Bilishning asosiy turlari va shakllari

BILISHNING ASOSIY TURLARI VA SHAKLLARI

Bajardi: Erkinboyeva Sh Qabul qildi: Aytmuratova Z

REJA:

• Ong va ruhiyat
• BILISHNING ASOSIY TURLARI
• BILISH KO’RINISHLARI
• Bilish bosqichlari
• Bilish shakllari
• Sezgi turlarining psixologik tavsifi

ONG & RUHIYAT

• Psixologlar fikricha, inson farzandining kamol topa borishi bilan bir qatorda ko`plab funksiyalar ong nazorati ostidan chiqib avotomatik harakter kasb etishi bilan harakterlanadi.
• Biron bir narsaga birinchi marta qo`l urganimizda bizda barcha harakatlarimiz ongning qattiq nazorati ostida bo`ladi.
• Vaqt o`tishi bilan esa ko`pgina harakatlarni ongsiz tarzda, anglamagan holda bajara boshlaymiz. Bunday holat inson faoliyatining xilma- xil sohalari, yo`nalishlarida, ularga ongning faol tarzda aralashishini, ya`ni qayta faoliyatini o`z nazoratiga olishi mumkinligini inkor etmaydi.
• Hatti- harakatlarning ongsizlik sohasiga ko`chishi, bir tomondan, ong “yuki”ning yengillashuviga xizmat qilsa, boshqa tomondan, ongning asosiy kuchi, quvvati, “diqqatni” inson, hayoti uchun muhim bo`lgan harakat, jarayonlariga qaratilishiga imkoniyat yaratadi.

Bilish nima?
Bilish insonning tabiat, jamiyat va o‘zi to‘g‘risida bilimlar hosil qilishga qaratilgan aqliy, ma’naviy faoliyat turidir. Inson o‘zini qurshab turgan atrof-muhit to‘g‘risida bilim va tasavvurga ega bo‘lmay turib, faoliyatning biron-bir turi bilan muvaffaqiyatli shug‘ullana olmaydi.
Bilish bosqichlari
Ilmiy bilish
Kundalik bilish
BILISHNING ShAKLLARI
Kundalik faoliyat
jarayonida tajribalar
orqali bilimlar hosil
qilish butun
insoniyatga xos bo‘lgan
bilish usulidir.
Insoniyatning ancha keyingi taraqqiyoti davomida ilmiy faoliyat bilan shug‘ullanadigan va ilmiy nazariyalar yaratuvchanligigabo’lgan bilimi

Sezgi turlarining psixologik tavsifi

• Psixologiya fanida sezgilar uchta katta guruhga ajratil-gan (eksteroretseptiv, prioretseptiv, interoretseptiv) bular, o`z navbatida, yana quyidagi turlarga bo`linadi:
• Ko`rish sezgilari.
• Eshitish sezgilari.
• Hid bilish sezgilari (eksteroretseptiv).
• Ta`m bilish sezgilari.
• Teri sezgilari.
• Muskul-harakat (kinestetik).
• Statik sezgilar (proprioretseptiv).
• Organik sezgilar (interoretseptiv).

Rang bilish
Hid bilish
Tam bilish

Sezgi to`g`risida umumiy tushuncha.

• Sezgi to`g`risida umumiy tushuncha.

Sezgilar to`g`risidagi ilmiy ta`limotlarga ko`ra narsa va ularning xossalari, tarkibiy qismlari, xususiyatlari, shakllari, harakati birlamchi hisoblanib, sezgilarning o`zi esa tashqi va ichki qo`zg`atuvchilarning sezgi a`zolariga ta`sir ko`rsatishining mahsulidir. Ma`lumotlarga qaraganda, sezgilar moddiy borliqning, voqelikning haqqoniy tasvirini, binobarin,moddiy olam qanday ko`rinishga, shaklga, xususiyatga ega bo`lsa, ular xuddi shundayligicha o`zgarishsiz aks ettiradi.

XULOSA
1. Haqiqat bilishning mezonidir. Inson amaliy faoliyati haqiqatni aniqlashga yo‘naltirilgan. Biroq haqiqat yolg‘on bilan yonma-yon turadi. Yolg‘on inson hayotining tarkibiy qismi sifatidaamal qiladi.
2. Amaliyot va bilishning rivojlanishi u yoki bu yanglishishlar ertami, kechmi bartaraf etilishi: haqiqiy bilimga aylanishini ko‘rsatadi. Yanglishishlarni yuzaga keltirgan ijtimoiy sharoitlarni o‘zgartirish va takomillashtirish, ijtimoiy-tarixiy amaliyotning yetukligi, bilimning rivojlanishi va teranlashuvi yanglishishlarni bartaraf etishning muhim omillaridir.