D. A. Nabiyeva, H. R. Zokirova O‘zbek tili fonetikasi

q
va 
x
fonemalari kam farq 
qiladigan shevalarda uchraydi. 
h
- bo‘g‘iz tovushi. Nemis tilidagi 
sh
undoshi kabi talaffuz etiladi. 
Diakritik belgilar va boshqa shartli ifodalar: t
ranskripsiyada asosiy belgilar 
bilan bir qatorda diakritik belgilar ham ishlatiladi. Asosiy belgiga qo‘shilgan 
qo‘shimcha belgi diakritik belgi deyiladi. Bunda transkripsiya uchun tanlangan 
alfavit orqali ifoda qilib bo‘lmasa, boshqa tillar alfavitidan harflar olinadi yoki harflar 
yoniga, ustiga, ostiga, ichiga diakritik belgilar orttiriladi. 
Masalan, til oldi o‘(
ɵ
)ni til orqa o‘(
o
)dan farqlash uchun asosiy belgining 
o‘rtasiga qo‘yilgan chiziqcha bilan farqlanadi. Ana shu qo‘yilgan farqlovchi chiziq 
yoki nuqta diakritik belgi sanaladi. 
Transkripsiyada orfografiyada qabul qilingan bayon alomatlari, nuqtalar 
ko‘pincha boshqa ma’nolarda qo‘llanadi. Masalan, bahor so‘zi transkripsiyada ba:hor 
deb yoziladi. Bu so‘zdagi 
a:
dan keyingi ikki nuqta 
a
ning cho‘ziq talaffuz qilinishini 
bildiradi. 
.
(bir nuqta) 
:
(ikki nuqta) va 
::
(bir necha ikki nuqta) belgidan keyin qo‘yilib, 
unlining uzunligini, cho‘zib aytilishini ifodalaydi. 
,
- lenis, g‘ ning yoniga qo‘yilib [
g‘
,
], talaffuzda portlashni ifodalaydi. 
‘
- asper, g ning yoniga qo‘yilib [g
`
], spirantizatsiyani, ya’ni shu tovushni 
sirg‘aluvchi ekanligini ifodalaydi. 
ґ
- akut, belgining o‘ng tomoniga qo‘yilib, [l
ґ
] palatalizatsiya (yumshalish)ni 
ko‘rsatadi. 
Ch
- belgisi, konvergensiya (birlashish) hodisasini ko‘rsatish uchun tovushlar 
va fonemalar orasiga qo‘yiladi.