206
Hər hansı bir orqanizmin həmin an üçün yaşantısı hüceyrələri
arasındakı əlaqələrin hansı səviyyədə olmasından asılıdır. Bitkilər-
də inkişaf dözümlülük həddi üzərində qurulub. Bitkilərdə beyin
olmadığından zərbədən geri çəkilmə komandası da yoxdur. Hey-
vanlarda beyin zərbədən geri çəkilmə komandasını verir. Beyin qu-
ruluşu mükəmməlləşdikcə, zərbəyə tuş gəlməmək imkanlılığı artır,
yəni varlıq ideal rahatlıq halına doğru daha bir addım yaxınlaşır.
İnsan Yer kürəsində öz rahatlığını daha üstün quran ən ali var-
lıqdır. Hər bir insanın topladığı həyat təcrübəsinə uyğun öz dünyası
var. Hər bir insanın ruhi aləmi ruhi dünyasının rəngarəngliyi ilə
ölçülür. Hər bir insanın ruhu ruhi dünyasının məcmusunun cəmidir.
İnsan həm də heyvandan onunla fərqlənir ki, bəşəriyyətin qoyub
getdiyi biliklər toplusundan istifadə etmək imkanına sahibdir. İn-
san həyat hadisələrinə qarşı laqeyd, diqqətsiz olduqda, yəni onu
düzgün qiymətləndirmədikdə səhv edir. Laqeydlik və diqqətsizlik
yanlış təcrübənin əsasıdır. Hər hansı bir canlı hər hansı bir həyat
hadisəsinə imkanı daxilində cavab verir. Nitqin əhatəliliyi hər han-
sı bir varlığın fiziki quruluşunun inkişaf səviyyəsi ilə bağlıdır.
Kainatda zamanın axını səbəblər qrupunun təbii istəkləri ilə is-
tiqamətləndiyi üçün varlıqların daha mükəmməlinin daha mükəm-
məli ilə əvəz olunması prosesində forma və məzmun dəyişikliyi
ardıcıllığının gəlişini labüdləşdirir. Enerji ilk baxışda təbii bir du-
rumdur. O, ilk başlanğıcda ən sadə formasındadır, bu potensiallıq-
dır, biz onu sıfır həddi kimi qəbul edirik. Lakin enerjinin sonrakı,
onun son həddi ruh şəklində formalaşır, bu həm də parlaq nur is-
tehsalıdır.
Ruh haqqında iki variant var. Birincisi ruh var. İkincisi ruh yox-
dur. Birinci variant əsas götürülsə, görək ruhun varlığı haqqında
nələri bilirik. Əvvəlcədən qeyd edək ki, elm hələ ruhun varlığını sü-
but etməyib. Lakin bəzi müqəddəs kitablarda yazılanlara əsasən, bir
çox dini mütəxəssislərin və müxtəlif şəxslərin fikirlərinə görə ruh
var. Əgər belədirsə onlar ruhu hansı formada səciyyələndirirlər?
1. Ruh insanın bu həyatda yaşadığı formasında, ancaq materiya-
nın
daha incə növündə, özü də dərkə və hərəkətə malikdir.
207
2. Ruh öz əməllərinə görə sorğu-sual edilir və buna uyğun da ya
mükafatlandırlır, ya da cəzalandırılır.
3. Uşaqların və dəlilərin ruhu sorğu-sual olunmur.
4. Ruhlar bizi görür və bizdən üstün nüfuz dairəsinə malikdirlər.
Əsasən, ruh haqqında söylənilən fikirlər belədir. Əvvəlcə bu
göstəricilərə əsasən müəyyən fikir söyləyək. Ruh öz əməlinə görə
sorğu-sual edilirsə, deməli, insanın yaşadığı müddət ərzində əldə
etdiyi həyat təcrübələri yaddaş şəklində ruhda var və o, dərkə ma-
likdir. Deməli, ruh insanın bədənində yaşadığı müddət ərzində şəx-
siləşir. Şəxsiləşmiş ruhlar öz əməllərinə görə qiymətləndirilirlər.
Onda belə çıxır ki, ruhlar insan bədəninə daxil olana qədər təmiz
enerji şəklində olurlar, insan bədəninə daxil olandan sonra müəy-
yən təcrübə toplayırlar. Deməli, yuxarıdakı dörd sıranın hamısı
şəxsiləşmiş ruhlar haqqında gedən söhbətlərdir.
Ruhlar ilkin olaraq təmiz enerji şəklində standartdırlarsa, onda
onları yaxşı və pis əməllərə təhrik edən nədir? İstifadə etdikləri
bədənin quruluşumu, düşdükləri mühitmi?! Ruhlar insanın yaşadı-
ğı müddət ərzində əldə etdiyi həyat təcrübəsi nəticəsində beyində
yaranan daha incə materiya növlü idrak məhsulu ilə formalaşır. Bu
idrak məhsulu bir zaman itiriləcək bədəndən ayrılıb öz mövcudlu-
ğunu davam etdirir və öz tərkibinə uyğun öz mühitində qərarlaşır.
Uşaq ana bətnində atadan, anadan gəlmə ən müxtəlif tərkiblərdən
qərarlaşdığı kimi, ruh da insan bədənində tədricən ən müxtəlif
həyat təcrübələrindən formalaşır. Uşaq ana bətnindən çıxıb daha
əhatəli dünyaya düşdüyü kimi, ruh da insan bədənindən çıxıb daha
əhatəli dünyaya düşür.
Bu parlaq nur, idrak məhsuludur – ruhdur.
Deməli, ruhşəkilli yaşantı həyatın müəyyən mərhələsində can-
lı varlıqların keçəcəyi müəyyən pillədir. Bütün bunlar isə paralel
dünya varlıqlarıdır. İnsanlar bu dünyanın, ruh başqa dünyanın. An-
caq o dünya bu həyatın məhsuludur. Sanki o paralel dünya bu həya-
tın
astar üzüdür,
güzgü əksidir, ancaq dərkə malik və hərəkətlidir.
Ruh bədəni o vaxt tərk edir ki, bədən artıq xarici mühitin təsir-
lərinə müqavimət göstərə bilmir. Deməli, ruh sağlam bədəni heç
vaxt tərk edib getmir.