C. P. İSayev infeksion xəSTƏLİKLƏR
Yüklə 4,43 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Difer en si al diaqnozu.
43
Qarın yatalağının diaqnozu, xüsusən erkən dövrdə xeyli çətindir. Daxili üzvlərdə dəyişiklik olmadan intoksikasiya və qızdırmanın olması, həmçinin epidemioloji məlumatlar qarın yatalağı olmasına müəyyən şübhə yaradır. Bununla belə baş ağrıları, halsızlıq, zəiflik, yorğunluq, qızdırma, yuxu pozğunluğu, rəngin avazıması, uzun pastoz olması, diffuz bronxit əlamətləri, nisbi bradikardiya, «tifoz dil», qarında köplük, padalka simptomu, sağ qalça çuxuru nahiyyəsində qurultular və bir qədər ağrı olması kimi əlamətlər diaqnozu kifayət qədər tez qoymağa imkan verir. Qaraciyər, dalağın böyüməsi, ekzante-ma və digər xarakterik əlamətlərin qoşulması diaqnozu asanlaşdırır. Antibakterial müalicənin (antibiotik - levomisetin) erkən təyin edilməsi bir sıra çətinliklər yaradır. Belə ki, bu intoksikasiyanın çəkilməsinə, temperaturun düşməsinə, qanda bakteriyaların aşkar edilməməsinə gətirib çıxarır. Bu baxımdan diaqnozun nəinki kliniki, hətta laborator təsdiqi belə çətinlik törədir. Xəstəliyin laborator diaqnozunda bakteriolji və seroloji müayinə üsulları istifadə edilir. Bu müayinə üsulları xəstəliyin dövrləri nəzərə alınmaqla aparılmalıdır. Bakterioloji müayinə ilk növbədə törədicilərin qanda aşkar edilməsinə yönəldilir. I gündən başlayaraq, bütün qızdırmalı dövrdə venadan 5-10 ml həcmində qan götürülür. 1:10 nisbətində 50-100 ml 10-20%- li ödlü bulyoııa -Rapporti mühitinə əkilir (hemokultura). Qidalı mühitin az olması yol verilməzdir, belə ki, qan törədicilərə bakteriosid təsir göstərə bilər. Qidalı mühit olmadıqda qanı steril distillə suyuna və ya içməli suya əkmək olar. Bakteriemi-yanın intensivliyi xəstəlik müddətində dəyişdiyi üçün hemokultura almaq üçün I həftədə - 10 ml, II həftədə - 15 ml, III həftədə və daha gec 20 ml qan götürülməsi lazımdır. Bu zaman qidalı mühitin miqdarı 1:10 nisbətində, yəni götürülən qandan 10 dəfə artıq olmalı və müayinə üçün material antibakterial müalicəyə başlamamışdan əvvəl götürülməlidir. Bakteriyanın qanda aşkar edilməsi kəskin xəstəliyi göstərir və diaqnozun təsdiqinin mütləq göstəricisidir. Göstərmək lazımdır ki, yüksək hərarət 5 gündən artıq davam edən bütün hallarda qarın yatalağına şübhəli xəstə kimi mütləq bakterioloji müayinə məqsədi ilə qan götürülməlidir. Bakterioloji müayinə üçün nəcis, sidik xəstəliyin II həftəsinin axırlarından, 10- cu günündən tez olmayaraq, 12b. bağırsaq möhtəviyyatı isə bütün xəstəlik boyu götürülə bilər. Törədiciləri rozeoleoz səpgilərdən, sümük iliyindən, limfa düyünlərindən götürülən materiallarda, bəlğəmdə və digər mühitlərdə də aşkar etmək olar. Sidiyin və nəcisin bakterioloji müayinəsi həm diaqnozu qoymaq, həm də xəstəlikdən sonra bakteriyagəzdirənliyi aşkar etmək məqsədi ilə də istifadə edilir. Sidikdə, nəcisdə bakteriyanın aşkar edilməsi və xəstəliyə xas olan əlamətlərin olması diaqnozu təsdiqləyir. Kliniki əlamətlər olmadıqda isə bakteriyagəzdirənliyi göstərir. Kəskin dövrdə uüodenal zondlama əks göstərişdir. Ona görədə 12b.bağırsaq möhtəviyyatı rekonvalissentlərdə bakteriyagəzdirənliyi aşkar etmək məqsədi ilə götürülür. Karpo-, bili- və urinokultura almaq üçün Ploskiryov mühiti, qanda və sümük iliyində L-formalı bakteriyaları aşkar etmək üçün isə xüsusi penisilinli zordablı mühit istifadə edilir. Seroloji diaqnostika məqsədi ilə əvvəllər geniş istifadə edilən aqluti-nasiya reaksiyası - VidaI reaksiyası öz yerini daha həssas DoHAR vermişdir. Bu reaksiya xəstəliyin 5-7- ci günü O-, H-, Vi-antigenlərin eritrositar diaqnos-tikumu ilə qoyulur. 1:200 titrində reaksiya downloaded from KitabYurdu.org
44
müsbət hesab edilir. Titrin dinamikada 4 dəfə və daha çox artması diaqnozu təsdiqləyir. Bakteriyagəzdirənliyi aşkar etmək üçün Vi antigenlə DoHAR qoyulur. Sisteinlə DoHAR xroniki və tranzitor bakteriyagəzdirənliyi fərqləndirmək üçün istifadə edilir. Antigen və antitelləri aşkar etmək üçün son illər bir sıra yeni yüksək həssaslığa malik spesifik immunoloji üsullar təklif edilmişdir: İFM, LAR, O-aqreqathemaqluti-nasiya (OAHAR), QİEF reaksiyaları, radioimmun müayinə (RİM). Bu üsulların həssaslığı 90-95%-ə çatır və erkən diaqnoz qoyulması üçün istifadə edilir. Erkən diaqnoz məqsədi ilə çox həssas üsul olan, adətən epidemoloji alovlanmalar zamanı tətbiq edilən, qanda, sümük iliyində və s. materiallarda spesfık antigenin aşkar edilməsinə əsaslanan immunoflüoressensiya üsulundan və an-tigenlərin neytrallaşdırma reaksiyasından (ANR) da istifadə etmək olar.
Qarın yatalağını bir sıra xəstəliklərdən, o cümlədən pnevmoniyadan, qripdən, kəskin bruselleozdan, malyariyadan, leptospirozdan, səpgili yatalaqdan, Ku qızdırmasından, miliar vərəmdən, infeksion mononukleozdan, tulya-remiyadan, iersiniozdan və s. fərqləndirmək lazımdır.
olması ilə qarın yatalağını xatırladır. Lakin pnevmoniyada xəstəliyin ilk günlərində təngnəfəslik qeyd edilir. Qaraciyərin, dalağın böyüməməsi, taxikar-diya, qanda neytrofıl leykositoz, EÇS-in kəskin yüksəlməsi olur. Qarın yatalağına xas tifoz vəziyyət, ekzantema, qarında köplük, qurultular, Padalka simptomu və s. kimi əlamətlərin olmur. Bəzi müəlliflərin məlumatlarına görə 3% hallarda qarın yatalağı xəstələrinə səhvən leptosprioz diaqnozu qoyulur. Leptospriozun fərqli əlamətlərindən kəskin başlanmasını, əzələlərdə, xüsusən baldır əzələlərində kəskin ağrıları; onların xarici görünüşünü - üzdə, boyunda hiperemiyanı, sklera damarlarının inyeksiyalaşmasını; bəzən sarılıq əlamətlərinin, hemorragik sindromun, böyrək tərəfindən dəyişikliklərin olmasını; qanda neytrofıl leykositozu, EÇS- in sürətlənməsini göstərmək lazımdır. Qarın yatalağı ilə bağırsaq iersiniozunun diferensasiyası müəyyən çətinliklər törədir. Bununla belə iersinioz zamanı dəqiq lokalizasiyası olmayan poli-morf səpgilərin olması, enterokolit sindromu, artralgiya* artritlər, əzələ və beldə olan ağrılar, sarılığın olması, eozinofıliya, EÇS-in sürətlənməsi qarın yatalağında qeyd edilmir. Bakterioloji və seroloji müayinənin nəticələri həlledici əhəmiyyətə malikdir. Aşağıda qarın yatalağının bir sıra digər xəstəliklərlə differensial diaqnostika cədvəlləri verilmişdir. Cədvəl 2,3,4. Cədvəl 2. Bruselloz, qarın yatalağı və Ku qızdırmasının differensial diaqnozu Əlamətlər Bruselloz Qarın yatalağı Ku qızdırması 1 2
4 Anamnez
Xəstə heyvanlarla təmas, çiy süd və Xəstələrlə təmas, digər qarın yatalağı ilə Heyvanlarla, quşlarla təmas. Pasterizə olunmuş süddən istifadə. downloaded from KitabYurdu.org Yüklə 4,43 Mb. Dostları ilə paylaş:
|