81
No
Təzyiq
Su obyekti
Təsir
Gəncəçay (Zurnabad-Samux)
5
Hidroenergetika
Ağstafaçay
Tovuzçay
Şəmkirçay
Gəncəçay-Topalhəsənli
–
–
–
Qeyri
ciddi
6
Nöqtəvi
çirklənmə
mənbələri
Ağstafaçay (Ermənistan ərazisi və Azərbaycanın Qazax
kəndi )
Tovuzçay (Ermənistanın ərazisi və Azərbaycan
ərazisinin Tovuz şəhəri və ondan yuxarı hissəsi)
Şəmkirçay (çay boyu yerləşən yaşayış məntəqələri
Gəncəçay (Zurnabad-Samux)
Çox ciddi
Çox ciddi
Ciddi
Ciddi
7
Məişət
tullantıları
Ağstafaçay (Ermənistan ərazisi və Azərbaycanın Qazax
kəndi )
Tovuzçay (Ermənistanın ərazisi və Azərbaycan
ərazisinin Tovuz şəhəri və ondan yuxarı hissəsi)
Şəmkirçay (çay boyu yerləşən yaşayış məntəqələri
Gəncəçay (Zurnabad-Samux)
Çox ciddi
Çox ciddi
Ciddi
Ciddi
8
3.2.2
Sənaye və
mədən
tullantıları
Ağstafaçay (Ermənistan ərazisi və Azərbaycanın Qazax
kəndi )
Tovuzçay (Ermənistanın ərazisi və Azərbaycan
ərazisinin Tovuz şəhəri və ondan yuxarı hissəsi)
Şəmkirçay (çay boyu yerləşən yaşayış məntəqələri)
Gəncəçay (Zurnabad-Samux)
Ciddi
Ciddi
Ciddi
Ciddi
9
Diffizion
çirklənmə
mənbələri
Ağstafaçay (Ermənistan və Azərbaycan əraziləri)
Tovuzçay (Ermənistan və Azərbaycan əraziləri)
Şəmkirçay (çay boyu yerləşən yaşayış məntəqələri)
Gəncəçay (Zurnabad-Samux)
Ciddi
Ciddi
Ciddi
Ciddi
10
Kənd təsərrüfatı
və kübrələrdən
istifadə
Ağstafaçay (Ermənistan və Azərbaycan əraziləri)
Tovuzçay (Ermənistan və Azərbaycan əraziləri)
Şəmkirçay (çay boyu yerləşən yaşayış məntəqələri)
Gəncəçay (Zurnabad-Samux)
Ciddi
Ciddi
Ciddi
Ciddi
11
Heyvandarlıq
və otlaqların
deqradasiyası
Ağstafaçay (Ermənistan və Azərbaycan əraziləri)
Tovuzçay (Ermənistan və Azərbaycan əraziləri)
Şəmkirçay (çay boyu yerləşən yaşayış məntəqələri)
Gəncəçay (Zurnabad-Samux)
Ciddi
Ciddi
Ciddi
Ciddi
12 Avtomobil
transport
(maşınların
çayda
yuyulması)
Ağstafaçay (Ermənistan və Azərbaycan əraziləri)
Tovuzçay (Ermənistan və Azərbaycan əraziləri)
Şəmkirçay (çay boyu yerləşən yaşayış məntəqələri)
Gəncəçay (Zurnabad-Samux)
Ciddi
Ciddi
Ciddi
Ciddi
13
Bərk tullantılar Ağstafaçay (Ermənistan və Azərbaycan əraziləri)
Tovuzçay (
Ermənistan və Azərbaycan əraziləri)
Şəmkirçay (çay boyu yerləşən yaşayış məntəqələri)
Gəncəçay (Zurnabad-Samux)
Ciddi
Ciddi
Ciddi
Ciddi
14
Tullantı
hovuzları
Ağstafaçay (Ermənistan və Azərbaycan əraziləri)
Tovuzçay (Ermənistan və Azərbaycan əraziləri)
Şəmkirçay (çay boyu yerləşən yaşayış məntəqələri)
Gəncəçay (Zurnabad-Samux)
Qeyri ciddi
Qeyri ciddi
Qeyri ciddi
Qeyri ciddi
82
No
Təzyiq
Su obyekti
Təsir
15 Su
obyektlərinin
fiziki və
morfoloji
dəyşdirilməsi
A
ğstafaçay (Ermənistan və Azərbaycanın Musaköy
kəndi və Qazax şəhəri )
Tovuzçay (Ermənistan və Azərbaycanın yaşayış
əraziləri)
Şəmkirçay (çay boyu yerləşən yaşayış məntəqələri )
Gəncəçay (Zurnabad-Samux arasında çay boyu yerləşən
yaşayış məntəqələri)
Ciddi
Ciddi
Ciddi
Ciddi
4.
PİLOT ÇAY HÖVZƏSİNDƏ SUYUN MONİTORİNQİ
Ümumi müddəalar
Su obyektlərinin monitorinqi və mühafizəsi istiqamətində fəaliyyət «Su Məcəlləsinin
təsdiq
edilməsi haqqında», «Hidrometeorologiya fəaliyyəti haqqında» Azərbaycan Respublikasının
Qanunları və bu qanunların icrası ilə əlaqədar hazırlanmış «Ətraf mühit və təbii ehtiyatların
monitorinqinin aparılması qaydaları haqqında» Əsasnamə (Nazirlər Kabinetinin 1 iyul 2004-cü il
tarixli, 90 saylı qərarı ilə təsdiq edilmişdir) ilə həyata kecirilir.
Azərbaycan BMT-nin sərhəddən keçən su axınlarının və beynəlxalq göl
lərin mühafizəsi və
istifadəsi üzrə Helsinki Konvensiyasına qoşulduqdan sonra əsas tranzit çaylarda suyun
təmizliyinə nəzarət işlərinin dövlət tərəfindən beynəlxalq standartlara uyğun qurulması təmin
edilmişdir. Belə ki, transsərhədd çaylarda BMT-nin AİK-nın ixtisaslı ekspertlər qrupu
tərəfindən (ŞAOACQ ölkələrinin milli ekspertlərinin iştirakı ilə) hazırlanmış “Transsərhəd su
axınları və beynəlxalq göllərin monitorinqi və qiymətləndirilməsi” üzrə rəhbər prinsiplərə
əsaslanaraq operativ monitorinq işləri təşkil edilib. Kür çayının suyunun keyfiyyətinə nəzarət
edən müasir cihaz və avadanlıqlarla təchiz olunmuş Qazax analitik tədqiqatlar laboratoriyası və
Araz ç
ayının suyunun keyfiyyətinə nəzarət edən analoji Beyləqan analitik
tədqiqatlar
laboratori
yası 2005-ci ildən fəaliyyət göstərir.
Nazirlər Kabinetinin 1 iyul 2004-cü il tarixli, 90 saylı qərarı ilə təsdiq edilmiş Əsasnamədə
qeyd edilir ki,
su obyektlərinin monitorinqi - onların vəziyyətində baş verən proseslərin
vaxtında aşkara çıxarılması, qiymətləndirilməsi, həmin proseslərin inkişafının
proqnozlaşdırılması və zərərli təsirinin qarşısının alınması, su təchizatı və su mühafizəsi
sistemlərinin təkmilləşdirilməsi məqsədi ilə su obyektlərinin hidroloji, hidrogeoloji,
hidrobioloji və hidrokimyəvi göstəricilərinə müntəzəm müşahidə və nəzarət sistemindən
ibarətdir.
Su obyektlərinin dövlət monitorinqi dövlət su kadastrı hüdudlarında aparılır.
Su kadastrı özündə vahid dövlət su fondunun tərkib hissələri olan:
o
yerüstü su obyektləri (çaylar, göllər, su anbarları, kanallar, gölməçələr və
buzlıqlar);
o
yeraltı su obyektləri (quyular, kəhrizlər, məcraaltı su götürücüləri və s.)
o
sərhəd
su obyektləri;
o
Xəzər dənizinin (gölünün) Azərbaycan Respublikasına mənsub olan bölməsi,
onların su ehtiyyatları, su obyektlərindən istifadə və su obyektlərinin istifadəçiləri
barədə məlumatların məcmusudur.
Dövlət su kadastrının (DSK) nəşr olunan hissəsi aşağıdakı struktura malikdir: