Baki dövlet universiteti
Yüklə 4,84 Mb. Pdf görüntüsü
|
Dini tolerantlıq mədəniyyəti müasir dövrün tələbi kimi: Azərbaycan nümunəsi 55
7.
"Sivilizasiyaların dialoqu: siyasi partiyaların rolu" mövzusunda beynəlxalq elmi-praktik konfrans (27-28 sentyabr 2007). 8.
"Mədəniyyətlərarası dialoq – Avropa və onun qonşu regionlarında davamlı inkişafın və sülhün əsasıdır" mövzusunda beynəlxalq elmi-praktik konfrans (2-3 dekabr 2008). 9.
"Dinlərarası dialoq: qarşılıqlı anlaşmadan birgə əməkdaşlığa doğru" mövzusunda beynəlxalq elmi-praktik konfrans (6 noyabr 2009). 10.
elmi-praktik konfrans (30 aprel 2009). 11.
QMİ-nin təşəbbüsü ilə Moskva şəhərində "MDB müsəlmanları millətlərarası həmrəylik uğrunda" adlı beynəlxalq konfrans (18 iyun 2009). 12.
Dünya dini liderlərinin Bakı sammiti (26 aprel 2010). 13.
mövzusunda beynəlxalq elmi-praktik konfrans (19 aprel 2006). 14.
"Mədəniyyətlərarası dialoqda qadınların rolunun genişləndirilməsi" mövzusunda beynəlxalq Forum (10 iyun 2008). 15.
"İslamda mədəniyyət və gözəllik amili" mövzusunda beynəlxalq elmi- praktik konfrans (9-10 noyabr 2009). 16.
Ümumdünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumu (7-9 aprel 2011). 17. "Dəyişən dünyada tolerantlığın gücləndirilməsi" mövzusunda I Beynəlxalq Bakı Forumu (19-21 dekab 2012). Sonuncu forumda iştirak edən Misirin tanınmış “Әl-Әhram Әl-Arabi” adlı həftəlik jurnalının baş redaktor müavini Süzi Әl-Qineydi Bakıdan Misirə qayıtdıqdan sonra Azərbaycanda mövcud olan dini tolerantlıq vəziyyətini işıqlandırmaq üçün çalışdığı jurnalda “Bakı tolerantlıq və günəş şəhəridir” adlı məqalə çap etdirmişdir. Süzi Әl-Qineydi Bakıda olduğu müddətdə Azərbaycanda mövcud olan dini durumla şəxsən tanış olmuş, xalqımızın tarixi, mədəniyyəti və iqtisadi inkişafı ilə maraqlanmış, eyni zamanda torpaqlarımızın Ermənistan tərəfindən işğal olunduğunu önə çəkmiş, lakin bütün bunlara rəğmən, hazırkı şəraitdə Azərbaycanın dini tolerantlığa örnək olan bir ölkə olduğunu çalışdığı jurnalda aşağıdakı kimi qeyd etmişdir: “Azərbaycan kimi ölkədən yaxşı örnək götürə bilərik. Azərbaycan xalqı 1990-cı illərdə daxili parçalanmalarla dolu ağır mərhələni uğurla qət etməyə müvəffəq olmuşdur. Eyni zamanda, həmin mərhələdə Azərbaycanın 20% torpaqları Ermənistan tərəfindən işğal olunmuşdur. Ermənistanın separatçı rejimi Dağlıq Qarabağ regionunun müstəqilliyini elan etmişdir. Buna Sakit Hüseynov 56
baxmayaraq, bu müstəqillik heç bir dövlət tərəfindən tanınmamış və həmin region beynəlxalq hüquqa görə Azərbaycanın ayrılmaz hissəsi hesab olunur. Bu regionun erməni silahlı qüvvələri tərəfindən işğalı hələ də davam edir. Bütün bunlara rəğmən, Azərbaycan dini və irqi tolerantlığın nümunəsi olmağı bacarmışdır. ”(8) Yuxarıda deyilənləri ümumiləşdirsək, aparılan araşdırmalar aşağıdakı elmi nəticələrin irəli sürülməsinə imkan yaradır: 1.
sürülmüş və Məhəmməd (s) Peyğəmbərlə bağlı hədislərdə öz ifadəsini tapmışdır (Bax: Әl-Bəqərə, 256; Әnam, 108 və s. ). Digər tərəfdən tarixi mənbələrə görə, İslam dininin Azərbaycanda yayıldığı dövrdə müsəlmanlar bu ərazidə yaşayan yəhudilik, xristianlıq və zərdüştlüyün tərəfdarlarına qarşı ehtiram və dözümlülük göstərmişlər. 2.
Tarixi araşdırmalar göstərir ki, Azərbaycan ərazisində yaşayan çoxsaylı etnik və dini qruplar arasında həmişə yüksək tolerantlıq mühiti hökm sürmüş, heç vaxt milli və dini zəmində qarşıdurma olmamışdır. Azərbaycan ərazisində yaşayan xalqlar arasında tolerant münasibətlərin formalaşmasında onların tale ümumiliyi amili də mühüm rol oynamışdır. Belə ki, tarix boyu Azərbaycanda yaşayan xalqlar dəfələrlə böyük dövlətlərdən asılı vəziyyətə düşmüş və yaranmış vəziyyət milli-dini fərqlərinə baxmayaraq onları bir-birinə yaxınlaşmağa vadar etmişdir. Lakin Azərbaycanda milli-dini tolerantlığa təhlükə yaradan erməni şovinistləri olmuşdur. Qeyd edək ki, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi dini zəmində baş verməsə də, Erməni- Qriqoryan kilsəsi azərbaycanlılara qarşı tarixən düşmənçilik toxumu səpən dini- ideoloji mərkəz rolu oynamış və indi də bunu davam etdirməkdədir. 3.
Azərbaycana gələn dünya dini liderləri (xüsusən, qeyri-islam dini liderləri) birmənalı şəkildə təsdiq edirlər ki, Azərbaycan cəmiyyəti digər müsəlman ölkələri ilə müqayisədə daha tolerant və dünyəvi bir ölkədir. 4.
Müstəqillik dövründə Azərbaycanda dini tolerantlıq mədəniyyətinin yüksəldilməsində ulu öndər H. Әliyevin rolu geniş işıqlandırılmış və konkret faktiki materiallar əsasında şərh edilmişdir. Bu baxımdan Azərbaycanda dövlət-din münasibətlərinin tənzimlənməsi, dini etiqad azadlığının həyata keçirilməsi və qeyri- islam dini konfessiyalarının azad fəaliyyət göstərməsində Azərbaycan hakimiyyətinin mövqeyinin xüsusi tədqiqat obyekti kimi araşdırılması zəruridir. 5.
saxlanması və onun daha da möhkəmləndirilməsində mühüm rol oynayan prezident Yüklə 4,84 Mb. Dostları ilə paylaş:
|