II. Ma’naviy-axloqiy kompetentlikni rivojlantirish komponentlari
2.1 Ma’naviy-axloqiy tarbiyaning tarkibi sifatida ma’naviy-axloqiy
bilimlarning shakllanishi
Ma’naviy-axloqiy tarbiyaning tarkibi sifatida ma’naviy-axloqiy bilimlarning
shakllanishi natijasida talaba-yoshlarda baxt, vijdon, burch, adolat, or-nomus,
muhabbat, ezgulik, shon-sharaf, e’tiqod, sadoqat kabi bir qancha axloqiy
kategoriyalar shakllanadi. Ma’naviy-axloqiy bilimlarni o‘zlashtirgan talaba-
yoshlarda tashabbuskorlik, ijtimoiy faollik, vatanparvarlik, halollik,
mehnatsevarlik, kamtarlik, fidoyilik kabi fazilatlar qaror topa boshlaydi. Ushbu
fazilatlarga ega yoshlar axloqiy me’yorlar talablarini ongli bajaradi, milliy va
umuminsoniy qadriyatlar sanalmish ma’naviy meros, urf-odat va an’analarga
nisbatan hurmatda bo‘ladi. Ammo ma’naviy-axloqiy me’yorlar haqida bilimga ega
bo‘lish, uni tushunish, ezgu fazilatlarni tarkib toptirish hali yoshlarning ma’naviy-
axloqiy jihatdan tarbiyalanganini anglatmaydi. Insoniylik fazilatlari qachonki
hayotiy tajribalarda aks etib, shaxsning munosabatlarga kirishish faoliyatida yorqin
namoyon bo‘lsa, bu uning tarbiyalanganlik darajasini belgilaydi.
Jamiyat taraqqiyoti uchun, avvalo, ma’naviy-axloqiy kompetentli, ijtimoiy faol
shaxsni tarbiyalash, shuningdek, asosiy e’tiborni yoshlarning tarbiyalanganlik
darajasini oshirish masalasiga qaratish zarur. Negaki ma’naviy-axloqiy jihatdan
tarbiyalangan shaxslarsiz jamiyat taraqqiyotini tasavvur etib bo‘lmaydi. Yoshlarni
ma’naviy-axloqiy tarbiyalashda, eng avvalo, millatimiz tarixi va ma’naviyati
15
ildizlariga e’tibor qaratish taqozo etiladi. Turonzaminda azal-azaldan inson
ma’naviy kamoloti, axloqiy fazilatlar tarbiyasi ajdodlarimiz diqqat markazida
bo‘lib kelganini yoshlarning tafakkuriga singdirishga erishish zarur.
|
