92
1- ILOVA
CHIZMACHILIK FANIDA QO‘LLANILADIGAN BA’ZI ATAMALARGA
LUG‘AVIY MA’LUMOTLAR
Burtik
– asosan vallardagi halqasimon
chiqiq silindrik tayanch sirt, o‘qi
yoki vallarning surilishiga to‘sqinlik qiladi, masalan, tirsakli vallardagi qalin-
lashgan halqasimon sirtlar bo‘rtiq ham deyiladi.
Galtel
– (nemischa hohkenli – o‘yilgan joy, chuqurcha tarnov) mashina
detallari, quyma qoliplardagi ichki va tashqi burchaklarining yumaloqlanadi-
gan joylari. galtel materiallarining keskin o‘tish joylari, masalan,
kichik kesim
(val)dan katta kesim (val)ga o‘tish mustahkamligini oshiradi. Ichki kuchlanish-
larni kamaytiradi. Diametri kichik valdan diametri katta valga o‘tish joyida
hosil qilingan galtel radiusi halqa sirti (tor)ning bir bo‘lagi (28.4-chizma, a).
Darcha
– texnik talablarga ko‘ra, masalan,
quvur valda bir tomonlama
to‘rtburchak shakldagi qirqib ochilgan joy (28.4-chizma, a).
Liska
– texnik talabga binoan, masalan valning biror
bir qismida geomet-
rik o‘qiga paralel tekislik bilan qirqilgan joy (qism)taqir ham deyiladi (28.4-
chizma, a).
Shponka
– (nemischa. shpon) shponkali birikma detali. shkiv, g‘ildirak va
boshqalarning gupchagidagi pazlar va val tanasiga o‘rnatiladi. shponkaning
prizmatik, ponasimon, segment turlari bor (23.2-chizma. a)
Shplint
– (nemischa shplint) – mashina detali. Deyarli o‘rtasidan yarim ayla-
na qilib egilgan sim sterjen, mashinalarning kichik kuch tushadigan qismla rini
biriktirishda, shuningdek gaykaning o‘z-o‘zidan buralib ketishidan saqlaydi.
Shtift
– (nemischa shtift) – mashinaning ikki detali qo‘zg‘almas qilib birik-
tiriladigan yoki detallar yig‘ishda mahkamlanadigan
silindrik yoki konussimon
sterjen (23-chizma, b).
Dostları ilə paylaş: 
