Bajardi: G’afforov. Sh Tekshirdi: Norbekov. F

Ushbu muhim bo`lgan (1) munosabat iste′mol bozori

• Ushbu muhim bo`lgan (1) munosabat iste′mol bozori
• raqobatlashganmi yoki yo`qmi har qanday raqobatlashgan omillar bozori uchun o`rinlidir. Masalan, kapital bozori uchun: MRPK  MPK MR, bu yerda MRPK - kapitalning chekli daromadliligi; MPK - kapitalning chekli mahsuloti; MR - chekli daromad.Yer bozori uchun:
• MRPt  MPt MR.
• Raqobatlashgan bozor sharoitida chekli daromad bozor narxiga teng, ya′ni MR  P bo`lgani uchun, chekli mehnat daromadliligi quyidagicha aniqlanadi: MRPL  MPL P, (2).
• Chekli daromadning kamayish qonuniga ko`ra, mehnatning chekli mahsuloti ish vaqti uzayishi bilan kamayib boradi. Demak, MRPL chizig`i narx o`zgarmasa ham pastga qarab yo`nalgan bo`ladi (17.1-rasm).

1-rasm. Chekli mehnat daromadliligi grafigi
I-chiziq raqobatlashgan iste′mol bozoridagi firmaning MRPL chizig`i (bu yerda firma monopol hokimiyatga ega emas). II-chiziq iste′mol bozorida monopol hokimiyatga ega bo`lgan firmaning MRPL chizig`i.
Monopol hokimiyatga ega bo`lgan firma ko`proq mahsulot sotish uchun tovar narxini tushirishi mumkin. Natijada MR  P bo`ladi va ishlab chiqarish hajmi oshishi bilan MR kamayib boradi.

Demak, MR va

• Demak, MR va
• MPL chiziqlari pastga yotiq bo`lgani uchun MRPL chizig`i pastga tomon yotiq bo`ladi. Agar biz monopol hokimiyatga ega firmaning mehnatni chekli daromadliligini monopol bo`lmagan firmaning mehnatni chekli daromadliligi bilan solishtirsak MRPLM  MPL MR  MPL P  MRPLP , bu yerda MRPLM - monopol hokimiyatga ega bo`lgan firmaning mehnatini chekli daromadliligi; MRPLP - monopol hokimiyatga ega bo`lmagan raqobatlashuvchi firmaning mehnatini chekli daromadliligi.
• Bundan kelib chiqadiki, har qanday ish haqida iste′mol bozorida monopol hokimiyatga ega bo`lgan firma, monopol hokimiyatga ega bo`lmagan firmaga nisbatan kamroq ishchi yollaydi.