D ü Ş Ü n c e d ü n ya s I n da
Yüklə 1,74 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Turar Rıskulov
69 S İ Y A S E T V E K Ü L T Ü R D E R G İ S İ Turar Rıskulov Milliyetçi komünizmin Türkistan’daki en önemli temsilcisi, Turar Rıskulov’dur. Rıskulov, Türk birliği fikrine belki de en fazla inanan ve Stalin’e karşı en cesur çıkışları yapan önder olmuştur (Coşkunarslan 1999: 58). Sultangaliyev’in yargılandığı toplantıda onu üstü kapalı bir şekilde savunan Rıskulov, Sovyetlerin milliyetler siyasetini devrimin ilk yıllarından itibaren çok açık bir şekilde tenkit eden liderlerin başında gelmiştir. Sovyetlerin “Basmacıları” 15 ezmek adına Türkistan’da terör estirmesi ve Türkistan’a saldıran Kızıl Ordu birliklerinin içinde yer alan Ermeni Taşnaksutyun Partisi’nin adamlarının Türklere karşı büyük katliamlar gerçekleştirmiş olması, bütün yerli komünistleri kızdırmış, Sovyetlere karşı tepki giderek arttırmıştır. Turar Rıskulov, 18 Ekim 1919’da yaptığı bir konuşmasında, Moskova’nın Türkistan’a yönelik politikalarının Rus komünistlere karşı güvensizlik doğurduğunu, Müslüman topluluğun gasp ve eziyet objesi olarak kalmaya devam ettiğini açık bir şekilde ifade etmiştir (Koñıratbayev 1994: 107-108). Türkistan’daki Rıskulov’un başını çektiği milliyetçi komünizm, “Rıskulovculuk” olarak nitelendirilmiş ve V. V. Kuybişev, “Rıskulovculuk”u şu şekilde tanımlamıştır: “Rıskulovculuk; bu Şura Hükümeti’nin Türkistan’da yürüttüğü milliyetler siyasetine karşı çıkmaktır. Onların gerçek talebi Türkistan’da yaşayan bütün milletlere eşitlik sağlamaktır... Rıskulov önderliğindeki ileri gelenler Avrupa (Avrupa’dan kasıt Rusya’dır) sömürgeciliğinin zulmünden kurtulmak ve milletin kendi kendisini yönetmek maksadını amaçlamışlardır.” (Koñıratbayev 1994: 102-103). Gerçek anlamda bir Türkçü ve Türkbirlikçi olan Turar Rıskulov, Türkistan Cumhuriyeti’nin başkanı olduğu sırada eski Alaş-Ordacıları önemli görevlere getirmiştir. Alaş-Orda Millî Hükûmeti’nin 16 kurucularından Ahmet Baytursun’u Maarif Komiserliğine, Alaş-Orda’nın bakanlarından Halil Dosmuhammedov’u Halk Komiserler Meclisi içinde yayınlarla ilgili bölümün başına getirmiştir (Coşkunarslan 2004: 142-143). Rıskulov, Moskova’yı çileden çıkaracak görüşlerini, 17 Ocak 1920 tarihinde Türkistan Komünist Partisi’nin V. Kongresi ve Müslüman Bürosu Örgütleri III. Konferansı’nda dillendirir. Bu konferansta “Millî Meseleler ve Millî Komünist Bölgeler” başlıklı bir rapor sunan Rıskulov’un savunduğu görüşlerinden bazılarını şu şekilde sıralamak mümkündür: Turar Rıskulov, 18 Ekim 1919’da yaptığı bir konuş- masında, Mosko- va’nın Türkistan’a yönelik politikala- rının Rus komü- nistlere karşı gü- vensizlik doğur- duğunu, Müslü- man topluluğun gasp ve eziyet objesi olarak kalmaya devam ettiğini açık bir şekilde ifade etmiştir 70 D Ü Ş Ü N C E D Ü N Y A S I N D A T Ü R K İ Z 1. Sırderya, Cetisu, Fergana, Semerkand ve Zakaspi vilayetlerinden oluşan Türkistan Kırgız, Kazak, Özbek, Türkmen, Karakalpak, Kıpçak, Tatar, Uygur, Dungan, vs. ile beraber Türk asıllı olmayan Tacik ve Yahudiler dâhil edilerek Türk halklarının vatanı olarak kabul edilsin. Rus, Yahudi, Ermeni ve diğer unsurlar göçmen olarak kabul edilsin. 2. RSFSR (Rossiyaka Sovetskaya Fedaratsiya Sotsialitiçeskih Respublik) Anayasasının 2. maddesine göre Türkistan Otonom Cumhuriyeti, Milli Meclis Cumhuriyeti olarak kabul edilsin. Burada kendi kendini idare eden halk, yerli Türk halkıdır. Dolayısıyla “RSFSR’nin Türkistan Cumhuriyeti”nin adı, coğrafi özelliği yönünden onun millî niteliğine uysa da, düşüncenin aydınlığa kavuşması için RSFSR’nin Türkistan Cumhuriyeti yerine “RSFSR’nin Türk Cumhuriyeti” diye adlandırılması gerekir. Bununla beraber ülkedeki hükümet teşkilatlarının adını tekrar değiştirmek lazımdır. 3. Şimdiki Sosyalist kuruluş esnasında sadece toprak açısından değil, bununla birlikte halklar arasında da sınırlar yavaş yavaş yok olacağı zaman Türkistan, sadece beş vilayetten oluşan bir coğrafya olarak sınırlandırılmasın. Aksine Türk Meclis Cumhuriyeti’ne dahil olmak isteyen diğer cumhuriyetlerin kabul edilmesine imkan tanınsın (Rıskulov, Türk Meclis Cumhuriyetini kurarak ileride bu cumhuriyetin dışında kalan Tataristan, Başkurdistan, Nogay toprakları ve Azerbaycan’ın da yavaş yavaş birleşmesini sağlayarak ileriki bir aşamada Türk Asıllı Halkların Millî Konfederasyonu’nun kurulmasını planlamıştır. Bu madde ile Sultangaliyev’in kurmak istediği “Turan Cumhuriyeti”ne yol açılmış olacaktı.). 4. Emekçiler ve ezilmiş halkları enternasyonal yoluyla birleştirmek için, Türk halklarının Tatar, Başkurt, Kırgız, Kazak, Kırgız, Özbek, vs. olarak bölünüp küçük cumhuriyetler kurma fikrini komünist propaganda yoluyla yok etmek ve bütünlük amacı için RSFSR’ye katılacak diğer Türk halklarını, Türk Meclis Cumhuriyeti etrafında birleştirmek gereklidir. Bu mümkün olmadığı takdirde ayrı Türk halklarını coğrafyalarına göre kendi aralarında birleştirmek gereklidir. (Burada kastedilen, Türkistan’ın dışında kalan Türk bölgelerinin kendi aralarında birliğe gitmelerinin gerekliliğidir. Örneğin Tataristan ve Başkurdistan’ın ayrı ayrı cumhuriyetler değil, Sultangaliyev’in de savunduğu gibi, Tatar-Başkurt Cumuriyeti olarak kurulması gibi) (Coşkunarslan 2004: 143-144) Yaptığı konuşma ve sunduğu raporlarda Türkistan’da yerli halktan oluşan bağımsız bir ordu kurulması gerekliliğine de dikkat çeken Rıskulov, Türkistan’ı yerli Türk asıllı halkların tarihi vatanı olarak nitelendirir ve Türklerle Türk olmayan Müslümanların dışında kalanların göçmen olarak kabul edilmesini teklif eder. Türkistan Cumhuriyeti’nin adının “Türk Meclis Cumhuriyeti” ya da “RSFSR’nin Türk Cumhuriyeti” olarak değiştirilmesini talep eden Rıskulov, Türk Meclis Cumhuriyeti’nin sınırlarının diğer Türk cumhuriyetlerinin katılımı için her zaman açık olacağını ilan eder. “Türk Meclis Cumhuriyeti”nin dilinin Türkçe olması ve devlet Yüklə 1,74 Mb. Dostları ilə paylaş:
|