Buxgalteriya hisobi va audit

Innovatsiyaning asosiy xususiyatlari:

• 
  Ilmiy-texnik yangilik;
  
• 
  Amaliy qo’llanilishi;
  

Korxonalar innovatsion faoliyatining shakllanishi va rivojlanishi yoki darajasi o‘zgarishi ma’lum bir omillar ta’siri natijasida sodir bo‘ladi. Korxona innovatsion faoliyatini boshqarishni obyektiv va har tomonlama tadqiq etish davomida, unga ta’sir o‘tkazuvchi omillarni aniqlash va tizimlashtirish muammosi dolzarb va yetarlicha ishlab chiqilmagan bo‘ladi. Innovatsion faoliyat omili deganda, korxona innovatsion o‘sishining jadalligi va tavsifiga ta’sir o‘tkazuvchi shartlar, sabab va ko‘rsatkichlarni tushunamiz. Bunda innovatsion jarayon, ko‘plab omillarning o‘zaro ta’siri natijasi sifatida maydonga chiqadi.

Ilmiy adabiyotlar tahlili shuni ko‘rsatadiki, innovatsion faoliyatga ta’sir o‘tkazuvchi omillarning tasnifi ayni vaqtda ishlab chiqilmagan. Ko‘plab mualliflar korxonaning innovatsion faoliyatiga ta’sir o‘tkazuvchi omillarga o‘z e’tiborini qaratishgan. T.G. Filosofova o‘z asarida, sanoat korxonalarida innovatsiyalarga to‘sqinlik etuvchi quyidagi omillarni qayd etib o‘tgan: -iqtisodiy - moliyaviy resurslar bilan kam ta’minlanganlik, davlat tomonidan kam moliyalashtirilish, innovatsiyalarni targ‘ib qilishga yuqori sarf-harajatlar, iqtisodiy xavfning yuqori darajasi, innovatsiyalar qaytimlarining uzoq muddati; -ishlab chiqarish - malakali kadrlar yetishmasligi, yangi texnologiyalar, sotish bozorlari to‘g‘risida zarur ma’lumotlarning yo‘qligi, tashkilotning innovatsiyalarni tezda qabul qila olmasligi, boshqa tashkilotlar, korxonalar va ilmiy tashkilotlar bilan hamkorlikni yaxshi yo‘lga qo‘yilmaganligi yoki yo‘qligi; -boshqa omillar - innovatsion mahsulotga iste’molchilar tomonidan past narxdagi talab, innovatsion faoliyatda yetarlicha qonuniy va meyoriy-huquqiy asoslarning, tartibga solishning yo‘qligi, davlat tomonidan innovatsion faoliyatni yetarlicha rag‘batlantirilmasligi, sust rivojlangan innovatsion infratuzilma, texnologiya bozorida rivojlanishning yo‘qligi. A.A. Bovin esa tashkilotning innovatsion muhitiga quyidagi ta’sir o‘tkazuvchi omillarni keltirib o‘tadi va tahlil qiladi:
-ijtimoiy infratuzilma (ishchilarning ta’lim, tibbiy va madaniy inshootlardagi
xizmatlardan foydalanish imkoniyati);
-aloqa sohasi (aloqa, axborot resurslaridan foydalanish imkoniyati mavjudligi);
-tabiiy - geografik sharoitlar (transport, moddiy-texnik, energiya, yoqilg‘i va
xomashyo resurslarining mavjudligi);
-texnologik va ilmiy-texnik soha (ishlanmalar bozorining mavjudligi, ilmiytadqiqot institutlari va boshqalarning mavjudligi);
-iqtisodiy va moliyaviy soha (innovatsion faoliyatni davlat tomonidan milliy va
mintaqaviy darajada qo‘llab-quvvatlanishi, innovatsion ishlanmalardan manfaatdor
investorlarning mavjudligi);
-siyosiy-huquqiy soha (innovatsion va ilmiy-texnik sohani huquqiy tartibga
solishda milliy, mintaqaviy reja va dasturlarning mavjudligi);
-xo‘jalik yuritishning strategik qamrovi (bozorning muayyan segmentida
innovatsiyalarning paydo bo‘lish tezligi);
-mehnat resurslari bozori.
Bizning fikrimizcha, keltirilgan tasniflar, korxona innovatsion faoliyatiga ta’sir ko‘rsatuvchi omillarning faqatgina kichik bir qismini qamrab olgan. Shuni ta’kidlash joizki, ilmiy adabiyotlarda innovatsion faoliyatga bevosita ta’sir o‘tkazuvchi omillar aniqlangan emas. Tadqiqotimizning asosiy maqsadi korxona innovatsion faoliyatiга ta’sir ko‘rsatuvchi omillarni tasniflash asosida sanoat korxonalari faoliyatini mintaqa iqtisodiyoti samaradorligiga ta’sirini aniqlash. Fikrimizcha, korxona innovatsion faoliyatiga ta’sir ko‘rsatuvchi omillarni bir qator belgilariga ko‘ra tasniflash maqsadga muvofiq bo‘ladi. Amalga oshirilgan tadqiqotlar natijasida boshqaruvchanlik darajasiga ko‘ra korxona innovatsion faoliyatiga ta’sir o‘tkazuvchi omillarning quyidagi tasnifiy belgilari taklif qilin mumkin. Kelib chiqish manbalariga ko‘ra, omillar tabiiy-iqlimiy, ijtimoiy, moliyaviyiqtisodiy, sanoat-texnologik, ilmiy-texnik va tashkiliy-boshqaruv guruhlariga bo‘linadi. Tabiiy-iqlimiy omillar sanoat korxonalari innovatsion faoliyati natijalariga katta ta’sir o‘tkazadi. Mintaqada joylashgan sanoat korxonalari innovatsion faoliyati rivojlanishi va innovatsion faoliyatning o‘sishiga suv ta’minoti, qulay iqlim, ish sharoitlar va yirik yoqilg‘i va xom-ashyo manbalarining mavjudligi katta hissa qo‘shadi. Tabiiy-iqlimiy sharoitning murakkabligi, ishchi kuchining yetishmasligi, ishlab chiqarish kuchlari, transport rivojlanish darajasining pastligi, aksincha korxona innovatsion faoliyati rivojlanishiga to‘sqinlik qilishi bilan birgalikda, korxona innovatsion faoliyat darajasiga salbiy ta’sir ko‘rsatuvchi yuqorida keltirilgan muammolar yechimi uchun juda katta mablag‘ talab qiladi. Ijtimoiy omillarga demografik vaziyat, ijtimoiy keskinlik darajasi, ishchilarning yashash sharoiti, korxonada sog‘lomlashtirish, sport va madaniy xordik ishlarini tashkillashtirish, kadrlarning madaniy, ta’limdagi umumiy darajasi va boshqalarni kiritish mumkin. Bular korxona ishlab chiqarish resurslarining samarali va to‘laroq ko‘llanishiga, inson kapitalining koorporativ rivojlanishi va shakllanishini ta’minlashga xizmat qiladi. Moliyaviy-iqtisodiy omillar mablag‘, xom-ashyo, materiallar bilan ta’minlanganlikni, qo‘shimcha mablag‘larni jalb qilish imkoniyatlari darajasini aniqlaydi. Innovatsion faoliyatning moliyaviy-iqtisodiy omillarini tadqiq qilish, eng avvalo, korxonaning innovatsion rivojida moliyaviy imkoniyatlarini tadqiq qilish imkoniyatini, kornonaning hozirgi va kelajakdagi moliyaviy holatida innovatsion strategiya rivojlanishining yo‘nalishini oldindan ishlab chiqish imkoniyatini beradi.Korxona innovatsion faoliyatini shakllantirish va yuzaga keltirish jarayonlari boshqaruvi innovatsion menejment tizimi tomonidan amalga oshiriladi. Korxona moliyaviy resurslari ko‘lami ITTKIni o‘tkazish uchun, asosiy fondlarni modernizatsiyalash, kadrlarni o‘qitish va malakasini oshirish, faollashtirish, korxona innovatsion faoliyati darajasini oshirish uchun muayyan tadbirlarni o‘tkazishga imkon berishi kerak. Bizning fikrimizcha, tadqiqotning natijalari korxona innovatsion faoliyati darajasini aniqlash va amalga oshirishni amalga oshirishga imkon beruvchi va oqibatda sanoat korxonalari innovatsion faoliyatini baholash usullarini takomillashtiruvchi kompleks ko‘rsatkichlarni ishlab chiqishga sharoit yaratib beradi. Shuningdek, har bir hududdada sanoat korxonalarini innovatsion asosda rivojlantirish orqali qo‘shimcha qiymat yaratish mintaqa iqtisodiyotini rivojlantirishning lokomotivi bo‘lib xizmat qiladi.
Mikro va makro muhit sharoitlariga qarab, tashkilot innovatsion strategiyaning asosiy turlaridan birini tanlashi mumkin:

• 
  moslashuvchan (himoya, passiv)
  
• 
  ijodiy (tajovuzkor, faol)
  

Umuman olganda, mohiyat moslashish strategiyasi tashkilotda o'rnatilgan faoliyat tuzilmalari va tendentsiyalari doirasida ilgari o'zlashtirilgan mahsulotlarni, texnologik jarayonlarni, bozorlarni takomillashtirishga imkon beradigan qisman, asosiy bo'lmagan o'zgarishlarni amalga oshirishdan iborat. Bunday holda, innovatsiyalar biznesning tashqi muhitidagi o'zgarishlarga majburiy javob berish shakli sifatida qaraladi, bu esa ilgari qo'lga kiritilgan bozor pozitsiyalarini saqlab qolishga yordam beradi. Mudofaa strategiyasi - raqobatchilarga qarshi kurash choralari majmui, ularning maqsadi mavjud bozorga o'xshash yoki yangi mahsulotlar bilan chiqish. Ushbu mahsulotlar bozorida raqobatchilar uchun nomaqbul bo'lgan shart -sharoitlarni yaratish va ularning keyingi kurashdan bosh tortishiga yordam beradi. O'z ishlab chiqarishimizni raqobatbardosh mahsulotlar ishlab chiqarishga yo'naltirish, shu bilan birga ilgari qo'lga kiritilgan pozitsiyalarni saqlab qolish yoki kamaytirish.
Asosiy xususiyat, mudofaa strategiyasining muvaffaqiyat omili vaqt hisoblanadi. Tavsiya etilgan barcha tadbirlar odatda juda qisqa vaqt ichida amalga oshiriladi, shuning uchun kutilgan natijaga erishish uchun tashkilot ma'lum ilmiy -texnik asosga va barqaror pozitsiyaga ega bo'lishi kerak. Innovatsion taqlid strategiyasi tovar ishlab chiqaruvchi raqobatchilarning yangiliklarini nusxalash orqali ularning muvaffaqiyatiga tayanadi, deb taxmin qiladi.
Strategiya zarur ishlab chiqarish va resurs bazasiga ega bo'lganlar uchun juda samarali bo'lib, bu simulyatsiya qilingan mahsulotlarning ommaviy ishlab chiqarilishini va ularni hali bosh ishlab chiqaruvchi o'zlashtirmagan bozorlarda joriy etilishini ta'minlaydi. Ushbu strategiyani tanlagan ishlab chiqaruvchilar ilmiy -tadqiqot ishlariga kamroq xarajat va xavfni kamaytiradi. Shu bilan birga, yuqori daromad olish ehtimoli ham kamayadi, chunki ishlab chiqarish xarajatlari ishlab chiqaruvchiga qaraganda yuqori, bozor ulushi nisbatan kichik va simulyatsiya qilingan mahsulotlarning iste'molchilari ularga nisbatan tabiiy ishonchsizlikni his qilib, mahsulotni sotib olishga intilishadi. taniqli brendlar tomonidan ishlab chiqaruvchilar tomonidan kafolatlangan yuqori sifat xususiyatlari.

Innovatsion taqlid strategiyasi ishlab chiqaruvchiga erkin bozor segmentida o'z o'rnini egallashga imkon beradigan agressiv marketing siyosati usullarini qo'llashni nazarda tutadi. Kutish strategiyasi tashqi muhitda yuqori noaniqlik va iste'molchilarning innovatsiyaga bo'lgan talabi sharoitida tavakkalchilik darajasini minimallashtirishga qaratilgan. Strategiya yirik kompaniyalarning individual buyurtmalarini bajaradigan kichik tashkilotlar tomonidan amalga oshiriladi. Ushbu buyurtmalar yoki loyihalarning o'ziga xos xususiyati shundaki, rejalashtirilgan ishlar asosan sanoatning rivojlanishi va innovatsiyalarni sotish bosqichlarini qamrab oladi, shu bilan birga ilmiy -tadqiqotlarning butun hajmi tashkilotning o'ziga xos innovatsion bo'linmalarida amalga oshiriladi. Ushbu strategiyani amalga oshiruvchi tashkilotlar alohida xavf ostida ekanligi tasdiqlanmagan va xarajatlarning asosiy qismi innovatsion tsiklning yuqoridagi bosqichlariga to'g'ri keladi. Kichik ixtisoslashtirilgan tashkilotlardan tashqari, iste'molchilarning ehtiyojlari va talablariga to'g'ridan -to'g'ri javob berish strategiyasini ma'lum iqtisodiy mustaqillikka ega bo'lgan, ma'lum ishlab chiqarish ehtiyojlariga tez javob beradigan va o'z mahsulotlarini tezda moslashtira oladigan yirik tashkilotlar bo'linmalari ham qo'llashi mumkin. taklif qilingan buyurtmalar mazmuniga muvofiq ilmiy -texnik faoliyat. marketingga yo'naltirilgan strategiya Strategiya ishlab chiqarish tizimining barcha elementlarini, shuningdek, yordamchi va xizmat ko'rsatuvchi faoliyatni maqsadli yo'naltirishni, bozorga innovatsiyalarni chiqarish bilan bog'liq muammolarni hal qilish vositalarini topishni nazarda tutadi. Bundan tashqari, ushbu muammolarning asosiy diapazoni yangilik sotuvchisi va uning iste'molchilari o'rtasidagi munosabatni aks ettiradi. Strategiyaning muvaffaqiyati to'g'ridan -to'g'ri tashkilotning innovatsion faoliyatining intensivligiga bog'liq. Amaliyot shuni ko'rsatadiki, agar tashkilot kengayib borayotgan bozorda barqaror mavqega ega bo'lsa, yangi mahsulotlarni ishlab chiqish va ishlab chiqarishga katta mablag 'sarflasa, o'z faoliyatida tadbirkorlik tamoyillarini amalga oshirsa, jamoada ijodkorlik ruhini saqlashga va rag'batlantirsa, uning intensivligi yuqori bo'ladi.

Innovatsion strategiyalarni shakllantirish
Korxonaning innovatsion strategiyasi ikkita asosiy turga birlashtirilishi va taqdim etilishi mumkin: tubdan yangi mahsulotlarni ishlab chiqish va joriy etishga qaratilgan etakchi strategiya va takomillashtirilgan texnologiyani bozorga olib chiqishni nazarda tutuvchi strategiya. Bu innovatsion rivojlanish maqsadlariga turli yo'llar bilan erishish mumkin.
Shunday qilib, tadqiqot etakchiligining strategiyasiga asoslanib, korxonaning iqtisodiy portfelida 5-egri chiziqning dastlabki bosqichida bo'lgan mahsulotlarni saqlab qolish istagi tufayli ilmiy-tadqiqot sohasida uzoq muddatli etakchi o'rinlarni egallash mumkin. Agar korxona o'zining innovatsion rivojlanishida mudofaa reaktsiyasi siyosatiga amal qilsa va innovatsiyalarni tijoratlashtirish bilan bog'liq iqtisodiy xavflardan qochish uchun bozor etakchilariga ergashishni ma'qul ko'rsa, unda bunday xo'jalik yurituvchi sub'ekt kutish va ko'rish strategiyalariga amal qilishi kerak. va bozorda allaqachon sinovdan o'tgan tovarlarning takomillashtirilgan versiyalarini bozorga olib chiqishga harakat qiling.
Innovatsiyalarni ishlab chiqish va joriy etishning tashkiliy bosqichlari soni ularning tsikl bosqichlarini aks ettiruvchi asosiy yoki takomillashtiriladigan texnologiyalar uchun bir xil bo'ladi. Sababi, mahsulot va texnologik yangiliklar, ularning yangilik darajasi va ko'lamidan qat'i nazar, ma'lum bosqichlardan o'tadi.
Innovatsion menejment va strategik menejment
joriy etilayotgan texnologiya ko'lami. Bu yana bir bor strategik va innovatsion boshqaruv jarayonlarini tizimlashtirish va ularning iqtisodiy aylanishga tubdan yangi yoki faqat takomillashadigan texnologiyalarni jalb etishga yo'naltirish zarurligi haqidagi xulosani tasdiqlaydi.