D. A. Nabiyeva, H. R. Zokirova O‘zbek tili fonetikasi

 
6. i::,’::,::,ы::,Y::,u::, (belgidan keyin bir necha ikki nuqta) - fonetik o‘ta 
cho‘ziqlik (emfatik cho‘ziqlik).
 
Diftonglashgan unlilar.
So‘z boshida diftonglashgan 
e, o, ɵ,
unlilari 
quyidagicha transkripsiya qilinadi: 
1) diftonglashishning maksimal darajasi - 
ye
yoki 
ie
; 
YƟ
, 
uo
kabi ifodalanadi, 
masalan, 
qipchoq
yeshki, Y
ɵ
lsa, Y
ɵ
ttY, Y
ɵ
sha // 
adabiy orfografik.
echki, o‘lsa, 
o‘tdi, o‘sha; 
2) diftonglashishning susayishi (kuchsizlanishi) - 
(y)e
yoki 
(y)e;
(Y)ɵ, (u)o
kabi ifodalanadi, masalan, 
qipchoq
(Y)ɵz, (Y)ɵttүz, (u)ɵt, (i)et //
adabiy orfografik.
o‘z, o‘ttiz, o‘t, et. 
iy, qy, Yv, uv
tipidagi diftongsimon tovush birikmalari ba’zi o‘zbek 
shevalarida 
i, ы, u
tovushlarining cho‘ziq varianti (
i:
,
ы:
,
u:
) kabi eshitilsa ham, 
ko‘pchilik o‘zbek shevalarida fonetik jihatdan diftong xarakteridagi ayrim tovush 
bo‘lmay, balki ikki mustaqil tovushdan iborat bo‘lgan tovushlar birikmasidir. 
Masalan, 
qipchoq,
kiydi
∞
ki:di, oquv
∞
oqu:, bilYv
∞
bilY:. 
Undoshlar.
Transkripsiyada 
b, d, z, m, n, p, r, s, t, sh
undoshlari o‘z holicha 
ishlatiladi. Qolgan belgilar quyidagi maonoda qo‘llanadi: 
v
- lab-lab 
v.
Lab-tish 
v
undoshi uchrab qolsa, alohida izohlash zarur. 
y
- ruscha 
y
ga nisbatan siqiqroq talaffuz qilinadigan tovush. Nemis tilidagi