Dobsonian Kundak
Yükseklik Ekseni
Azimut Ekseni
Sabit Taban
Ekvatoral Kundak
Sapma
Ekseni
Kutup Ekseni
Gök Kuzey Kutbuna
Alt-Azimut kundak
Azimut Hareketi
Yükseklik Ekseni
7
B
iz bu düzeneklere ‘‘teleskop’’ diyoruz
fakat ‘‘kundak üzerinde optik tüp’’ de
denebilirdi. Bunu, teleskop düzenekle-
rinin yarısının kundak olduğunu anlatmak
için söyledik. Dengesiz bir kundak en iyi
teleskobun bile kaliteli görüntüler verme-
sini engeller. Eğer kundak çok hafifse rüz-
gar sorunlardan sadece biri olur.
Cisimleriniz odaklanırken bile görüntüler
titrer ve bulanık olurlar.
Alt azimut kundaklar
Alt azimut bir kundak en basit teleskop
kundağıdır. İsmi ingilizce rakım ve ufuk
sözlerinden gelmektedir. Bu tür kundaklar
sağa sola ve yukarı aşağı hakeret edebilirler.
Dobsonian kundaklar
1960’larda, amatör astronom John Dobson
şimdilerde onun adıyla anılan bir Alt Azi-
mut kundak yapmıştır. Dobsonian kundak-
lar en ucuz kundaklardır ve imalatçılar her
zaman bu kundakları aynalı teleskoplar ile
beraber üretirler. Tüp serbest bir şekilde
kundağa oturduğu için, Tüpü ve kundağı
ayrı taşıyabilirsiniz. Fakat bu teleskoplar
çok büyük olabilirler. 16 inchten büyük
bütün amatör teleskoplar dobsonian kun-
daklıdır.
Ekvatoryal kundaklar
Eğer dünya hareket etmeseydi motorsuz bir
alt azimut kundak bütün ihtiyacımızı
görürdü. Fakat Galileo’nunda dediği gibi
Dünya dönüyor ve bununla başa çıkmamız
gerek. Üçüncü tip kundaklar ekvatoryal
kundaklardır. Bu kundağı Alman optikçi
Joseph von Fraunhofer 19. yüzyılın başında
yıldızları takip edebilmek için icat etmiştir.
Kundağın bir aksini Dünyanın dönme aksi
ile hizalayıp kundağı gezegenin dönme hızı
(sarkaçlı bir saat motoru ile) ile aynı oranda
hareket ettirmiştir. Bu şekilde teleskop yıl-
dızları takip edebilmiştir. Günümüzde, bir-
çok ekvatoryal kundak bir motor ile
beraber kullanılmaktadır.
Go-to kundaklar
Kundak teknolojisindeki en son gelişme ise
go-to kundaklardır. Bunun için üreticiler
yükseklik ve düzlem doğrultularına motor
yerleştirmişlerdir. Bu motorlar ayrıca bir
bilgisayara bağlıdır. Basit bir kurma işle-
minden sonra, go-to kundak gökyüzünde
seçtiğiniz hedefi bulabilir ve takip edebilir.
Bu sistemi kullanan kundaklar çok has-
sas çalışırlar. Bir kere hedefine yöneldikten
sonra o cismi siz hiçbir ayar yapmadan
gökyüzü boylu boyunca takip edebilirler.
Günümüzde üretilen birçok go-to geniş bir
veri bankası ve binlerce gökcismi bilgisine
sahiptir.
kundaklar hakkındaki herşey
B
İlMenİz gereken
3 AyrınTı
•
Kundak bir teleskobu tutar ve nasıl
hareket ediceğini belirler.
•
Bir teleskobun tüpü kadar önemlidir.
•
Go-to bir kundak ile gözleminizi
geliştirebilirsiniz.
En popüler
amatör teleskop kundakları bu çizimde gösterilmektedir.
Astronomy: roen kelly
Celestron
AstroMaster Üç ayak
basit bir alt azimuth
üç ayaktır. Üzerine bir
dürbün veya küçük
çapta bir teleskop
koyabilirsiniz.
Celestron
Celestron Sky-Watcher
Dobsonian
serisi Newtonian bir tüp ile kolay
kullanımlı dobsonian bir kundağı
birleştirmiştir.
Celestron
İlk Teleskobunuzu seçerken
8
Bulucu dürbün
Dünyanın en iyi teleskobu bile onunla birşey bulamazsanız anlam-
sız kalır. Yüksek büyütme gücü dar görüş açısı demektir. Bir go to
kundakla bile düşük büyütme güçlü bulucu bir dürbüne ihtiyaç
duyarsınız. Bunların çoğu düz baktığınız tüplerdir. Görüntüyü ters
oluştururlar ama cismi bulmanızı sağlarlar. Daha sonrasında bu
yön bulma çoğu amatör için içgüdüsel hale gelir.
Bulucu dürbününüzün en az 2inch(50mm) genişliğinde bir
lensi olmalıdır. Bu genişlikte açıklık, sönük cisimleri ararken kolay-
lık sağlar ve yılmanızı engeller. Bulucu dürbünün büyütme gücü de
en az 7x veya 9x olmalıdır (sayfa 10’a bakınız).
Bulucu dürbününüzü taktıktan sonra, hizalamanız gerekir.
Bunu hazır dışarısı aydınlıkken uzak bir hedefe bakarak yapabilir-
siniz. Bu ayarlamada kolaylık sağlar çünkü baktığınız objeler hare-
ket halinde olmayacaktır. (yıldızların aksine).
buluCu dürbününüz nasıl hİzalanır?
Hizalamayı dışarısı aydınlıkken uzak bir hedefe bakarak
yapabilirsiniz
:
•
eğer teleskobunuz motorize ise, kapatınız.
•
Düşük büyütmeli bir göz merceği takınız (üzerinde en
büyük mm numarası olan).
•
Hareket dişlilerini boşa alınız.
•
Teleskobunuzu uzak bir hedefe çevirin (bir gökdelen üze-
rindeki kırmızı ışık, vs.). Teleskobunuzu odaklayın.
•
Teleskobunuzun hareket dişlilerini kilitleyip, sabitleyin.
•
bulucu dürbününüzün üzerindeki vidaları gevşetip, dür-
bünü teleskopu hareket ettirmeden, baktığınız hedefe
ortalayın.
•
bulucu dürbününüzü hedefe kitleyin.
•
Daha kesin sonuçlar için, düşük büyütme güçlü göz mer-
ceğinizi, yüksek büyütme güçlü mercek ile değiştirip tek-
rar ayarlamaları yapınız.
Sizin için hangi aksesuar daha uygun?
İyi düşünülmüş extra aksesuarlarla gözlem
zevkinizi geliştirin.
Diagonal aynalar
Mercekli teleskoplar genellikle tasa-
rımları dolayısıyla diagonal aynaya
ihtiyaç duyarlar. Diagonal aynalar ışığı
90° gözmerceğine doğru bükerler. Dia-
gonal aynalar olmadan gece dik açı-
larda gözlem yaparken kendinizi
rahatsız edici pozisyonlarda bulabilir-
diniz. Diagonal aynalar odak boşlu-
ğuna, gözmercekleri de diagonal
aynaların içine yerleştirilir
Aydınlatmalar
Eğer gözlem yaparken gök
atlası kullanmayı düşünüyor-
sanız, kırmızı ışığa ihtiyacınız
olacaktır. Kırmızı ışık en uygu-
nudur. Çünkü gece gözünüzün karanlığa
uyumunu en az etkiler. Fakat parlak bir kır-
mızı ışık bile teleskop ile daha az görmeniz
anlamına gelir, çünkü sonrasında gözlerini-
zin karanlığa adapte olması gerekecektir. En
uygun fener, ışığı kısabilen fener-
dir.
Güç kaynakları
Şebeke elektriği olan bir yerde
gözlem yapıyorsanız kendinizi
şanslı hissedebilirsiniz. Geri
kalanlarımız taşınabilir bir güç
kaynağına ihtiyaç duymaktadır.
Uygun adaptör ile arabanızın
elektriğini kullanabilirsiniz.
Bir diğer alternatifiniz ise güç
kaynaklarıdır. Celestron Power-
Tank 17, birçok gece gözlemine
yetecek kapasitededir. Aynı
zamanda 17 amp-saatlik batar-
yası, iki 12-volt DC araba çıkışı,
AM/FM radyosu, sireni, çıkarıla-
bilir kızmızı ışıklı feneri ve beyaz
spot lambası vardır.
Dürbünler için üç ayak adap-
törü
Bu kullanışlı alet dürbünlerinizi kamera üç
ayağına koyabilmenizi sağlar. İki avantajı
vardır. İlk olarak sizi uzun süre dürbünü
elinizle tutmaktan alıkoyar. İkinci ola-
rak, bir başkasına gözlemlediğiniz
yeri, söz ile yönlendirmeden ‘‘gel
buradan bak’’ diyerek göstere-
bilmenizi sağlar.
Kırmızı el feneri
Gözlem yapmazken
gece görüşünüzü
korumak için harika bir
aksesuardır.
Celestron
Celestron PowerTank 17
12 voltluk güç kaynağı olarak
elektrik olmayan yerlerde
teleskoplarınızve diğer elektrikli
eşylarınız için elektrik sağlar.
Celestron
Dürbünlerinizi
standart bir tripoda
bu adaptörle
bağlayabilirsiniz.
Celestron
Celestron bulucu dürbün
seti
2-inch (50mm)’ lik bir
ön lens ve 9x gücünde
büyütme sunar.
Celestron
Küçük bulucu göz
Büyütme yapmaz.
Bunun yerine şeffaf
bir ekran üzerine
kırmızı bir nokta
yansıtır.
Celestron
Diagonal ayna
ışığı tübün alt
ucundan yukarı dik
yansıtır ve gözleminizi
daha konforlu kılar.