Beynəlxalq magistratura və doktorantura məRKƏZİ
Yüklə 0,81 Mb. Pdf görüntüsü
|
| NƏTİCƏ VƏ TƏKLİFLƏR
SOCAR-ın neft ixracatında logistika sistemlərinin çatışmazlığı aşkar edilmişdir. SOCAR regional strukturlarının əmtəə hərəkəti sistemlərinin təhlili göstərir ki, mövcud planlaşdırma prosesi çox vaxt nəqliyyat və təchizat planlaşdırma arasında dəqiq əlaqə
yaratmır. Logistik funksiyaların mərkəzləşdirilməməsi səbəbindən şirkətin müxtəlif şöbələri arasında nəqliyyatın təşkili prosesində vəzifələri və səlahiyyətləri qeyri-səlis bir şəkildə ayırır. Bu, şaquli inteqrasiyanın üstünlüklərindən tam istifadəyə imkan vermir və həddindən artıq hallarda şirkətin rəqabət üstünlüklərini itirməsinə gətirib çıxarır. SOCAR üçün daxili təchizatı sistemlərinin yaradılması ilə bağlı təkliflər hazırlanmışdır. İqtisadi axınların idarə edilməsini optimallaşdırmaq üçün yenidən qurulmaya yeni sistemli və logistik yanaşma lazımdır. Yenidən qurulmanın logistik təminatı şirkətin kommersiya xidmətlərinin səmərəliliyinin artırılmasına, işgüzar əlaqələrin möhkəmləndirilməsinə, logistika xərclərinin müəyyənləşdirilməsi və minimallaşdırılmasına və logistika metodları əsasında neft məhsulları təminatının əsaslı şəkildə yaxşılaşdırılmasına yönəldilmişdir. SOCAR-ın neft və neft məhsulları bazarında logistika istiqamətində fəaliyyətinin yaxşılaşdırılması üzrə bir çox təkliflər irəli sürmək olar: 1. Birbaşa istehsalçı şirkətləri satınalma prosedurlarına cəlb etmək. 2. Satınalma prosesində qalib şirkətlərə qabaqcadan müəyyən avanslar (10-15%) ödəmək. 3.
SOCAR daxilində təchizatla birgə fəaliyyət göstərən logistika idarəsi yaratmaq və bununla da zavodlarla birbaşa işləmək imkanına nail olmaq. 4. Satınalmada iştirak edən şirkətlər üçün reytinq tətbiq etmək. 5. Gömrük işlərini mərkəzləşdirilmiş şəkildə həyata keçirmək. Azərbaycanda neft məhsullarının daşınması belədir ki, daşınmanın təxminən 90-95% -i nəqliyyatın iki və ya daha çox növünün iştirakı ilə həyata keçirilir, müxtəlif nəqliyyat sistemlərinin (dəmir yolu, dəniz, çay və avtomobil nəqliyyatı)
73
birləşmə nöqtələri olan nəqliyyat qovşaqlarında isə yüklərin 70%-ə qədəri yerdəyişmə vaxtını gözləyir. Bu baxımdan nəqliyyatın idarə edilməsinin ən mühüm istiqamətləri: neft bazarının tələblərinə cavab verən innovativ, yəni daha qənaətcil və mütərəqqi texnologiyalara keçid, nəqliyyat proseslərinin səmərəliliyinin əhəmiyyətli dərəcədə artırılması, daşınmalarda neft iqtisadiyyatının tələbatına uyğun nəqliyyat sektorunun texniki potensiala gətirilməsidir. Onların təşkilinin mahiyyəti yüklərin çatdırılması prosesində nəqliyyat infrastrukturunun bütün elementlərinin təmsil olunduğu, logistik nəqliyyat zənciri (LNZ) şəklində təqdim edildiyi logistika metodikasını tətbiq etməkdir. Bu metodun əsasları istehsalçıdan istehlakçıya və müvafiq informasiya axınına daxil olan maddi axınların keçməsi ilə əlaqəli bütün funksional sxemlərin inteqrasiyasıdır. Bununla yanaşı, dəmir yolu nəqliyyatı daha iri sistemin tərkib hissəsi kimi, yəni logistika nəqliyyatı zənciri qəbul edilməlidir. Bu halda bütün sistem üçün daha yüksək təsir əldə etmək məqsədilə LNZ-lərin (limanlar, dəmir yolu stansiyaları və s.) ayrı-ayrı həlqələrini effektiv şəkildə birləşdirmək imkanı yaranır. Sistemli yanaşma nöqteyi-nəzərindən bu model istehsal, nəqliyyat və istehlak arasında qarşılıqlı əlaqə proseslərini xarakterizə edir. Belə ki, yüklərin "yalnız vaxtında" çatdırılması əmək, maddi, maliyyə resurslarının minimal xərcləri ilə həyata keçirilməlidir, yük axınlarının logistika kanalını qurarkən sistemli yanaşma ilə yanaşı, optimallıq prinsip tətbiq olunmalıdır. Belə sxemi tətbiq etmək üçün sistemin texnoloji və texniki parametrləri optimallaşdırılmalıdır. Nəticədə, logistik yanaşmanın tətbiqi maksimum səmərəliliklə nəticələnməlidir. Hazırda SOCAR müəyyən təşkilati-iqtisadi çətinliklərlə üzləşmişdir. Odur ki, neft istehsalının və nəqlinin infrastrukturunun təkmilləşdirilməsi, neft quyuları üçün materiallar və avadanlıqların alınması üçün sistemlərin inkişafı və neft məhsullarının tədarükü üçün paylayıcı şəbəkə vasitəsilə təşkilati əlaqələrin səmərəliliyinin obyektiv şəkildə artırılmasına ehtiyac var. Dinamik iqtisadi mühitdə fəaliyyət göstərən şirkət kimi qanunvericilik bazasının yetərincə
74
mükəmməl olmaması səbəbindən bəzi hallarda o, təşkilati idarəetmə strukturunun qısamüddətli tənzimləmə tədbirləri ilə məhdudlaşmağa məcbur olur. Logistik vasitələrin istifadəsi, təşkilati-iqtisadi əlaqələrin səmərəliliyinin artırılması üzrə layihənin biznes proseslərinin hərtərəfli təhlilini təmin etməyə imkan verir, şirkətin islahatının aparılması üçün səmərəli planın hazırlanmasına kömək edir, logistik audit və monitorinq vasitəsilə onun həyata keçirilməsinə və monitorinqinə kömək edir. Logistik idarəetmə qazma qurğuları üçün maddi-texniki resursların və avadanlıqların təchizatının etibarlılığını təmin etməklə, neft məhsullarının istehlakçıları üçün tələb edilən servis xidmətlərini lazımi səviyyədə qarşılamaqla korporativ strukturların biznes risklərini minimuma endirir. Bununla yanaşı, təşkilati-iqtisadi əlaqələrin inkişaf etdirilməsi proseslərinə strateji, hərtərəfli və uzunmüddətli xarakter vermək mümkündür, bu da neft şirkətlərinin istehsal- maliyyə fəaliyyətlərinə və onların rəqabət qabiliyyətinə xeyli dərəcədə təsir göstərir.
|