D ü Ş Ü n c e d ü n ya s I n da
Yüklə 1,74 Mb. Pdf görüntüsü
|
65 S İ Y A S E T V E K Ü L T Ü R D E R G İ S İ biteceğine dair umutlarının daha da güçlenmesini sağlamıştır. Cedit hareketi içerisinde yer alan aydınların bir yandan “Kadimci”lerle, diğer yandan da Kadimcileri destekleyerek kendilerini boğmak isteyen Çarlık yönetimi ile uğraşmak zorunda kalmaları ve en önemlisi de Türkiye ve İran’da başlatılan girişimlerin beklenen başarıyı gösterememesi, Türklüğün geleceği için son derece önemli bir dönemin, beklenenleri veremeden son bulmasına neden olmuştur. 1917’de gerçekleştirdikleri Komünist dev- rimle iktidara gelen Bolşevikler, Çarlık yöneti- mine duydukları öfke nedeniyle, Çarlık Rus-ya’sı döneminde yürütülen sömürgeleştirme politika- larını eleştirmişler, hatta Çarlık Rusya’sı bünye- sindeki sömürge halkların (Doğu Halkları) kendi kendilerini yönetebilmeleri doğrultusunda vaatler- de bulunmuşlardır. 4 Bolşevikler, Çarlık yönetimi- nin Batılı emperyalist ülkelerle nasıl bir işbirliği içinde olduğunu ortaya koyan gizli plan ve anlaşma- ları dünya kamuoyuna açıklayarak I. Dünya Savaşı’n- dan çekilmişler ve böylece sömürgeci güçlere karşı mücadele eden Osmanlı Devleti’nin geçici olarak rahatlamasına da vesile olmuşlardır. Bolşeviklerin bu tutumu, doğal olarak Rus esareti altında yaşayan Türk topluluklarının devrimi desteklemelerinde hayli etkili olmuştur kanaatindeyiz. Ayrıca, Müslüman halkların Bolşeviklerin yanında yer almalarında, Bolşeviklerle savaşan Menşevik generallerin, Kızılları yani Bolşevikleri yendikleri takdirde yeniden Rus monarşisini getirmek ya da en azından Rus şovenizmi üzerine kurulan bir siyasi yapı oluşturmak istemelerinin de ciddi anlamda etkisi olmuştur (Andican 2003: 37). Birkaç yüzyıldır Çarlık Rusya’sı egemenliği altında yaşayan Türk topluluk- larının önde gelen aydınlarının bizzat Bolşevik Devrimi’ne katılmış olmaları 5 ve devrimin başını çeken Rus siyasileriyle seçkinlerinin sömürge halkların desteğine muhtaç bulunmaları, kısa bir dönem de olsa sömürge halklar adına bahar havasının esmesini sağlamıştır. Devrimin ilk yıllarında yaşanan ağır iç çatışmalar (Bolşevik-Menşevik çatışması, büyük işçi ve köylü isyanları), İngiliz emperyalizmi, Bolşeviklerin başını İngilizlerin çektiği emperyalizm karşısında aynı emperyalist güçlere karşı mücadele eden Ankara Hükûmetinin desteğine muhtaç olması, Çarlık Rusya’sı döneminde yürütülen sömürgeleştirme politikalarının bir süreliğine askıya alınmasını sağlamıştır. Özellikle de Stalin döneminde zirveye ulaşan Rus şovenizmi, İdil-Ural, Kafkas- ya ve Türkis- tan’da yeşeren umutların üzerine bir buldozer gibi gitmeye başla- mış, devrim, Çarlık yönetimine karşı kendisiyle birlikte mücadele eden Doğunun mazlum çocukla- rını yemeye başlamıştır. 66 D Ü Ş Ü N C E D Ü N Y A S I N D A T Ü R K İ Z Fakat estirilen yalancı bahar havası, devrimin olgunlaşması ve başını Lenin ile Stalin’in çektiği Rus siyasileriyle seçkinlerinin 1920’den itibaren bütün Rusya’da mutlak bir otorite sağlamalarıyla birlikte ağır ağır ortadan kalkmaya başlamış, yerini soğuk, keskin bir rüzgâra bırakmıştır. Özellikle de Stalin döneminde zirveye ulaşan Rus şovenizmi, İdil-Ural, Kafkasya ve Türkistan’da yeşeren umutların üzerine bir buldozer gibi gitmeye başlamış, devrim, Çarlık yönetimine karşı kendisiyle birlikte mücadele eden Doğunun mazlum çocuklarını yemeye başlamıştır. Bolşevizmin gün geçtikçe Rus şovenizmine dönüştüğünü, Sovyet yönetiminin Çarlık Rusya’sı döneminde yürütülen politikaları sahiplenmeye başladığını, Kızıl Ordu zulmünün doğu üzerine yürüyen Çar ordularına rahmet okuturcasına arttığını 6 gören dönemin Mirseyit Sultangaliyev, Turar Rıskulov, Neriman Nerimanov, Ahmet Baytursun gibi Türk aydınları harekete geçmişlerdir. Fakat çok geçmeden hepsi “karşı devrimci”, “halk düşmanı”, “Pan-Türkist”, “Türkiye ajanı”, “Japonya ajanı”, “Almanya ajanı”, “İngiliz işbirlikçisi”, “burjuva milliyetçisi” damgalarını yiyerek “repressiya”nın (baskı, zulüm, sindirme ve ortadan kaldırma politikalarının) kurbanı olmaktan kendilerini kurtaramamışlardır. 1918’den itibaren başlayan Rus komünistlerle Türk kökenli milliyetçi komünistler arasındaki kopuş, öncelikle Molla Nur Vahitov, Mirseyit Sultangaliyev, Mustafa Suphi, Neriman Nerimanov ve Turar Rıskulov gibi Türkler adına gelecek vadeden isimlerin hedef haline gelmesine neden olmuştur. Molla Nur Vahitov, Sultangaliyev, Neriman Nerimanov ve Turar Rıskulov gibi isimler, bir yandan içinde bulundukları şartlara göre Rus Bolşevikleri ile birlikte hareket ederken, diğer yandan da Sovyetler Birliği’ne bağlı olan Türk bölgelerinin bağımsızlığı için gizli politik bir savaş vermişlerdir. Büyük bir ekseriyeti 1937-1940 yılları arasında katledilen ve Kazan’da Galiyevciliğin, Azerbaycan’da Nerimanovculuğun, Türkistan’da da Rıskulovculuğun mimarı ve takipçisi olan Türk aydınları ile siyasilerinin düşünce yapıları birbirlerinden hemen hemen farksızdır. Ruslar tarafından “Turan Devleti” kurmak amacıyla gizli örgütler kurmakla suçlanarak katledilen bu milliyetçi sosyalistlerin kurdukları örgütlerde yazarlar, şairler, bilim insanları, kısacası Rusya Türklerinin 19. yüzyıl sonlarıyla 20. yüzyılın başlarında yetiştirdiği milli karakterdeki bütün aydınları yer almıştır. Bu ifadeden de anlaşılacağı üzere, milliyetçi Türk sosyalistleri arasında örgütsel bağlar da söz konusudur. 7 1918’den itibaren yaşananlar göstermiştir ki, Bolşevik Rusya’da Türk halkları için değişen pek bir şey olmamıştır. 8 Ruslar, Türk topluluklarının önderlerini İslam Dünyası’na komünizmi yaymaları amacı için kullanmaya çalışırken, onlar da Rusya’da rejim değişikliğinden yararlanarak Türk halklarının eğitim seviyesini arttırmak, kendilerine ait bir ordu kurmak, iktisadi bakımdan güçlenmek ve nihai olarak bağımsız bir devlet kurmak amacıyla Sovyet rejimini kullanma yoluna gitmişlerdir. Ruslar, bunun farkına çok çabuk varmışlar, fakat bu önderlerin erken tasfiye edilmesinin Sovyet rejimi için tehlikeler doğuracağına inanmışlardır. Bu Yüklə 1,74 Mb. Dostları ilə paylaş:
|