Bu konsepsiya asosida korporatsiya tushunchasining birinchi,
iqtisodiy-huquqiy ma’nosini ko‘rsatish mumkin — bu hech bo'lmaganda
bir qismi tijorat tashkiloti boMgan bir nechta yuridik shaxslaming ko‘p
hollarda yuridik shaxs maqomiga ega bo‘lmagan birlashmasi. Xoruda
korporatsiyalarning har xil huquqiy shakllari (GFRda konsemlar, AQSH
va Buyuk Britaniyada xolding guruhlari, Yaponiyada keyresular, Janubiy
Koreyada chebollar), odatdagidek, yuridik shaxs maqomiga ega emaslar.
Korporatsiyaning yana bir iqtisodiy tushunchasini ham berish zarur.
Firmalarning kontrakt nazariyasiga muvofiq
bozor va firma transak-
siyalarning muqobil tizimidir, bunda, agar bozorda boshqarishning
asosiy mexanizmi narx bo‘lsa, firmada
markazlashgan boshqaruv
tizimidir. Firma (iyerarxiya) va bozor (poliarxiya) o‘ziga xos davomiylik
(kontinuum)ning yakunlovchi ko‘rinishidir L. Ushbu ko‘rinish narx va
boshqarishning buyruq mexanizmini o‘z ichiga olgan ko‘pgina oraliq
shakllariga ega. Aynan shu oraliq (gibrid) shakllar кофога181уа1агёк.
So‘zsiz, кофога181уап^ iqtisodiy va iqtisodiy-huquqiy tushunchalari
bir biriga umumiy jihatdan mos.
Shunday qilib, yuridik shaxs maqomiga ega,
markazdan chiqarish,
ichki tadbirkorlik, ichki bozor va ayrim bo‘linmalar avtonomiyasiga
(gorizontal
korporatsiyalar, aylanma korporatsiyalar, divizion tizimli
kompaniyalar) ega tamoiyllardan foydalanuvchi
iqtisodiy-huquqiy
jihatdan кофога181уа bo'lmagan va iqtisodiy nuqtai nazardan кофо-
ratsiya hisoblanadigan ta^oratsiyalar mavjud.
Aksincha, rasman bir qator yuridik shaxslardan iborat xoldinglar
ko‘pincha, markazlashtirilgan tizim bo‘lib ularning tarkibidagi кофо-
ratsiyalar gorizontal knporatsiyalar koфoratsiyalariga nisbatan erkinligi
kam. Bunday hollarda iqtisodiy nuqtai
nazardan ular korporatsiya
emas. Balki iyerarxiyalardir, lekin iqtisodiy-huquqiy nuqtai nazardan
xolding ^poratsiyaning yaqqol namunasidir.
Dostları ilə paylaş: 
