Az
ərbaycanın quru ərazisində neft-qaz-geoloji rayonlaşdırma
148
Xızı zonasında çöküntülər tünd və şabalıdı-boz bitumlu
gil v
ə şistlərin əhəngdaşıları ilə növbələşməsindən ibarətdir.
K
əsilişdə bəzən tuf və gilabı laycıqlarına təsadüf edilir.
Şamaxı-Qobustan rayonunda Turon çöküntüləri nisbətən
geniş yayılıb, alt və üst yarımmərtəbələrə ayrılır. Alt
Turon
(Zarat horizontu) argillit, tuffit laycıqlarına malik əhəngdaşı,
nadir hallarda
əhəngli alevrolit aralaycıqları olan tünd-boz gil,
inc
ədənəli qumdaşı və mergellərlə təmsil olunurlar. Bəzi
sah
ələrdə kəsilişdə bitumlu şistli gillərə də rast gəlinir.
C
ənub-qərb istiqamətində çöküntülərinin gilliliyi təd-
ric
ən artdığı halda, cənub-şərq istiqamətində kəsilişdə qum-
daşılarının miqdarı və karbonatlılıq artır.
Üst Turon çöküntül
əri Şimali Qobustanda qalın laylı,
çox çatlılığa malik pelitamorf əhəngdaşı, mergel, incə lay-
cıqlı əhəngli qumdaşı və boz əhəngli-qumlu gillərdən iba-
r
ətdir. Cənub istiqamətində karbonatlı çöküntülərin,
cənub-
şərq istiqamətində isə kəsilişdə gilliliyin və qumdaşılarının
artdığı müşahidə edilir.
Böyük Qafqazın cənub yamacında alt yarımmərtəbə
əhəngdaşı, qara hornblend, boz, açıq-boz pelitamorf əhəng-
daşı, əhəngli mergel, yaşılımtıl-boz rəngli, az qalınlıqlı gil,
qara, şabalıdı-boz gilli şist, mergel və qumdaşılardan, bəzi
sah
ələrdə isə tuf-qumdaşı, çəhrayı mergel, gil və əhəng-
daşılardan təşkil olunub.
Üst yarımmərtəbənin kəsilişi Vəndam zonasında az
qalınlıqlı çəhrayı bentonit gilləri aralaycıqlarına
malik
ç
əhrayı əhəngdaşı, yağlı gil laycıqlarına malik qırmızıya
çalan
əhəngdaşı, boz gilli mergel və boz gil laycıqları olan
B.Hüseynov,
Ə.Salmanov, B.Məhərrəmov
149
boz, tünd-
boz, çox miqdarda çatlılığa malik əhəngdaşı-
l
arından ibarətdir. Bəzi yerlərdə kəsilişdə qırıntı və tuflu
qumdaşı laylarının qalınlığı və sayı artır.
Kiçik Qafqazda Turon m
ərtəbəsi çöküntüləri məhdud
şəkildə yayılıb.
Kəsilişi tuflu konqlomerat, argillit, qum-
daşı, mergel və zoogen əhəngdaşılardan təşkil olunub.
Turon m
ərtəbəsinin neft-qazlılığı üst yarımmərtəbənin
k
əsilişində iştirak edən qumdaşı layları ilə əlaqədardır.
Onlar Şimali Qobustanda daha geniş yayılıb.
Dostları ilə paylaş: