Buxgalteriya hisobi va hisoboti

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA
MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI

BUXORO DAVLAT UNIVERSITETI

IQTISODIYOT VA TURIZM

FAKULTETI

“BUXGALTERIYA HISOBI VA HISOBOTI” FANIDAN

ﾧ


Mavzu: IJARA HISOBI

Bajardi: 3-1BUXIM-21 guruhi talabasi

O’KTAMOV AXTAM

Qabul qildi: ____________________________

Buxoro –2023


reja:
Kirish.
1.Ijaraga beruvchida
ijara hisobi.
2. Moliyaviy ijara hisobi.
3. Operativ ijara hisobi.
4.Asosiy vositalarni operatsion (operativ) ijaraga berish.
Xulosa
Foydalanilgan adabiyotlar


Kirish.
Operativ ijara shartnomasi bo‘yicha olingan asosiy vositalar ijarachida balansdan tashqari schyot hisoblangan 001 "Operativ ijaraga olingan asosiy vositalar" schyotining debetida aks ettiriladi. Bunda, operativ ijara shartnomasi bo‘yicha berilgan asosiy vositalar ijaraga beruvchida xuddi oldingi kabi asosiy vositalar tarkibida hisobga olinadi.
Operativ ijara bilan bog‘liq operatsiyalar ijaraga beruvchining buxgalteriya hisobida quyidagicha aks ettiriladi:
a) operativ ijara shartnomasi bo‘yicha berilgan asosiy vositalarga eskirish hisoblanganda:
debet 9430 "Boshqa operatsion xarajatlar" schyoti;
kredit asosiy vositalarning eskirishini hisobga oluvchi schyotlar (0200);
b) mulkni operativ ijaraga berish asosiy faoliyati hisoblangan korxonalarda joriy davrga tegishli bo‘lgan va ijaraga oluvchidan kelib tushadigan ijara to‘lovlari (ijara to‘lovlari jadvaliga (tartibiga) yoki operativ ijara shartnomasiga muvofiq) hisoblanganda:
debet 4010 "Xaridorlar va buyurtmachilardan olinadigan schyotlar";
kredit 9030 "Ishlar bajarish va xizmatlar ko‘rsatishdan daromadlar" schyoti;
v) mulkni operativ ijaraga berish asosiy faoliyati hisoblanmagan korxonalarda joriy davrga tegishli bo‘lgan va ijaraga oluvchidan kelib tushadigan ijara to‘lovlari (ijara to‘lovlari jadvaliga (tartibiga) yoki operativ ijara shartnomasiga muvofiq) hisoblanganda:
debet 4820 "Operativ ijara bo‘yicha olinadigan to‘lovlar" schyoti;
kredit 9350 "Operativ ijaradan daromadlar" schyoti;
g) mulkni operativ ijaraga berish asosiy faoliyati hisoblangan korxonalarda ijara to‘lovlarining kelib tushishi:
debet pul mablag‘larini hisobga oluvchi schyotlar;
kredit 4010 "Xaridorlar va buyurtmachilardan olinadigan schyotlar";
d) mulkni operativ ijaraga berish asosiy faoliyati hisoblanmagan korxonalarda ijara to‘lovlarining kelib tushishi:
debet pul mablag‘larini hisobga oluvchi schyotlar;
kredit 4820 "Operativ ijara bo‘yicha olinadigan to‘lovlar" schyoti;
e) ijara to‘lovlari jadvaliga (tartibiga) yoki operativ ijara shartnomasiga muvofiq to‘lov muddati etib kelmagan ijara to‘lovlari bo‘yicha bo‘nak kelib tushganda:
debet pul mablag‘larini hisobga oluvchi schyotlar;
kredit 6390 "Boshqa olingan bo‘naklar"schyoti;
j) mulkni operativ ijaraga berish asosiy faoliyati hisoblangan korxonalarda ijara to‘lovlari jadvaliga (tartibiga) yoki operativ ijara shartnomasiga muvofiq to‘lov muddati etib kelganda, ijarachidan oldin olingan bo‘naklar qoplashga (hisoblashga) olib borilganda:
debet 6390 "Boshqa olingan bo‘naklar" schyoti;
kredit 4010 "Xaridorlar va buyurtmachilardan olinadigan schyotlar";
z) mulkni operativ ijaraga berish asosiy faoliyati hisoblanmagan korxonalarda ijara to‘lovlari jadvaliga (tartibiga) yoki operativ ijara shartnomasiga muvofiq to‘lov muddati etib kelganda, ijarachidan oldindan olingan bo‘naklar qoplashga (hisoblashga) olib borilganda:
debet 6390 "Boshqa olingan bo‘naklar" schyoti,
kredit 4820 "Operativ ijara bo‘yicha olinadigan to‘lovlar" schyoti;
i) ijarachi tomonidan amalga oshirilgan operativ ijara shartnomasi bo‘yicha olingan asosiy vositalarni yaxshilash bo‘yicha xarajatlarning ijaraga beruvchi tomonidan qoplash uchun tan olinganda:
debet asosiy vositalarni hisobga oluvchi schyotlar (0100);
kredit turli kreditorlarga bo‘lgan qarzlarni hisobga oluvchi schyotlar (6900);
k) ijarachi tomonidan amalga oshirilgan operativ ijara shartnomasi bo‘yicha olingan asosiy vositalarni yaxshilash bo‘yicha xarajatlarni qoplash uchun ijarachiga pul mablag‘lari o‘tkazilganda:
debet turli kreditorlarga bo‘lgan qarzlarni hisobga oluvchi schyotlar (6900);
kredit pul mablag‘larini hisobga oluvchi schyotlar.
Operativ ijara bilan bog‘liq operatsiyalar ijarachining buxgalteriya hisobida quyidagicha aks ettiriladi:
a) ijaraga beruvchiga to‘lanishi lozim bo‘lgan va hisobot davriga tegishli (ijara to‘lovlari jadvaliga (tartibiga) yoki operativ ijara shartnomasiga muvofiq) ijara to‘lovlari hisoblanganda:
debet xarajatlarni hisobga oluvchi schyotlar (2000, 2100, 2300, 2500, 2600, 2700, 9400 va boshqa schyotlar - operativ ijara shartnomasi bo‘yicha olingan asosiy vositalarning belgilangan maqsadiga qarab);
kredit 6910 "To‘lanadigan operativ ijara" schyoti;
b) ijaraga beruvchiga ijara to‘lovlari to‘langanda:
debet 6910 "To‘lanadigan operativ ijara" schyoti;
kredit pul mablag‘larini hisobga oluvchi schyotlar;
v) ijara to‘lovlari jadvaliga (tartibiga) yoki operativ ijara shartnomasiga muvofiq to‘lov muddati etib kelmagan ijara to‘lovlari bo‘yicha ijaraga beruvchiga bo‘nak to‘langanda:
debet 4330 "Boshqa berilgan bo‘naklar" schyoti;
kredit pul mablag‘larini hisobga oluvchi schyotlar;
g) ijara to‘lovlari jadvaliga (tartibiga) yoki operativ ijara shartnomasiga muvofiq to‘lov muddati etib kelganda, ijaraga beruvchiga oldin to‘langan bo‘naklarni qoplashga (hisoblashga) olib borilganda:
debet 6910 "To‘lanadigan operativ ijara" schyoti;
kredit 4330 "Boshqa berilgan bo‘naklar" schyoti;
d) operativ ijara shartnomasi bo‘yicha olingan asosiy vositalarni yaxshilash bo‘yicha kapital qo‘yilmalar amalga oshirilganda:
debet kapital qo‘yilmalarni hisobga oluvchi schyotlar (0800);
kredit materiallarni hisobga oluvchi schyotlar (1000), mehnat haqi bo‘yicha xodim bilan hisoblashishlarni hisobga oluvchi schyotlar (6700), sug‘urta va davlat maqsadli jamg‘armalariga to‘lovlar bo‘yicha qarzni hisobga oluvchi schyotlar (6500) va boshqa tegishli schyotlar;
e) operativ ijara shartnomasi bo‘yicha olingan asosiy vositalar qaytarilganda, kapital qo‘yilmalar summasini hisobdan chiqarish:
debet 9220 "Boshqa aktivlarning chiqib ketishi" schyoti;
kredit kapital qo‘yilmalarni hisobga oluvchi schyotlar (0800);
j) operativ ijara shartnomasi bo‘yicha olingan asosiy vositalarni yaxshilash bo‘yicha kapital qo‘yilmalar qiymatining ijaraga beruvchi tomonidan qoplanadigan summasiga:
debet 4890 "Boshqa debitorlar qarzlari" schyoti;
kredit 9220 "Boshqa aktivlarning chiqib ketishi" schyoti;
z) operativ ijara shartnomasi bo‘yicha olingan asosiy vositalarni yaxshilash bo‘yicha kapital qo‘yilmalarning berilishi natijasida olingan foyda summasiga:
debet 9220 " Boshqa aktivlarning chiqib ketishi" schyoti;
kredit 9320 "Boshqa aktivlarning chiqib ketishidan foyda" schyoti;
i) operativ ijara shartnomasi bo‘yicha olingan asosiy vositalarni yaxshilash bo‘yicha kapital qo‘yilmalarning berilishi natijasida ko‘rilgan zarar summasiga:
debet 9430 "Boshqa operatsion xarajatlar" schyoti;
kredit 9220 "Boshqa aktivlarning chiqib ketishi" schyoti;
k) operativ ijara shartnomasi bo‘yicha olingan asosiy vositalarni yaxshilash bo‘yicha kapital qo‘yilmalar qiymatini qoplash uchun ijaraga beruvchidan pul mablag‘lari tushganda:
debet pul mablag‘larini hisobga oluvchi schyotlar;
kredit 4890 "Boshqa debitorlar qarzlari schyoti.
Operativ ijara shartnomasi bo‘yicha olingan asosiy vositalar qaytarib berilganda, balansdan tashqari schyot hisoblangan 001 "Operativ ijaraga olingan asosiy vositalar" schyoti kreditlanadi.