Бап. Andragogika pániniń teoriyaliq tiykarlari

 
 
1.2. Andragogikanıń túrli tarawlarda qollanılıwı. 

---

Andragogikanı túrli tarawlardı kórip shıǵıw múmkin: 
-
ilimiy bilimler tarawı; 
-
sotsiallıq ámeliyat tarawı; 
-
oqıw predmeti tarawı; 
Andragogikanı ilimiy bilimler tarawına tiyisligi haqqında pikir júritiw ushın 
tómendegilerdi aniqlaw lazım: 
-
ol úyrenip atırǵan predmetti; 
-
predmetti táriyiplep beriwshi túsinikler sistemasın; 
-
ilimiy biliw hám jańalanıwǵa ortalıq jaratıwshı tiykarǵı princip hám 
usıllardı. 
Soǵan kóre andragogika bilimlerdiń zamanagóy pánler sistemasında tutqan 
ornı hám dúzilisinde óz kórinisin tapqan. Sotsiallıq ámeliyat tarawında 
andragogikanı ózlestiriw, úlkenlerge tálim beriwdiń mánisinen kelip shıqqan halda 
kásipke tiyisli jónelislerdi anıqlastırıw, bilim, kónlikpe, tájriybe hám qádiriyatlı 
múnásebetlerdi kózde tutadı. 
Andragogikanı oqıw páni sıpatında túsiniw ushın, onıń qániyge tayarlaw 
sistemasindaǵı ornı hám imkaniyatların belgiley alıw áhmiyetli sanaladı. Ilimiy 
bilimlerdiń salıstırmalı jańa tarmaǵı esaplanıwshı andragogika, tikleniw protsesin 
basınan keshirmekte.
“Pedagogika” hám “Andragogika” atamalarınıń óz ara jaqınlıǵı, kóp jıllardan 
berli har qıylı pikirlerge sebep bolmaqta. “Andragogika” túsinigi pedagogika 
tarawına jaqın tursada, úlkenlerge tálim beriwdiń ózine tán táreplerin de esimizde 
saqlawımız zárúr. Bul qarama-qarsilıqlar sebepli andragogika pániniń jaylasqan 
ornı da belgilenbegen. 
Ayrımlar onı pedagogikanıń bir bólimi sıpatında mekteplerge pedagogika, 
baslawısh tálim teoriyası hám metodikası, didaktika, joqarı mektep pedagogikasi 
siyaqlı pánler qatarına qosadı. 
Basqalar, oqıtıw ob’ekti sanalıwshı úlken adamnıń ózine tán tabiyatın názerde 
tutqan halda, andragogikanı pedagogikadan óz aldına taraw sıpatında bahalaydı.
Bul kóz- qarastantıń tárepdarları andragogikanıń integrativ tábiyatına óz 
aldına itibar beredi. 
Bir nárse anıq – andragogika pánler aralıq baylanıslılıqqa iye. 
Andragogikanıń tálim teoriyası hám pedagogika menen óz- ara tıǵız baylanıslılıǵı, 
olardıń predmetin salıstırǵanda anıq kózge taslanadı. Pedagogikanıń ulıwma 
tárizdegi predmeti, shaxstıń pedagogikalıq waqıyalıqtaǵi qáliplesiw protsessi. 
Úlkenlerge tálim beriw teoriyası predmeti – sotsiallıq-mádeniy institut sıpatında 
úlkenlerge bilim beriw sisteması. Andragogikanıń ózine tán ózgesheligi bolsa, 
úzliksiz tálim protsesinde úlkenlerdi teoriyası hám metodikası esaplanadı. 
Joqarıda tilge alinǵan bárshe ilimiy izleniwlerdıń kesilisken tochkası, úlken 
adamdı úyreniw tarawına tiyisli. Bunıń ushın bolsa, kimdi jeteklep atırǵanın, onıń 
ózine tán tábiyatı hám ózgesheliklerin anıqlaw talap etiledi. 
Soǵan kóre andragogikanı XX ásirdiń 60-jıllarında ataqlı rossiyalıq psixolog 
B.G.Ananev adamdı úyreniwshi pánler sisteması dep ataǵan, ilimiy-ámeliy 
tarawlar menen óz ara uyǵınlıq hám sheriklikte xızmet kórsetiw zárúr dep 
bahalaǵan. 

---

Diagnostika orayında tutas (bir pútin) adam, onıń oylaw forması sıpatında 
xızmet etiwshi obraz (tımsal) turadı. Hárqiyli bilimlerdi sintezlew (jiynaw) 
nátiyjesinde adamniń obrazi (tutas halda) dúnyaǵa keledi yaǵnıy “kosmikalıq, 
biologiyalıq, 
sotsiallıq hám ruwxiy baslamanı birgelikte birlestiriledi” 
(V.I.Solovev). Bul tutas oy – biliwdiń aniq, tariyxıy dárejesine mas keledi. 
Bul sheńberde andragogikalıq bilim, úlken adamlardıń óz ara birgeliktegi 
xızmeti sistemasinda oqıtıw menen baylanıslı mashqalalardı sheshiwge 
jóneltiriledi.