Çünki biz rusdilli əhalinin mənafeyini qoruyuruq, müdafiə
edirik. Bu gün də bəyan edirəm ki, Azərbaycandakı rusdilli əha
linin milli mənafeyi sarıdan Rusiyada kiminsə narahat olması
üçün bu gün də heç bir ehtiyac yoxdur, gələcəkdə də olmayacaq
dır. Bu mənafe bizim öz mənafeyimizdir və heç vaxt yol vermə
rik ki, digər millətdən, digər dini etiqaddan olan adamlar - İslam
dinindən və Azərbaycan millətindən olmayan adamlar hər hansı
sıxışdırmaya məruz qalsınlar.
Azərbavcanın hər bir vətəndaşına öz imkanlarını daha dolğun
həvata keçirmək üçün getdikcə daha böyük şərait yaradılacaq
dır. Mən buna inanıram, çünki gördüyümüz işlər, xüsusən apar
dığımız və yaxın illərdə aparacağımız islahatlar Azərbaycanda
bütün vətəndaşlar üçün daha yaxşı həyat şəraiti yaradacaqdır.
İqtisadiyyat dirçələcək, həyat şəraiti yüksələcəkdir, insanlar fi
ravan yaşayacaqlar və buna görə də hər hansı millətdən olan
hər bir vətəndaş öz imkanlarını həyata keçirə biləcəkdir. Yeri
gəlmişkən, bu da bəzi digər ölkələrlə müqayisədə Azərbaycanın
fərqləndirici xüsusiyyətidir. Biz bunu Azərbaycan üçün səciy
yəvi hesab edirik, xüsusən ona görə ki, bu fəaliyyətimizi - mən
dövlət tərəfindən fəaliyyəti nəzərdə tuturam - çox mühüm he
sab edirik, ona böyük əhəmiyyət veririk.
Siz doğru qeyd etdiniz, mən bununla razıyam ki, Azərbaycan
da müstəqil yeparxiya - Xəzəryanı ölkələri, o cümlədən Dağıstanı
və Çeçenistanı əhatə edən yeparxiyanın yaradılması həm də bu
nun göstəricisidir ki, Azərbaycanın suverenliyi bütün istiqamət
lərdə, o cümlədən Rus Pravoslav Kilsəsi tərəfindən tanınır və təs
diq edilir. Biz bunu qiymətləndiririk və bir daha demək istəyirəm
ki, bu qərardan məmnunam. Bir də ki, 1934-cü ilədək belə olmuş
dur. Yəni biz tarixi ədalətin bərpa edildiyinin şahidiyik.
Biz də kömək edəcəyik ki, müstəqil yepiskopluğun fəaliyyə
ti uğurlu olsun. Özümüzdən asılı olan hər şeyi edəcəyik ki, ye-
parxivaya daxil olan Xəzəryanı ölkələrdə də sizin fəaliyyətiniz
uğurlu olsun.
Не; J-'r Qhyov Myafgtı: TOLERANTLIQ_________
268
Hoydor Əliyev siyjMII; TOLERANTLIQ
Əlbəttə, biz istəyirik ki, bütün regionumuzda, xüsusən Şi
mali Qafqazda sülh və sakitlik olsun. Çünki Azərbaycan Şimali
Qafqazla çox bağlıdır - mən Rusiya Federasiyasının bu hissəsi
ni nəzərdə tutaram. Biz bütün Şimali Qafqazda əmin-amanlığın
bərqərar olmasına kömək etmək üçün öz tərəfimizdən soy göstə
ririk. Ümidvaram ki, əmin-amanlıq olacaqdır. Hesab edirəm ki,
bu baxımdan sizin fəaliyyətinizin də böyük əhəmiyyəti olacaqdır.
Sizi bir daha təbrik edirəm. Mən müqəddəs II Aleksinin məktu
bunu diqqətlə oxuyacağam və şübhəsiz ki, ona cavab verəcəyəm.
Bilirsiniz ki, biz II Aleksinin özü üçün münasib vaxtda Azərbay
cana gəlməsini gözləyirik. Biz onu hər zaman qəbul etməyə şad
olacağıq. Ümidvaram ki, siz bu fikri ona çatdıracaqsınız.
Yepiskop Aleksandr: Heydər Əliyeviç,
səmimi sözlərə, diqqət
və dəstəyə görə, müqəddəs patriarx Aleksini dəvət etməyinizə
görə Sizə təşəkkür edirəm. Həqiqətən də müqəddəs patriarxın
səfər problemi müzakirə olunur, onun uğurlu keçməsi üçün
hazırltq görülür. Həm do ki, onun dini yurisdiksiyası Azərbay
can ərazisinə də yayılır. Bu səbəbdən müqəddəs patriarx həm
Bakıya, həm də Azərbaycana səfər edib bizim dini həyatımızla
yaxından tanış olmaq arzusunda olduğunu bildirmişdir. Bir də
ki, fevralın 18-də müqəddəs patriarxın 70 illiyi qeyd ediləcəkdir.
Görünür, bu, böyük kilsə təntənəsi olacaq, Moskvada olduqca
ciddi hazırlıq işi aparılır. Mənim bildiyimə görə, Azərbaycan
dan, şeyx başda olmaqla, bütöv bir nümayəndə heyəti gedəcək
dir. Mən özüm bu tədbirə hazırlaşmaq üçün sabah Moskvaya
yola düşürəm. Fevralın 19-da Böyük Teatrda bu əlamətdar yu
bileylə bağlı təntənəli tədbir keçiriləcəkdir. Mən Sizin dəvətini
zi müqəddəs partriarxa hökmən çatdıracaq və Sizin səmimi qə
bulunuzdan, Azərbaycan ərazisindəki Rus Pravoslav Kilsəsinin
fəaliyyəti barədə dediyiniz hərarətli sözlərinizdən danışacağam.
Heydər Əliyev: Mən bütün Rusiyanın patriarxı II Aleksini ad
günü münasibətilə təbrik edirəm, ona xüsusi təbrik göndərə
cəyəm. Xahiş edirəm mənim səmimi təbrikimi və on yaxşı arzu
larımı ona sözlə də çatdırasınız.
269
Heydər Əliyev siyasəti: TOLERANTLIQ
HƏCC ZİYARƏTİNƏ GEDƏN BİR QRUP
ZƏVVARLARLA GÖRÜŞDƏKİ SÖHBƏTDƏN
Prezident sarayı, 20 mart 1999-сч il
Heydər Əliyev: Hörmətli qonaqlar, dostlar!
Əvvəlcə sizi Novruz bayramı münasibətilə təbrik edirəm. Si
zin hamınıza cansağlığı, səadət və bütün işlərinizdə uğurlar ar
zulayıram.
Bu gün bizim xalqımızın əziz günüdür, Novruz bayramı ax
şamıdır. Adətən bu gün insanlar istirahət edir, bayram edirlər.
Ancaq biz sizinlə gözəl bir məqamda, bayram axşamında görü
şürük. Güman edirəm, bu bayram axşamındakı görüş və danı
şıqlar hər birimizə fayda gətirəcəkdir.
Siz Həccə getməyə hazırlaşmısmız. Çox gözəl təşəbbüsdür,
gözəl işdir. Məlumdur ki, sizin Həccə getməyiniz Səudiyyə Ərə
bistanının kralı, İki müqəddəs şəhərin xadimi, bizim əziz dostu
muz Fəthin mərhəməti ilə, onun Azərbaycana yardımı ilə əlaqə
dardır. Siz yola düşməzdən əvvəl mənimlə görüşmək istəmisiniz.
Mən də sizinlə görüşmək istəmişəm. Ona görə də bizim bu görü
şümüz artıq başlayıbdır. Sizin mənə deyəsi sözünüz varsa, buyu
run. Cənab şeyx, siz danışmaq istəyirsinizsə, buyurun.
Allahşükür Paşazadə: Hörmətli Prezident həzrətləri! Bu gün
bizim üçün iki bayramdır. Bunun biri Novruz bayramıdır, ikin
cisi isə Novruz bayramı axşamında, müqəddəs gündə Prezident
həzrətlərimizin xeyir-duasını almaq, onunla birlikdə olmaq bi
zim üçün böyük şərəfdir. Deyərdim ki, bu, bütün müsəlmanlar
üçün böyük bayramdır. Bu gün vaxt tapıb bizi qəbul etdiyinizə
görə bütün Qafqaz müsəlmanları adından, hacılar adından Sizə
öz təşəkkürümü bildirirəm.
Hörmətli Prezident həzrətləri! Bilirsiniz ki, Sizi Azərbaycan
torpaqlarından kənarda da müsəlman qardaşlarınız həmişə yad
270
edirlər və Sizə böyük hörmət bəsləyirlər. İki müqəddəs şəhərin
rəhbəri, Sızın qardaşınız Fəth ibn Əbdül Əziz həzrətləri Sizin
xatirinizə öz hesabına Azərbaycandan 250 nəfər hacının ziyarəti
barədə qərar qəbul etmişdir. Bu, Sizin Yaxın Şərqdə və müsəl
man aləmində, müsəlman dövlətləri arasında hörmətinizin yük
sək olmasını bir daha göstərir. Bu ziyarətimizin təşkili Səudiyyə
Ərəbistanı Krallığının Din İşləri və Vəqflər Nazirliyinin rəhbə
rinə tapşırılmışdır.
Hörmətli Prezident, nazirliyin nümayəndələri buradadır, on
ları Sizə təqdim edirəm. Biz neçə gündür Bakıda bir yerdə iş
ləyirik. Qardaşlarımız tərəfindən bizə olan tövsiyələri tam ye
rinə yetirmişik. Onlar və həccə gedənlər çox istədilər ki, Sizinlə
görüşsünlər və bu, bizə nəsib oldu. Məlumat verim ki, ziyarətə
gedənlərin 25 nəfərdən çoxu Qarabağ müharibəsi əlilləri və işti
rakçılarıdır, şəhid ailələri üzvlərinin sayı 90-dan yuxarıdır. On
lardan 4 nəfəri Milli Qəhrəman valideynləridir. Qaçqın və məc
buri köçkün, əsgər ailələrindən olanların sayı 30-dan çoxdur.
Qalanları isə pensiyaçılar, dindarlar və cənab Prezidentə şəxsən
müraciət edən insanlardır.
Cənab Prezident, mən hər yerdə, xüsusən Səudiyyə Ərəbis
tanında Sizə daim hörmət bəslənilməsinin şahidi olmuşam. Biz
söz veririk ki, Sizin həccə göndərdiyiniz adamlar - şəhid anaları,
ataları, qaçqınlar və məcburi köçkünlər Kəbə evində şəhidləri
mizi yada salaraq dua edəcəyik ki, inşallah, tezliklə torpaqları
mız düşmən tapdağından azad olunsun. Mən bir daha bütün
müsəlmanlar adından, hacılar adından Sizi təbrik edirəm və bizi
qəbul etdiyinizə görə təşəkkürümü bildirirəm.
Əfras Qasımov
(Şirvan Şahar Ağsaqqallar Şurasının sadri): Sizi
Novruz bayramı və qarşıdan gələn Qurban bayramı münasibə
tilə təbrik edirəm. Cənab Prezident, Sizə uzun ömür, cansağlığı
arzulayırıq. Bizə bu şəraiti yaratdığınıza görə Sizə minnətdarlı
ğımızı bildiririk. Biz müqəddəs Məkkədə, Kəbədə torpaqlarımı
zın azad olunması, qaçqın və məcburi köçkünlərimizin öz yurd
larına qayıtması üçün dualar edəcəyik ki, Siz bütün bu
işləri başa
çatdırasınız. Ümidvarıq ki, qan tökülmədən torpaqlarımız qay
---------------------------------------------------------------------------- Heydir Əliyev sivasal: TOLERANTLIQ
271