Biznes faoliyatida biznes rejasini ishlab chiqarish tartibi

2.
 
Mahsulot sotish bozorini iqtisodiy baholash 
Bu qism biznes-rejada asosiy hisoblanadi. Bunda, ishbilarmon, 
bozoming butun tuzilishi, tarmoqning rivojlanishini aks ettirishi, 
egallamoqchi bo‘lgan bozor segmentini ajratish va raqobatchilar 
faoliyatini tavsiflashi kerak. Bosh masala - tadbirkoming bozordagi 
shaxsiy hissasi dinamik o‘sishini isbotlash. Buning uchun ishbilarmon 
quyidagilami bilishi kerak: 
•
kim uning mahsuloti xaridori boiadi; 
•
u qancha tovar sotishi mumkin; 
•qanday qilib o‘z tovarini o‘tkazadi (to‘g‘ridan-to‘g‘ri aloqa, 
ekspert, diler, vositachi orqali, biija va broker orqali). 
Asosiy ffluammo shundan iboratki, ishbilarmon o‘z mahsulotini 
tovar bozorida sotish uchun quyidagilami ko‘ra olishi kerak: 
•
mahsulotning kelgusidagi (3-5 yildagj) bozor potensiali; 
•
raqobatchilaming mavjudligi va imkoniyatlari; 
•
raqobatchi tovarlar bilan «kurashish» usullari. 
Tovami kim sotib oladi, degan savolga javob berish uchun, 
ishbilarmon bu boMimda bir necha bozor omillarini tekshiradi: shunday 
tovar qayerda va qancha sotilmoqda, mintaqada qancha shunday tovar 
bor, uni transport vositasida tashish va sotish imkoniyatlari qanday. 
Alohida diqqat raqobatchilarga qaratilishi kerak. Ishbilarmon o‘z 
raqobatchilarini qanchalik yaxshi o‘rganib chiqsa, shuncha kam 
xatolarga yo‘l qo‘yadi. U kim qanaqa mahsulot chiqarmoqda va qanday 
hajmda sotmoqda, narxi qancha va sifati qanday, xaridorlaming 
raqobatchilardan tovar olishining o‘ziga xos tomonlari haqida axborotga 
ega bo'lishi kerak. 

---

Bo‘limning bu qismi quyidagi ketma-ketlikda berilishi kerak: 
1.
Xuddi shunday tovami ishlab chiqamvchi korxonalar ro‘yxati va 
ulaming asosiy tavsifi. 
2.
Ulaming reklama faoliyati tavsiflari. 
3.
Asosiy afzalliklari: sifat va dizayn ko‘rsatkichlari, tovar haqida 
sotib oluvchilaming fikri. 
Bu yerda raqobatchilaming mahsulotlami yaxshi sifatlarini, uning 
sifat ko‘rsatkichlarining yomon tomonlarini ishbilarmon hisobga olishi 
va o‘z tovarlarida bunday kamchiliklami bartaraf qilishi mumkinligini 
baholashi kerak ( Shuningdek, raqobatchilarda ish qanday borayotganini 
bilish kerak, iqtisodiy ahvol yaxshimi, ko‘tarilish bormi yoki aksincha, 
zarar ko‘rayaptimi? Qanday omillar hisobiga ulaming omadi kulib 
boqmoqda. Raqobatchilar haqida to‘liq axborot masalalami 
muvaffaqiyatli yechishda yordam beradi. 
«Bozorga o‘z mahsulotini chiqarish foydalimi?». Agar «ha» bo'lsa, 
unda qaysi segmentga, ya’ni qaysi sotib oluvchiga ishonish kerak? 
Bozoming ijtimoiy, milliy, madaniy, iqlimiy, demografik va 
iqtisodiy omillari ishbilarmon uchun qaysi xaridorlar uning mahsulotini 
olishi mumkinligini ajratib beradi. Masalan, xaridorlaming katta qismi 
bu o'rtacha ta’minlangan odamlar, xizmatchilar (nafaqaxo‘rlar), yoshlar 
(o‘rta yoshdagilar), o‘qimishli kishilar (dehqonlar) va boshqalardir. 
Bo‘limning oxirgi qismida ishbilarmon istiqboldagi 3-5 yilga qisqacha 
bashorat berishi kerak. Uning fikri bo‘yicha qancha hajmda mahsulot 
sotish mumkin? Bozorda raqobatchilar bilan qanday usullar yordamida 
kurashish mumkin? Kelajakda mahsulot ishlab chiqarishning qaysi 
strategiyasini tanlaydi? Xuddi shu savollar, tushunarli tarzda, biznes 

---

rejaning keyingi bo‘limlarida ko‘rsatiladi.