21
kesuvchi tekislik
H
ga
parallel olinsa, qanday qirqim hosil bo‘ladi?
A. Fronta
l. B. Gorizontal. C. Profil. D. Kesim.
9-§. OG‘MA VA MAHALLIY QIRQIMLAR
Og‘ma qirqim.
Detal sirtining biror qismi oltita asosiy ko‘rinishning hech
birida qirqimda to‘g‘ri tasvirlanmaydigan bo‘lsa, ya’ni buzib tasvirlansa, og‘ma
kesuvchi tekislikni proyeksiyalar tekisliklaridan biriga
perpendikular, ikkin-
chisiga esa qiya qilib o‘tkaziladi va qirqim proyeksiya
tekisliklaridan biriga
parallel qilib joylashtiriladi.
9.1-chizma,
a
da
og‘ma (qiya) qirqim
ko‘rsatilgan. Bu yerda kesuvchi
A–A
tekislik
V
ga perpendikular,
H
ga qiya olingan. Bu tekislikni 9.1-chizma,
b
dagidek
H
ga parallel burib yoki
A–A
ga parallel holatda chiziladi (9.1-chiz-
ma,
a
)
.
Buning uchun ikkita silindrik chuqurchalar
markazlarini birlashtiruv-
chi simmetrik chiziq orqali kesuvchi tekislik o‘tkaziladi. kesuvchi tekislik
yo‘nalishi bo‘yicha strelkalar qo‘yilib,
A, A
bilan belgilanadi. keyin
detalning
1- va 2-chegara nuqtalaridan hamda silindrlarning markazlari (3- va 4-nuqtalar)
9.1-chizma.
22
orqali kesuvchi tekislik iziga perpendikular yordamchi chiziqlar o‘tkaziladi.
endi, kesuvchi tekislikda hosil bo‘lgan kesim yuzasini tasvirlash uchun tekis-
lik, chizmada ko‘rsatilganidek, qo‘lning kafti
V
ga parallel bo‘lguncha buriladi.
shunda kaft ochiq holatni egallaydi. kaftingizda
A, A
tekislikdagi kesim bor
deb faraz qiling. so‘ngra detalning
H
dagi ko‘rinishidan detal qalinligi va chu-
qurchalar o‘lchab qo‘yiladi. Bunda silindrik chuqurchalar asosidagi parmadan
qolgan izi ham tasvirlanadi. shu og‘ma qirqimni
H
ga parallel qilib tasvirlash
ham mumkin. Unda
H
ga parallel bo‘lguncha burish
shartli belgisi
A–A
dan
keyin chizib qo‘yiladi (9.1-chizma,
b
).
Dostları ilə paylaş: 
