Czytanie kl. I

CZYTANIE KL. I

Lektury obowiązujące w klasie pierwszej:

1. 
   M. Musierowicz „Kwiat kalafiora”, „Szósta klepka”, „Kłamczucha”,
   

„Opium w rosole” – w zależności od wyboru

nauczyciela

2. 
   H. Sienkiewicz „Qvo vadis”
   
3. 
   E. Schmitt „Oskar i pani Róża”
   
4. 
   Molier „Skąpiec”
   
5. 
   B. Kosmowska „Pozłacana rybka”
   

poziom wymagań	szczegółowe wymagania programowe
Konieczny	Uczeń: ma opanowaną technikę czytania; potrafi wymienić kilku bohaterów i w kilku zdaniach opowiedzieć treść przeczytanej lektury; z pomocą nauczyciela wskazuje nadawcę i odbiorcę w utworze; odczytuje z niewielką pomocą nauczyciela tekst na poziomie dosłownym; wie, co to jest oficjalna i nieoficjalna odmiana języka; wskazuje fakty i opinie z pomocą nauczyciela; wie, co to jest słownik i z pomocą nauczyciela potrafi z niego skorzystać; rozpoznaje utwory należące do liryki, epiki i dramatu; potrafi rozpoznać 1-2 środki artystyczne (epitet, porównanie); potrafi opisać obraz według podanego schematu (popełnia jednak błędy).
Podstawowy	Uczeń: czyta dosyć płynnie; potrafi odczytać znaczenia dosłowne, potrafi wymienić głównych bohaterów tekstu, krótko opisać czas i przestrzeń utworu, w kilku zdaniach przedstawić kolejne wydarzenia; potrafi połączyć nazwisko autora z tytułem utworu; samodzielnie wskazuje nadawcę i odbiorcę w utworze (dopuszcza się drobne błędy); potrafi rozpoznać 3-4 środki artystyczne (epitet, porównanie, apostrofę, wykrzyknienie); przy pomocy nauczyciela określa dzieło liryczne (lirykę bezpośrednią i pośrednią, podmiot liryczny, monolog liryczny, sytuację liryczną, bohatera lirycznego); potrafi znaleźć prostą informację w krótkim tekście; wie, co to jest slang; samodzielnie wskazuje fakty i opinie; zna słownik ortograficzny, encyklopedię i potrafi z nich korzystać (dopuszcza się drobne błędy); klasyfikuje czytane teksty jako lirykę, epikę lub dramat; potrafi opisać obraz według podanego schematu w miarę poprawnie.
Rozszerzający	Uczeń: potrafi płynnie czytać; potrafi odczytać niektóre znaczenia przenośne (symboliczne); potrafi odszukać w tekście odpowiedni fragment; potrafi scharakteryzować świat przedstawiony utworu (czas, przestrzeń, bohaterów, wydarzenia) oraz przy pomocy nauczyciela nazwać rodzaj narratora; bezbłędnie określa nadawcę i odbiorcę w utworze; potrafi rozpoznać: metaforę, epitet, onomatopeję, porównanie, apostrofę, wykrzyknienie; w miarę samodzielnie określa dzieło liryczne (lirykę bezpośrednią i pośrednią, podmiot liryczny, monolog liryczny, sytuację liryczną, bohatera lirycznego); potrafi znaleźć informacje w dłuższym tekście; charakteryzuje język bohaterów; tworzy i odróżnia fakty od opinii (dopuszcza się sporadyczne błędy); zna różne słowniki (języka polskiego, poprawnej polszczyzny, synonimów i antonimów - w formie książkowej i elektronicznej) i potrafi się nimi posługiwać; potrafi odróżnić utwór realistyczny od fantastycznego; potrafi podać cechy charakterystyczne dla liryki, epiki i dramatu (dopuszcza się sporadyczne błędy); potrafi opisać poprawnie obraz i próbuje odczytać przenośne znaczenie przedstawionego dzieła.
Dopełniający	Uczeń: potrafi czytać poprawnie artykulacyjnie, z zachowaniem prozodii języka polskiego; potrafi odczytać znaczenia przenośne (symboliczne); potrafi wskazać najważniejsze problemy w tekście (np. w postaci pytań); potrafi zdecydować, które elementy świata przedstawionego są najważniejsze; potrafi określić funkcję narratora, posługiwać się pojęciem narracja, rozróżnia narrację pierwszo- i trzecioosobową potrafi określić funkcję osoby mówiącej w tekście; potrafi określić funkcję dialogów i didaskaliów w dramacie; potrafi rozpoznać wszystkie środki artystyczne (w tym symbol i powtórzenie) oraz określić ich funkcję; określa dzieło liryczne (lirykę bezpośrednią i pośrednią, podmiot liryczny, monolog liryczny, sytuację liryczną, bohatera lirycznego); potrafi znaleźć informacje w różnych źródłach i zestawić je; wskazuje cechy wypowiedzi młodych użytkowników języka; bezbłędnie odróżnia fakty od opinii i samodzielnie poprawnie tworzy fakty i opinie; w zależności od potrzeb korzysta z odpowiedniego słownika; do każdego rodzaju literackiego przyporządkowuje odpowiednie gatunki literackie; bezbłędnie opisuje obraz i odczytuje przenośne znaczenie działa.

Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą, a ponadto:

1. czyta różne teksty (zarówno współczesne, jak i dawne, przewidziane w programie
nauczania) na poziomie dosłownym, przenośnym i symbolicznym,

2. samodzielnie interpretuje teksty pisane i inne teksty kultury, uwzględniając intencję nadawcy oraz konteksty niezbędne do interpretacji,

3. praktycznie wykorzystuje informacje wybrane z tekstu literackiego, popularnonaukowego, naukowego czy prawnego,

4. krytycznie ocenia i wartościuje treści, zachowania i postawy przedstawione w utworach w odniesieniu do systemu moralnego i etycznego.

MÓWIENIE KL. I

poziom wymagań	szczegółowe wymagania programowe
Konieczny	Uczeń: potrafi powiedzieć kilka zrozumiałych zdań na temat; mówi z dykcją, która umożliwia porozumienie się; potrafi przeczytać głośno tekst.
Podstawowy	Uczeń: posługuje się ogólnopolską odmianą języka (ma właściwy akcent, mówi z właściwą intonacją), większość wyrazów wymawia z poprawną dykcją (dopuszcza się błędy); potrafi wygłosić krótką ustną wypowiedź na temat życia codziennego, lektur, zjawisk kultury, własnych zainteresowań; zabiera głos w dyskusji; potrafi przeczytać głośno tekst z właściwą dykcją i uwzględniając znaki interpunkcyjne.
Rozszerzający	Uczeń: mówi z poprawną dykcją (nieliczne błędy); potrafi wygłosić ustną wypowiedź na temat życia codziennego, lektur, zjawisk kultury, własnych zainteresowań, dbając o trójczłonową kompozycję i poprawność językową; w dyskusji przedstawia swój punkt widzenia, posługuje się jasno sformułowanymi argumentami, ustosunkowując się do wypowiedzi innych; wygłasza z pamięci teksty z właściwą dykcją, odpowiednio je interpretując intonacją, barwą głosu, tempem (dopuszcza się drobne błędy).
Dopełniający	Uczeń: mówi z nienaganną dykcją; potrafi wygłaszać dłuższe wypowiedzi (trwające 3-4) minuty, bogate pod względem stylistycznym i składniowym; potrafi mówić logicznie: przedstawia argumenty, wyciąga wnioski (w przemówieniu, dyskusji); potrafi mówić sugestywnie: posługuje się pytaniami retorycznymi, zwrotami do adresata (w dyskusji); inicjuje, podtrzymuje, podsumowuje dyskusje; wygłasza z pamięci teksty z właściwą dykcją, odpowiednio je interpretując intonacją, barwą głosu, tempem.

Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą, a ponadto:

1. samodzielnie buduje spójne, logiczne, rzeczowe wypowiedzi na podany temat, w których przedstawia własne stanowisko, lub za pomocą popartych przykładami argumentów
uwzględniających rożne konteksty kulturowe dowodzi przyjętych racji,

2. aktywnie uczestniczy w dyskusji jako dyskutant lub przewodniczący, rzeczowo przedstawia swoje stanowisko, przedstawia wnioski,

3. interpretuje głosowo wygłaszany z pamięci lub czytany tekst,

4. oceniając pracę innych, przedstawia krytyczną, rzeczową refleksję wynikającą z wnikliwej analizy wykonanych zadań i erudycji polonistycznej.

Nauka o języku kl. I

poziom wymagań	szczegółowe wymagania programowe
Konieczny	Uczeń: potrafi wskazać wyrazy w zdaniu, potrafi wskazać w zdaniu czasownik i rzeczownik, potrafi podać przykłady czasowników i rzeczowników potrafi zbudować zdanie, potrafi postawić pytanie, potrafi przy pomocy nauczyciela wskazać pary: wyraz podstawowy i pochodny,
Podstawowy	Uczeń: potrafi przy pomocy nauczyciela wskazać wyrazy odmienne i nieodmienne, potrafi rozpoznać przymiotniki, liczebniki, przysłówki, a przy pomocy nauczyciela przyimki, zaimki, imiesłowy przymiotnikowe i przysłówkowe, potrafi odmieniać rzeczownik i przymiotnik przez przypadki, potrafi odmieniać czasownik przez osoby, potrafi odróżnić formę osobową czasownika od bezokolicznika, potrafi odróżnić zdanie od równoważnika zdania, potrafi rozpoznać zdanie pojedyncze i złożone, potrafi zbudować zdanie nierozwinięte, rozwinięte, oznajmujące, rozkazujące, pytające, zna budowę słowotwórczą wyrazu pochodnego (proste przykłady), zna pojęcie archaizmu i neologizmu,
Rozszerzający	Uczeń: potrafi samodzielnie wskazać wyrazy odmienne i nieodmienne, potrafi określić formy fleksyjne czasownika i jego aspekt, potrafi określić formy fleksyjne rzeczownika, potrafi wskazać temat i końcówkę rzeczownika przy jego odmianie, potrafi stopniować przymiotniki i przysłówki, zna rodzaje stopniowania, zna i potrafi rozpoznać rodzaje liczebnika, rozpoznaje rodzaje zaimków, potrafi samodzielnie rozpoznać wszystkie części mowy, potrafi ułożyć zdanie pojedyncze i złożone oraz równoważnik zdania, a przy pomocy nauczyciela – imiesłowowy równoważnik zdania, rozpoznaje rodzaj wypowiedzenia ze względu na cel wypowiedzi, przekształca zdanie złożone w zdania pojedyncze i zdania pojedyncze w zdanie złożone, potrafi postawić pytanie zamknięte i otwarte, dzieli wyraz pochodny na podstawę słowotwórczą i formant, zna rodzaje formantów, tworzy kilkuwyrazową rodzinę wyrazów, wskazuje rdzeń,
Dopełniający	Uczeń: zna i stosuje pojęcie „fleksja”, potrafi wyjaśnić, na czym polega różnica między wyrazami odmiennymi i nieodmiennymi, bezbłędnie określa formy fleksyjne odmiennych części mowy, potrafi określić funkcję stylistyczną czasowników, rzeczowników, przymiotników, liczebników i imiesłowów, potrafi posługiwać się zaimkami i określać ich funkcję stylistyczną, potrafi posługiwać się partykułami i wykrzyknikami oraz określać ich funkcję emocjonalną w wypowiedzi, zna funkcje stylistyczne zdań, równoważników i imiesłowowych równoważników zdań, omawia podział wypowiedzeń ze względu na cel wypowiedzi, podaje przykłady, bezbłędnie wskazuje podstawę słowotwórczą i formant, bezbłędnie tworzy rodzinę wyrazów, wskazuje rdzeń i jego oboczności,

Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą, a ponadto:

1. świadomie stosuje wiedzę językową w zakresie treści materiałowych przewidzianych
programem nauczania ze słowotwórstwa, fleksji, składni oraz wiedzy o języku jako tworze społecznym,

2. samodzielnie poszerza wiedzę językową.

PISANIE KL. I

poziom wymagań	szczegółowe wymagania programowe
Konieczny	Uczeń: potrafi w kilku zdaniach opisać przedmiot i postać; napisze dwu-, trzyzdaniową notatkę; przy pomocy nauczyciela skonstruuje plan odtwórczy; przy pomocy nauczyciela potrafi napisać krótkie opowiadanie; potrafi napisać prosty dialog (dopuszcza się błędy); przy pomocy nauczyciela napisze kilkuzdaniowy list, dokona krótkiej charakterystyki postaci; przy pomocy nauczyciela pisze kartkę z pamiętnika; przy pomocy nauczyciela dokona krótkiego opisu sytuacji i przeżyć; potrafi napisać krótki tekst sprawozdawczy (podając informacje o miejscu, czasie, osobach i przebiegu wydarzeń); przy pomocy nauczyciela tworzy proste teksty publicystyczne: artykuł, wywiad; pisze poprawnie (dopuszcza się jednak liczne odstępstwa od ortografii, interpunkcji, zasad gramatycznych); potrafi odróżnić język mówiony od pisanego; posługuje się językiem poprawnie pod względem gramatycznym (dopuszczalne odstępstwa od normy nie zakłócają komunikacji); przy pomocy nauczyciela korzysta ze słowników (języka polskiego, poprawnej polszczyzny, ortograficznego);
Podstawowy	Uczeń: potrafi napisać krotki opis przedmiotu i postaci; przy pomocy nauczyciela potrafi napisać krótkie opowiadanie; potrafi samodzielnie zapisać prosty dialog; samodzielnie napisze kilkuzdaniową notatkę z lekcji; samodzielnie skonstruuje plan odtwórczy; napisze krótkie sprawozdanie z autentycznego wydarzenia; przy pomocy nauczyciela łączy elementy warstwy sprawozdawczej z elementami warstwy krytycznej; przy pomocy nauczyciela napisz streszczenie tekstu; samodzielnie napisze krótki list prywatny; napisz krótką charakterystykę i autocharakterystykę, przy pomocy nauczyciela zredaguje opis bibliograficzny; samodzielnie tworzy proste teksty publicystyczne ( artykuł, wywiad) potrafi zapisać cytat (dopuszcza się drobne błędy); nie popełnia więcej niż kilka błędów zasadniczych i drugorzędnych; potrafi przygotować się pisemnie do wypowiedzi ustnej (z pomocą nauczyciela); potrafi przekształcić język mówiony w pisany (dopuszcza się błędy); korzysta ze słowników (języka polskiego, poprawnej polszczyzny, ortograficznego);
Rozszerzający	Uczeń: potrafi zbudować trójczłonową wypowiedź w formie opisu postaci, opisu przedmiotu, opisu dzieła sztuki, opisu sytuacji, opisu przeżyć, sprawozdania, streszczenia; potrafi samodzielnie łączyć elementy warstwy sprawozdawczej z elementami warstwy krytycznej; samodzielnie pisze opowiadanie, łącząc (z drobnymi błędami) narrację z dialogiem; samodzielnie napisze dłuższą notatkę; potrafi napisać plan twórczy (posługując się równoważnikami zdania); potrafi tworzyć notatki w formie graficznej; samodzielnie napisze list; samodzielnie zredaguje charakterystykę i autocharakterystykę; samodzielnie tworzy artykuł i wywiad; samodzielnie zredaguje opis bibliograficzny; potrafi włączyć cytat to własnego tekstu; posługuje się akapitami (choć nie zawsze konsekwentnie), potrafi pisać zgodnie z tematem, poprawnie stylistycznie i gramatycznie (dopuszcza się drobne błędy); potrafi przygotować się na piśmie do wypowiedzi ustnych; tworzy plan własnej wypowiedzi; potrafi przekształcić język mówiony w pisany i odwrotnie; formatuje tekst napisany na komputerze; stosuje związki frazeologiczne we własnej wypowiedzi (dopuszcza się drobne błędy); samodzielnie korzysta ze słowników (języka polskiego, poprawnej polszczyzny, ortograficznego);
Dopełniający	Uczeń: potrafi posługiwać się różnymi formami notatek; potrafi zredagować wymaganą formę wypowiedzi poprawnie pod względem kompozycji, ciekawą stylistycznie (bogate słownictwo i składnia); poprawnie posługuje się akapitami; potrafi bezbłędnie łączyć narrację z dialogami (w opowiadaniu z dialogiem); potrafi napisać charakterystykę porównawczą; samodzielnie tworzy poprawnie artykuł prasowy o bogatym słownictwie i składni; przeprowadza wywiad; potrafi bezbłędnie posługiwać się krótkimi i długimi cytatami, włączać je do własnego tekstu, skracać; nie popełnia błędów ortograficznych i interpunkcyjnych; potrafi przygotować się do dłuższej wypowiedzi ustnej; tworzy plan własnej wypowiedzi; bezbłędnie posługuje się językiem mówionym i pisanym, potrafi opisać elementy językowe właściwe dla języka mówionego i pisanego; nie popełnia błędów gramatycznych; poprawnie redaguje recenzje, pamiętając o ich specyficznej kompozycji, wykorzystuje w recenzji elementy sprawozdania, opowiadania, opisu, charakterystyki, streszczenia); świadomie dobiera środki językowe w zależności od zamierzonych treści (synonimy, antonimy, homonimy); stosuje związki frazeologiczne we własnej wypowiedzi; bezbłędnie formatuje tekst napisany na komputerze; sprawnie korzysta ze słowników;

Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą, a ponadto:

1. pisze wypowiedzi ciekawe pod względem sposobu ujęcia tematu, w których wykazuje się szczególną dbałością o poprawność językową, bezbłędny zapis, logiczną kompozycję

2. podejmuje próby własnej twórczości literackiej.
Uwaga:
Do egzaminu sprawdzającego, klasyfikacyjnego i poprawkowego obowiązują wszystkie powyższe wymagania oraz treści programowe realizowane na wcześniejszym etapie edukacyjnym (szkoła podstawowa).