Dasturlash asoslari

Ob‘yekt	Xossa
O‘rnatilgan qiymatlari
Form1	Caption	Seyfni chiqarib tashlash
Label1	Caption	Illyuminatorning radiyusini kiritingiz
Label2	Caption	Seyf uzunligini kiritingiz (А yo‘qi)
Label3	Caption	Seyf kengligini kiritingiz (B yo‘qi)
Label4	Caption	Seyf balandligini kiritingiz (C yo‘qi)
Label5	Caption	Caption xossasi maydonini tozalash
Command1	Caption	Tekshirish
Command2	Caption	Tugatish
Text1, Text2 Text3, Text4	Caption	Text xossasi maydonini tozalash

11.26-rasm

Blok-sxemasi



Dasturning kodi

Option Explicit

Private Sub Command1_Click()

Dim R, A, B, C As Single
Dim X1, X2, X3, D As Single
Dim S As String
R = Text1.Text
A = Text2.Text
B = Text3.Text
C = Text4.Text
If (A < B) And (A < C) Then
If B < C Then
X1 = A
X2 = B
X3 = C
Else
X1 = A
X2 = C
X3 = B
End If
ElseIf (B < A) And (B < C) Then
If A < C Then
X1 = B
X2 = A
X3 = C
Else
X1 = B
X2 = C
X3 = A
End If
Else
If A < B Then
X1 = C
X2 = A
X3 = B
Else
X1 = C
X2 = B
X3 = A
End If
End If
D = Sqr(X1 * X1 + X2 * X2)
If D > 2 * R Then
S = ""
Else
S = ""
End If
Label5.Caption = S
End Sub

Private Sub Command2_Click()

End
End Sub

12-misol: Gototuzilmasini ishlatish

Butun son kiritish. Uning juftligini tekshirish. Agar son juft bo‘lsa, “Juft son” jumlasini chiqarish, agar son toq bo‘lsa, “Toq son” jumlasini chiqarish.

11.27-rasm
Ob’yekt	Xossa	O‘rnatilgan qiymatlari
Form1	Caption	Shartsiz o‘tish operatori
Label1	Caption	Butun son kiritingiz
Label2	Caption	Caption xossasi maydonini tozalash
Command1	Caption	Tekshirish
Command2	Caption	Tugatish
Text1	Text	Text xossasi maydonini tozalash

Shartsiz o‘tish operatori


B
Butun son kiriting

Butun son kiriting
lok–sxema

Boshi

N ni kiritish

N Hа

juftmi?

Yo‘q

S = “ Son TOQ”






M S = “Son JUFT”




Dastur kodi
Option Explicit
Private Sub Command1_Click()
Dim N As Integer
N = Val(Text1.Text)
If (N Mod 2) = 0 Then GoTo Met1
Label2.Caption = "Toq son"
GoTo Met2
Met1: Label2.Caption = "Juft son"
Met2: End Sub

Private Sub Command2_Click()

End
End Sub



Butun son kiriting

Shartsiz o‘tish operatori

Juft son

11.28-rasm

11.7. Shartli Select Case operatori

Select Casetuzilmasi dasturda bir necha shartlarni tekshirishga imkon beradi If ...Then ... Else konstruktsiyasi blokiga mos bo‘ladi. Butuzilma tahlil qilinuvchi ifodalardan va har biri ushbu ifodaning qabul qiladigan qiymatlariga ega Case operatorlari majmuyidan tashkil topgan.
Struktura sintaksisi:
Select Case O‘zgaruvchi
CASE qiymat1
konstruktsiya1
CASE qiymat2
konstruktsiya2
. . .
CASE qiymatK
konstruktsiyaK
CASE Else
Alternativ konstruktsiya
End Select

Visual Basic ifodaning konstruktsiyasida berilgan qiymatlarni hisoblaydi. So‘ng olingan qiymat konstruktsiyadagi Case operatorlarida berilgan qiymatlari bilan solishtiriladi. Agar dastlabki qiymat topilsa, unda Case operatorida yozilgan buyruqlar bajariladi. Agar dastlabki qiymat topilmasa, unda alternativ Case Else operatorida (agar u ham bor bo‘lsa) yozilgan buyruqlar bajariladi. Konstruktsiya bajarilishi yakunlangandan so‘ng bosqarish End Select xizmatchi so‘zidan keyingi operatorga beriladi. Konstruktsiya boshida Select Case xizmatchi so‘zi joylashgan bo‘lib, undan keyin joylashgan “O‘zgaruvchi” parametri bir necha qiymatlarni tekshiradi. Davomi Case xizmatchi so‘zi bilan boshlangan buyruqlar guruhidan iborat. Agar “O‘zgaruvchi” parametri joriy Case operatorida ko‘rsatilgan qiymatga teng bo‘lsa, unda shu va keyingi Case xizmatchi so‘zlari orasidagi buyruqlar bajariladi.

13-misol: Select Case tuzilmasini ishlatish

Tasodif sonlar datchigi yordamida o‘yin zarlarini tashlashni dasturlash. Olingan natijalarni matn shaklida ko‘rsatish kerak.

Alogritmi

1. 
   1 dan 6 gacha bo‘lgan R tasodif sonini olish
   
2. 
   Agar R=1 bo‘lsa, S qator o‘zgaruvchisiga «BIR» matnni yozish kerak
   
3. 
   Agar R=2 bo‘lsa, S qator o‘zgaruvchisiga «IKKI» matnni yozish kerak
   
4. 
   Agar R=3 bo‘lsa, S qator o‘zgaruvchisiga «UCH» matnni yozish kerak
   
5. 
   Agar R=4 bo‘lsa, S qator o‘zgaruvchisiga «TO‘RT» matnni yozish kerak
   
6. 
   Agar R=5 bo‘lsa, S qator o‘zgaruvchisiga «BECH» matnni yozish kerak
   
7. 
   Agar R=6 bo‘lsa, S qator o‘zgaruvchisiga «OLTI» matnni yozish kerak
   
8. 
   S ni chiqarish
   

11.29-rasm

Ob’yekt	Xossa	O‘rnatilgan qiymatlari
Form1	Caption	Select Casetuzilmasi
Label1	Caption	1 dan 6 gacha bo‘lgan tasodif son
Label2	Caption	Sonli qiymati
Label3	Caption	So‘z bilan yoizilishi
Command1	Caption	Kubikni tashlash
Command2	Caption	Tugatish
Text1, Text2	Text	Text xossasi maydonini tozalash

Blok – sxema

Boshi

N tasofiy sonini aniqlash

N = 1 hа S = “BIR”

?

Yo‘q

N = 2 hа S = “IKKI”
?

Yo‘q

N = 3 hа S = “UCH”
?

Yo‘q

N = 4 hа S = “TO‘RT”
?

Yo‘q

N = 5 hа S = “BESH”
?
Yo‘q

S =”OLTI” S ni chiqarish

Oxiri

Dastur kodi
Option Explicit
Private Sub Command1_Click()
Dim R As Integer
Dim S As String
R = Int(6 * Rnd) + 1
Select Case R
Case 1
S = "BIR"
Case 2
S = "IKKI"
Case 3
S = "UCH"
Case 4
S = "TO‘RT"
Case 5
S = "BESH"
Case Else
S = "OLTI"
End Select
Text1.Text = Str(R)
Text2.Text = S
End Sub

Private Sub Command2_Click()

End
End Sub

Private Sub Form_Load()

Randomize
End Sub


Select Casetuzilmasida solishtirish amallarini ishlatish mumkin. Buning uchun Is yoki To xizmatchi so‘zini ifodaga qo‘shish kerak. Is xizmatchi so‘zi kompiliyatorga tekshirilayotgan o‘zgaruvchining qiymatini ifodaning qiymati bilan solishtirishga ko‘rsatmalar beradi. To xizmatchi so‘zi qiymatlar diapazonini beradi. Mayli yuqoridagi misolda tasodifiy sonlar 1 dan 10 gacha bo‘lgan intervaldan olinsin. Dastur kodini o‘zgartiringiz va Select Casetuzilmasining ishlashini nazorat qiling.
Qayta ishlangan dastur kodi:
Option Explicit
Private Sub Command1_Click()
Dim R As Integer
Dim S As String
R = Int(10 * Rnd) + 1
Select Case R
Case Is < 4
S = "KAM"
Case 4 To 6
S = "KO‘P"
Case Else
S = "BO’LISHI MUMKIN EMAS"
End Select
Text1.Text = Str(R)
Text2.Text = S
End Sub

Private Sub Command2_Click()

End
End Sub

Private Sub Form_Load()

Randomize
End Sub

11.8. Siklli tuzilmalar

Dasturlash tillarida takrorlanuvchi jarayonlarni bajarish uchun sikllituzilmalar ishlatiladi. Siklli tuzilmalarning uch xili mavjud:

1. 
   Takrorlanishlar soni berilgan sikl (hisoblagichli sikllar)
   
2. 
   Berilgan shart bajarilguncha bajariladigan sikl. Bunda shart sikl tanasi bajarilishidan oldin tekshiriladi (Yuqoridagi qator bilan boshqariladigan sikl)
   
3. 
   Berilgan shart bajarilguncha bajariladigan sikl. Bunda shart sikl tanasi bajarilgandan so‘ng tekshiriladi (Pastdagi qator bilan boshqariladigan sikl)
   

Sikl tanasi bo‘yicha bir marta o‘tish “iteratsiya” deyiladi.

1. Takrorlanishlar soni berilgan sikl (hisoblagichli sikl) For … Next

For...Nexttuzilmasi buyruqlar ketma-ketligini bir necha marta bajaradi. Bunaqangi konstrusiyani sikl deb ataladi va u yordamida bajariladigan dastur kodilarini – sikl tanasi deb ataladi..

For.. .Nexttuzilmasining sintaksisi:
For Hisoblagich = Boshlang‘ich_qiymat То Oxirg‘i_qiymat Step Qadam