Болалар боғчасида миқдор ва сон тасаввурларини таркиб топтириш

F. N. BLIXYER 
F.N.Blixer ko`p yillar bolalarda matematik tasavvurlarini o`stirish masalalari ustida ishladi. 
U quyidagi kitoblarni yozdi:
«Bolalar bog`chasi va nulevoy gruppada matematika», «Didaktik o`yinlar», «Birinchi sinfda 
qiziqarli o`yinlar va mashqlar», 1932, 1934, 1938, 1945, 1958 yillardagi tarbiya dasturlarining 
matematikaga o`rgatish bo`limini ishlab chiqdi.
F.N.Blixer bolalarni sanashga o`rgatish kerak emas, sharoit yaratish kerak deydi. U maxsus 
mashg`ulotlarni inkor etadi. Faqat tayyorlov gruppalardagina mashg`ulot o`tkazish kerak, deydi. 
U ko`prok yakama-yakka yo`l-yo`lakay o`rgatishni ma'qullaydi. Bu bilan u Tixeeva va 
Shlegerlarning fikrini quvvatlaydi. Blixer didaktik o`yinlarga katta ahamiyat beradi. U juda 

---

18 
qiziqarli didaktik o`yinlarni ishlab chiqdi. Didaktik o`yin bu o`rgatishning eng asosiy metodi 
deydi. “Didaktik o`yinlar” kitobida tarbiyachilarning ish tajribalaridan foydalanadi, lekin ilmiy 
asoslanmaydi. Chunki biz bilamizki bolalarni faqat maxsus mashg`ulotlardagina o`rgatish 
mumkin.
Didaktik o`yin esa asosiy metodlardan faqat bittasidir. Lekin u birdan bir metod bo`la 
olmaydi. U boshqa metodlar bilan birgalikda qo`llaniladi. Shunday qilib, F.N. Blixer 30-40 yillar 
ichida bog`cha ishiga katta hissa qo`shdi. Lekin hayot bir joyda turmaydi, oxirgi 50-60 yillar 
davo’lidagi ilmiy ishlarning natijalari bolalar bog`chasida elementar matematika tasavvurlarini 
ishini ilmiy asosda olib borish imkonini berdi. Hozirgi vaqtda Blixerning didaktik o`yinlaridan 
qisman foydalanish mumkin.
A. M. LYESHENA 
A.M.Leushina o`zining butun hayotiy faoliyati davo’lida maktabgacha tarbiya yoshidagi 
bolalarga sanoqni o`rgatish masalalari bo`yicha ish olib bordi, Leushinaning pedagogik ishlari: 
Bolalarni bog`chada sanashga o`rgatishga tayyorlash temasi 1959-1961 yillardan boshlab bosilib 
chiqdi. «Bolalar bog`chasida sanoq mashg`uloti» 1963 yilda bosilib chikdi. Juda ko`p maqolalari 
«Doshkolnaya vospitaniya» jurnalida bosilib chiqardi. Pedagogika institutlari uchun 
«Maktabgacha tarbiya yoshdagi bolalarning Maktabgacha ta’lmda ELEMENTAR MATEMATIK 
TASAVVURLARINI SHAKLLANTIRISH» kitobi bosilib chiqdi. Leushina to’lonidan 1962-63 
yillardagi dasturda ham ishlab chiqarilgan. Leushina bolalarning elementar matematik 
tasavvurlarini o`stirish bo`limining avtori hisoblanadi. Leushina o`zining keyingi 20-30 yillik 
faoliyatida bolalarni sanoqqa o`rgatish masalalari bo`yicha ish olib bordi. U bolalarning 
matematik tasavvurlarni o`stirish bo`yicha ish olib borayotgan pedagoglar va shu kafedra 
olimlariga rahbarlik qildi.
A.M. Leushina o`zining ishlari asosida ilmiy tekshirish eksperemental ishlari shu temadagi 
psixologlarning tekshirishi, bolalarni yaxshi tarbiyalash ilmiy tekshirishlar, bolalarni maktabga 
tayyorlashda yordam beradi. A.M.Leushina ishlarining asosiy tanqidi bularni o`zining metodida 
isbotlaydi.