Buddaviylik va xristian dini tarixi va falsafasi reja: Buddaviylik (Buddizm)ning kelib chiqishi. Buddaviylik ta’limoti

Yaxudiylar Qadimiy ahdni 3 qismga bo’ladilar: birinchisiga “Musoning besh kitobi” – “Tora” (“Tavrot”); ikkinchisiga “Payg’ambarlarning avvalgi va keying kitoblari” (Netiim); uchinchisiga qolgan kitoblar (Ketibim).

• Xristianlar Qadimiy Ahdni “Rivoyatlar kitoblari”, “Talimotlarga kitoblari”ga “Payg’ambar kitoblari”ga bo’lishadi. Ular Yangi Ahdning 27 kitobini ham shunday tasnif qiladilar. “Rivoyatlar kitoblari”ga “Injil” va “Xavoriylar faoliyati” kitoblari kiradi. “Talimotlar”ga “Xavoriylar maktublari” kiradi, “Payg’ambarlar kitoblari”ga “Vahy”kitobi kiradi.
• Bibliyaning kitoblari boblarga, boblar esa suralarga bo’linadi. Uning hozirgi qabul qilingan bo’linishi Nenterbiya yepiskopi Stefan Langton (vafoti 1228 y.) tomonidan kiritilgan. U 1214 yili lotin tilidagi matinni boblarga bo’lib chiqdi va bu narsa keyinchalik yaxudiy va yunon tillaridagi matnlarga ham joriy qilindi. Suralar avval Santes Panino (v.1541 y.) keyinchalik 1555 yillarda Robert Et’enlar tomonidan raqamlanadi.

Cho’qintirish – sirli hodisasi. Bunda dindor o’z tanasini uch marta suvga botirishi Xudo-otani, O’g’ilni va Muqaddas ruhni chaqirish bilan ruhiy tug’ilishni kasb etadi.

Buyuk bayram ichida Pasxa birinchi o’rinda turadi. Pasxa Isoning o’lgandan so’ng qayta tirilganini nishonlab o’tkaziladigan bayram.

Xulosa.

• Xulosa qilib aytganda xristianlik yaxudiy muhitida yuzaga kelgan. Bu esa xristianlikning yaxudiylikdan ko’p jihatdan ta’sirlanishiga sabab bo’ldi. Xristianlikning asosiy g’oyasi – Isoning odamzodning xaloskori “messiya” ekanligi yaxudiylikda mavjud bo’lib, oxiratga yaqin kelishi kutilayotgan xaloskor haqidagi ta’limotdan kelib chiqqandir.Keyinchalik bu ta’limot Xudoning mujassamlanishi yoki Isoning ikki mohiyati – odam mohiyati, xudo mohiyati haqida “gunohni yuvish”, ya’ni Isonning o’zini ixtiyoriy tarzda qurbon qilishi haqidagi ta’limot bilan mustahkamlanadi.

Xulosa

• dunyodagi eng yirik dinlar ichida qadimiylaridan biri hisoblanib, mil. av. VI-V asrlarda Hindistonda vujudga kelgan;
• buddaviylik ta’limoti o’z ichiga 4 oliy haqiqatni oladi;
• Buddaviylik dinining muqaddas manbasi “Tripitaka”;
• O’rta Osiyo ahoisining zardushtiylik dinidan so’ng asosiy e’tiqodi bo’lgan, bu haqda hududdan topilgan budda haykallari ham dalolat beradi.

• Buddaviylik qanday tarixiy jarayonda kelib chiqdi?
• Buddaviylik qanday ta’limotni ilgari suradi?
• Bu din qachon va qanday yo‘l bilan Markaziy Osiyoga kirib keldi?
• O‘lkamizning qaysi mintaqalarida buddaviylik yodgorlik­lari saqlangan?

TAKRORLASH UCHUN SAVOLLAR
E’TIBORINGIZ UCHUN
RAHMAT!