq başlamaq olar. Komandalardan biri keçib
dairənin içərisində dayanır. Bunlar «keçilər», o biri komanda isə
dairədən kənarda qalır. Bunlar da «çobanlar» olurlar. «Çobanlar»dan
biri dairənin içərisinə keçib, bir ayağı üstə atılaraq «keçilərə» çatmaq
istəyir. «Çoban» «keçiyə» ancaq şəhadət barmağı ilə toxuna bilər.
«Keçini» itələməyə, ya da tutmağa icazə verilmir. «Keçilər»
Çobandan»qaçıb uzaqlaşarkən dairədən bayıra çıxmamalıdırlar. Əgər
«çoban» «keçiyə» toxuna bilərsə hər ikisi dairəni tərk edir. Onların
əvəzinə dairəyə başqa bir çoban girir. «Çobanlar» bütün «keçiləri»
tutandan sonra komandalar yerlərini dəyişirlər. Bütün «keçiləri» daha
tez tutan komanda qalib sayılır.
Kim tapar?
Oyunçular sıraya düzülürlər. Onlardan üç metr aralı isə aparıcı
dayanır. O, bir hərfin adını çəkib əlində tutduğu topu sıradakı birinci
oyunçuya atır. Həmin oyunçu topu tutan kimi yanındakına ötürür.
Beləliklə top əldən-ələ keçir. Aparıcı «şəhər» deyən kimi topun
ötürülməsi dayandırılır.
Top kimin əlində qalıbsa həmin oyunçu hakimin dediyi hərflə
başlayan bir şəhər adı deməlidir. Bu vaxt hakim geriyə çəkilib dayanır.
Oyunçu şəhərin adını tapandan sonra hakim qollarını halqa şəklində
birləşdirir. Cavabı tapan isə üç metr irəliləyib topu ataraq həmin
halqaya salmağa çalışır. Əgər top halqaya düşərsə, əvvəlki aparıcı
oyunu davam etdirir.
358
Oyunda tək şəhər adı yox, heyvan, çiçək, meyvə, quş, çay, göl
və başqa adlardan da istifadə etmək olar.
Suda yarış.
Bu oyunu dənizdə, çayda və göldə keçirmək olar. Sahilə yaxın
elə yer seçilməlidir ki, bu boğazdan yuxarı olmasın. Oyunda hərəsində
10-12 uşaq olamqla iki komanda iştirak edir. İdarə etmək üçün isə
hakim də seçilir. Sahilə aralarında 50 metr məsafə olmaqla iki dirək
basdırılır. Bunlardan biri «finiş», o biri isə «start» olur.
Hər komandadan bir iştirakçı əlindəki topla suya girib startda
dayanır. Hakimin işarəsilə onlar əllərindəki topu qarşılarına qoyur,
sonra da başları ilə itələyərək üzə-üzə finişə tərəf gedirlər.
Kim finişə tez çatarsa o, qalib sayılır.
Asta get, tez çat!
Bu oyun üçün hamar meydança lazımdır. Meydançada start,
finiş xətləri çəkilir. Aparıcı işarə verən kimi start xəttinə düzülmüş
oyunçular finiş xəttinə çatmağa tələsirlər.
Kim irəliləyərək finişə daha tez çatarsa, o, qalib sayılır.
8.6. Müsabiqə yarış oyunları
Dairədə qaçmaq
Yerdə 15x15 ölçüsündə bir kvadrat, bu kvadratda da diametri
100 santimetr olan beş dairə çəkin (şəkil 66). Yarışın keçirilmə qaydası
belədir: mərkəzdə çəkilmiş dairədə oyunun aparıcısı öz yerini tutur.
Kənardakı digər dörd dairənin içində isə o biri üç oyunçu dayanır.
Hakimin işarəsi ilə dairələrdə durmuş oyunçular boş dairəyə tərəf
qaçmağa başlayırlar. Bu zaman mərkəzdə durmuş oyunçu onlardan
daha tez hərəkət edib boş dairələrdən birini tutmağa çalışmalıdır. Əgər
o, buna nail olmuşsa, onda dairələrdən kənarda qalan oyunçu mərkəz
dairədə onun yerini tutur. Əgər qaçış zamanı bir dairədə iki oyunçu
olarsa onda bu oyunçuların hər ikisi məğlub hesab edilir və onlardan
biri mərkəzdə aparıcı-oyunçunun yerini tutur.
Oyun fasiləsiz olaraq beş dəqiqə davam edir. Qaçış hər 30
saniyədən bir davam etməlidir. Qaçışa oyunun hakimi nəzarət edir.
359
Qalib hamıdan az cərimə xalı toplamış, yəni dairədən daha az kənarda
qalmış oyunçu hesab edilir.
Şəkil 66.
«Dairədə qaçmaq» oyunu
Tullanma
Meydançada oyunun başlanğıcını bildirən xətt çəkin. Yarışda
iştirak edəcək oyunçuların sayından asılı olaraq həmin xətdən
meydança boyu işarələr qoyulur. Oyunçular start xəttində yerlərini
tuturlar. «Marş» işarəsi ilə oyunun bütün iştirakçıları hər iki ayağa
təkan verməklə tullanmağa başlayırlar. Bu zaman uzununa fasiləsiz
olaraq 10 tullanma hərəkəti yerinə yetirilməlidir. Qızlar isə bu hərəkəti
beş tullanışla başa çatdıra bilərlər. Sonuncu oyunçunun nəticəsi qeydə
alınır (şəkil 67). Hamıdan uzağa tullanmış oyunçu qalib hesab edilir.
Nəzərinizə çatdırılır ki, tullanmaları yerinə yetirərkən fasilə verib
dayanmaq olmaz. Bütün tullanışlar bir surətdə yerinə yetirilməlidir. Bu
qaydaları pozan oyunçuların nəticələri qeydə alınmır və onlar yenidən
hərəkəti təkrar etməlidirlər. Eyni zamanda bir ayaqla təkan verib
tullanmağa da icazə verilmir.