Davlat byudjeti ijrosini ta’minlashda hududiy g’aznachilik organlari faoliyatidan foydalanishni yaxshilash

Davlat byudjeti ijrosini ta’minlashda hududiy g’aznachilik organlari faoliyatidan foydalanishni yaxshilash

Bajardi;Baxtiyor Soataliyev

G'aznachilik yagona axborot tizimining shakllanishi va takomillashuvi

• Avtomatlashtirilgan axborot tizimi bu axborotlami tezlik bilan qayta ishlash uchun m o‘ljallangan iqtisodiy-matematik metodlar, modellar, dasturlar va texnologik vositalar yig‘indisidi
• Budjet jarayonini boshqarishning avtomatlashtirilgan axborot tizimilari real vaqt rejimida budjet jarayoni (shu jumladan, budjet ijrosi) axborot oqimlarinining komplcks hisobini olib borish va iqtisodiy tahlilini amalga oshirish imkonini beradi, ma’lumotlaming haqqoniyligi va tezkorligini oshiradi, operativ tarzda tegishli oqilona boshqaruv qarorlarini qabul qilishga imkon yaratadi.

O'zbekiston RespublikasiAdliya vazirligida 2010-yil, 11-oktabrda 2146-son bilan ro'yxatga olingan “O'zbekiston Respublikasi budjet tasnifmi qo'llash bo'yicha yo‘riqnoma”ga muvofiq, yangi budjet tasnifi 2011-yil, 1-yanvardan amalga kiritildi.

Ushbu yo'riqnomaga ko'ra, budjet tasnifi O'zbekiston Respublikasi davlat budjeti, davlat maqsadli jamg'armalari tuzilmasiga kiruvchi budjetlar daromadlari va xarajatlarini, shuningdek, uning taqchilligini moliyalashtirish manbalarining guruhlanishi bo'lib, quyidagilami o'z ichiga oladi

• - davlat budjeti daromadlarining tasnifi;
• - davlat budjeti xarajatlarining vazifa jihatidan, tashkiliy va iqtisodiy tasnifi;
• - davlat budjeti taqchilligini moliyalashtirish manbalari tasnifi.

Mahalliy boshqaruv organlari javobgarligi va vakolatlarini takomillashtirish hamda isloh qilish masalasi rivojlangan, rivojlanayotgan mamlakatlarning davlat moliyasini boshqarish amaliyotidagi dolzarb masalalardan hisoblanadi. Bugungi kunda O’zbekistonda mahalliy organlar boshqaruv mexanizmlarini takomillashtirish jarayonlari demokratik va ijtimoiy standartlar nazarda tutilgan xolda amalga oshirilmoqda.

Viloyatlar mahalliy byudjetlari tuzilmasi

viloyat byudjeti
tegishli viloyatlar tumanlari
Shaharlar byudjeti

G’aznachilikning hududiy bo’linmalari quyidagi ishlarni bajaradi:

byudjet tashkilotlari xodimlariga ish haqi va unga tenglashtirilgan boshqa to’lovlar
O’zbekiston Respublikasi Moliya vazirligiga har kunlik asosida g’aznachilik hisobraqamlarida mablag’larning harakati to’g’risidagi axborotni elektron shaklda taqdim etadi
yuridik va jismoniy shaxslarning bank hisobraqamlariga sudning qarori bo’yicha yagona g’aznachilik hisobraqamidan yoki g’aznachilikning boshqa hisobraqamlaridan mablag’lar o’tkazadi
byudjetdan mablag’ oluvchilarga ular uchun g’aznachilikda yoki uning hududiy bo’linmalarida ochilgan shaxsiy hisobraqamlaridan ko’chirmalarni taqdim etadi

G’aznachilikning hududiy bo’linmalari quyidagi ishlarni bajaradi:

manbalar bo’yicha tegishli byudjetlar daromadlari tushumi hisobini yuritadi
moliya organlarining topshirig’i bo’yicha yuqori byudjetlarda nazarda tutilgan rejali dotatsiyalar, subventsiyalar, byudjet ssudalari summasini o’tkazadi
byudjet tashkilotlari va buyurtmachilarning shartnomalari xarajatlar smetasida ko’rsatilgan summalar doirasida va maqsadlarga muvofiq tuzilishi ustidan qattiq nazorat qilish asosida shartnomalarni ro’yxatdan o’tkazadi
byudjet tashkilotlarini, jumladan, mudofaa va xavfsizlik tuzilmalarini moliyalashtirishga yo’naltiriladigan byudjet mablag’­lari­dan foydalanishni maqbullashtirish yuzasidan monitoring olib boradi
Davlat byudjeti pul mablag’larini boshqarishning maqsadlari quyidagilardan iborat:
– byudjetlarning daromadlar va xarajatlari o’rtasidagi vaqtinchalik kassa uzilishlarini operativ bartaraf etish;
– byudjetdan mablag’ oluvchilarning xarajatlar to’lovini o’z vaqtida amalga oshirish;
– hududiy (respublika) g’azna hisobvaraqlari (HG’H (RG’H))dagi pul mablag’laridan samarali foydalanish.
Kassali rejalashtirishning mazmuni tushumlarning hajmi va manbalari, shuningdek, to’lovlarning yo’nalishi va maqsadlari bo’yicha respublika va mahalliy byudjetlar kassa rejalarini tuzish yo’li bilan amalga oshiriladigan hududiy (respublika) g’azna hisobvaraqlari orqali o’tadigan pul mablag’larining aylanmasini rejalashtirish va boshqarishdan iborat.
Respublika va mahalliy byudjetlarning yillik kassali rejalashtirilishi tegishli byudjetlarning oylik daromadlar va xarajatlar yoyilmasiga asosan amalga oshiriladi. Nizom orqali joriy kassali rejalashtirilish bilan bog’liq amaliyotga kiritilgan yangiliklardan biri sifatida g’aznachilik bo’linmalari tomonidan byudjetdan mablag’ oluvchilarga XTR berilishi asosida respublika va mahalliy byudjetlar ijrosi amalga oshiriladigan sharoitda ushbu ikki darajadagi byudjetlarning oylik daromad prognoziga asosan kassali rejalashtirilishi uchun zarur axborot – kutilayotgan daromadlar tushumi to’g’risidagi tezkor (operativ) ma’lumotlardan foydalanilishini alohida ta’kidlab o’tish kerak.
ETIBORINGIZ UCHUN RAHMAT