Balandlikka sakrash texnikasi (hatlab o’tish)texnikasini o’rgatish uslubiyati

BALANDLIKKA SAKRAShNI URGATISh.
«Perekidnoy» usulda sakraganda yerga tushish vaktida kulga katta kuch kelishi va yonbosh bilan kattik tushish mumkinshuning uchun sakrovchiga avvalo yerga yumshok tushishni urgatish, yelka kamari v akul muskullarini mustaxkamlash va yerga tushadigan joyni yaxshilab tayyorlash kerak.
Urgatishni 1-4 yugurish kadam tashlashdan boshlagan ma`kul. Shunda shugullanuvchining depsinishi va keyinchalik planka ustidan utishni bilib olishi osonrok buladi. Depsinish va planka ustidan utishni uzlashtirgandan keyin ancha uzokrokdan yugurib kelib asta-sekin tezlikni va plankani kutarib sakrashga utiladi.
Xar bir xarakatni kup marta takrorlash lozim. Oldin taklid mashklari bajariladi, keyin esa xarakatlar planka ustidan sakrab urganiladi. Chinakam mashkka yakin keladigan mashklardan tashkari kuch va egiluvchanlikni rivojlantiradigan va maxsus mashklarni keng kullash kerak.
Uslubiy ko'rsatmalar: "Start" buyrug'i bilan yuguruvchi samarali tezlashuv uchun eng qulay pozitsiyani egallaydi. Bir oyog'i oldida (Ba'zi mualliflarning fikricha, eng kuchli oyog'i old tomonda bo'lishi kerak, boshqalari kuchli oyog'i orqa tomonda, boshqalari esa eng qulay oyog'i oldida bo'lishi kerak). Tana og’irligi ko'proq oldingi oyoqda joylashgan. Tana oldinga egilgan. Boshlanish tezlashuvining dinamikasiga qarab, tananing egilish burchagi o'zgaradi (boshlang'ich tezligi qanchalik dinamik bo'lishi kerak bo'lsa, tana “Start!” buyrug'i bilan shunchalik egiladi). Qo'llar tirsak bo'g'imlarida bukilgan. Qarama-qarshi qo'l oldida turgan oyog'iga oldinga olib kelinadi. Vazifa 5. Burchakda yuqori start va start tezlashtirish texnikasini o'rgatish Vositalari: 60-80 m har xil tezlikda boshlanadi; tashqi yo'lda birinchi yugurishni bajaring va egilish bo'ylab yugurish texnikasini o'zlashtirganingizda, ketma-ket birinchi yo'lga o'ting. Uslubiy ko'rsatmalar: yuguruvchi boshlang'ich chizig'ining yoyida qayerda bo'lishidan qat'i nazar, u boshidan boshlab ichki chetining ovaliga tegib turgan to'g'ri chiziqda harakat qilishga intilishi kerak (buni taktika uchun qilmaslik kerak bo'lgan hollar bundan mustasno). Torsonning burchagi yuguruvchiga ta'sir qiluvchi markazdan qochma kuchga bog'liq, bu esa o'z navbatida yugurish tezligi va yuguruvchi ketayotgan yoyning tikligiga bog'liq. Vazifa 6. Finish texnikasini o'rgating Vositalar: finish variantlarini tushuntiring va ko'rsating; 2-3 x 30 m yugurish bilan tugatish; 3-5 marta "ko'krak otish" usuli yordamida joyida tugatish ishlarini bajarish; bu mashqni 4-5 marta yurish va 3-5 x 30-40 m yugurishda bajarish; "yelka" usuli bilan joyida tugatishni 4-5 marta bajarish; 3-4 x 30-40 m yurish va yugurish paytida xuddi shu mashqni bajaring. Uslubiy ko'rsatmalar: finishda, oldinga egilish paytida siz bir vaqtning o'zida qo'llaringizni orqaga tortishingiz kerak. Mashqlar yakka tartibda bajarila boshlaydi. Keyin juft bo'lib. Shundan so'ng, bir necha kishidan iborat guruhlarda. Yugurishni marra chizig'i tekisligida emas, balki uning orqasida 2-3 m orqada tugatish zarurati bilan shug'ullanganlarning e'tiborini qaratish. Vazifa 7. Uzoq masofalarga yugurish texnikasini takomillashtirish Vositalar: individual xatolarni tuzatish uchun yuqoridagi mashqlardan foydalanish; 3- 5 x 100-120 m tezlik bilan yugurish; harakatda yugurish 3-5 x 60-70 m; 3-5 x 200 m ritm o'zgarishi bilan yugurish (har 40-50 metrda ritm o'zgarishi). Yugurish 3-4 x 100-120 m, shundan 50-60 m pastdan pastga 5-8 ° burchak ostida yugurish va 50-60 m-50-60 m gorizontal yuzada inersiya bilan yugurish. Uslubiy ko'rsatmalar: yugurish texnikasi asoslarini o'zlashtirgandan so'ng, texnikaning tafsilotlarini takomillashtirish va to'g'ri ko'nikmalarni mustahkamlash ustida muntazam ishlash kerak; yugurish texnikasining buzilishiga olib keladigan sabablarni aniqlash. Ularni tuzatish uchun MYuM va turli xil ishlaydigan vositalar kombinatsiyasini tanlang. 1.4. Chidamlilikni talab qiluvchi yugurishga tayyorgarlik O'rta va uzoq masofalarga yugurishni o'rgatish metodikasi asosan "masofa" tamoyili asosida shakllandi va rivojlandi, uning g'oyasi "yugurish uchun yugurish kerak" shiorida ifodalangan. Masofadan o'qitish usullari uzoq yuguruvchilarni tayyorlashda tabiiy tanlanish va aprobatsiyadan o'tdi va tegishli adabiyotlarda etarli darajada batafsil tasvirlangan. Biroq, natija tezlikni chidamliligini rivojlantirish darajasi bilan aniqlanadigan yugurish bo'yicha o'quv tizimining evolyutsiyasi hali tugamadi. To'liq samarali va kam samarali masofaviy o'qitish usullarini ajratishga hali erta. Bundan tashqari, buyuk yuguruvchilarni tayyorlashda u yoki bu usulni tanlash, asosan, ularning har biriga xos bo'lgan irsiy moyillik va individual individual xususiyatlarga bog'liq edi. Shunga qaramay, bugungi kunda, zamonaviy ilmiy bilimlarga tayanib, biz allaqachon yugurish bo'yicha mashqlar tizimini takomillashtirishning aniq usullari va istiqbollari haqida gapirishimiz mumkin, bu esa, o'z navbatida, mavjud masofaviy usullarning amaliy maqsadga muvofiqligini baholash uchun ham ob'ektiv asos beradi. ulardan eng samaralisini tanlash. Ushbu bo'limda zamonaviy biologiya fanlari tsiklining yutuqlari ko'rib chiqiladi, bu har qanday chidamlilik yugurish bo'yicha mashg'ulot kontseptsiyasini baholashda ham, uni takomillashtirishga tubdan yangi yondashuvlarni ishlab chiqishda ham hisobga olinishi kerak. Ushbu bo'limning mazmuni asos bo'lgan asosiy g'oya, tsiklik ishlarning chidamliligi skelet mushaklarining gipoksiyasi, kislorodning kam sarflanishi va qonning kichik miqdori bilan mushaklarning kiruvchi arterial qondan ko'proq kislorod olish qobiliyati ilgari o'ylagandek cheklanmagan, degan fikrga asoslangan. Boshqacha qilib aytganda, masofadan turib chidamlilik darajasidagi cheklovlar yurakning qon quyish qobiliyati bilan emas, balki skelet mushaklarining chidamlilik ustida ishlash qobiliyatiga bog'liq.


Adabiyotlar:


1. V.I. Lyaxov, yengil atletikadan musobaqa utqazishni tashkillashtirish va xakamlik qilish. Maskva: «F.I.S»1989yil.
2. Yengil atletika (musobaqa qoydasi) Maskva: «FI.S»-1986yil.
3. E.R. Andiris. R.K. Nudratov yengil atletika (o`quv qullanma) Toshkent. 1998 yil.
4, www.ziyonet.uz
5. www.arxiv.uz