Buddaviylik va xristian dini tarixi va falsafasi reja: Buddaviylik (Buddizm)ning kelib chiqishi. Buddaviylik ta’limoti

Isoning xochga osilishi.

Insoning tarixiyligi xususida diniy va diniy bo’lmagan manbalar orasida ixtilof mavjud: xristianlik manbalari Isoning o’zi xudo bo’la turib, insoniyatning gunohlarini o’ziga olish uchun odam qiyofasida tug’ulganini, uning tarixiy shaxs ekanini takidlab , uning hayot tarzini, insonlar bilan muloqoti haqidagi ma’lumotlarni bersada’ diniy bo’lmagan manbalarda Isoning nomi uchramaganligini nazarda tutib, u tarixiy emas, balki afsonaviy shaxsdir deguvchilar ham bor.

• Insoning tarixiyligi xususida diniy va diniy bo’lmagan manbalar orasida ixtilof mavjud: xristianlik manbalari Isoning o’zi xudo bo’la turib, insoniyatning gunohlarini o’ziga olish uchun odam qiyofasida tug’ulganini, uning tarixiy shaxs ekanini takidlab , uning hayot tarzini, insonlar bilan muloqoti haqidagi ma’lumotlarni bersada’ diniy bo’lmagan manbalarda Isoning nomi uchramaganligini nazarda tutib, u tarixiy emas, balki afsonaviy shaxsdir deguvchilar ham bor.
• Iso nomiga qo’shiluvchi Masih so’zi qadimiy yaxudiy tili – ivritdagi “moshiax” so’zidan olingan bo’lib, ”silangan” yoki “siylangan” ma’nolarini beradi. Grekchada bu so’z “xristos” (“christos”) shakliga ega. Bu dinning “xristianlik” yoki “masihiylik” deb atalishi ham shu so’zlar bilan bog’liq. Bundan tashqari xristianlik Iso Masihning tug’ilgan qishlog’i “Nazaret” bilan bog’lab, nazroniya deb ham atalgan. Keyinchalik bu nom nasroniya, nasroniylik shaklini olgan.
• Iso Masih o’z ta’limotini o’zining 12 o’quvchisi Apostollar – Havoriylarga o’rgatdi. Ular esa Isoning vafotidan keyin ustozlarining talimotlarini har birlari alohida-alohida tarzda kitob shakliga keltirdilar. Bu kitoblar Bibliyaning “Yangi ahd” qismini tashkil etadi.

Xristianlikning talimoti.

• Manbalar habar bericha, xristianlik yaxudiy muhitida yuzaga kelgan. Bu esa xristianlikning yaxudiylikdan ko’p jihatdan ta’sirlanishiga sabab bo’ldi. Xristianlikning asosiy g’oyasi – Isoning odamzodning xaloskori “messiya” ekanligi yaxudiylikda mavjud bo’lib, oxiratga yaqin kelishi kutilayotgan xaloskor haqidagi ta’limotdan kelib chiqqandir.

Tavrot. Musoga tegishli bo’lgan, besh kitob “Tavrot” deb ataladi va u quyidagi kitoblarga bo’linadi: 1) ”Borliq” yoki “Ibtido”; 2) ”Chiqish”; 3) “Levit”; 4) “Sonlar”; 5) “Ikkincchi qonun”.
Injil. Injil – xushxabar ma’nosini anglatadi. Yangi ahd tarkibiga kirgan Injil 4 ga bo’linadi. 1) Matvey injili; 2) Marko injili; 3) Luka injili; 4) ioan injili.