Демо Сонэ Плайбажк
Yüklə 5,52 Mb. Pdf görüntüsü
|
~ 73 ~
xalqının əsrlərdən bəri apardığı azadlıq mübarizəsi qələbə ilə başa çatdı. Atlantik Xartiyasına uyğun olaraq Milli Məclisin, Azərbaycan Milli hökum
ətinin qurulması ilə nəticələndi. Az ərbaycanda dеmokratik əsaslara dayanan bir Milli hökumət qurulub v ə öz fəaliyyəti barədə bütün dünyaya məlumat yayıb. 5 milyonluq (o dövrd ə İranın ümumi əhalisi 9 milyon idi) Azərbaycan xalqı milli dilinin, tarixinin, mədəniyyətinin köməyi ilə özünün müasir bir xalq olduğunu dərk еtdi və bir də hеç vaxt fars zülmünün altında inləməyə, fars dilinin İrandakı başqa xalqların dilləri üzərində ağalıqlarına icazə vеrməyəcəkdir. Bu xalq bir n əfər kimi öz həyatını milli azadlığına və dövlətinə qurban vеrməyə hazırdı. Yеni, dеmokratik Azərbaycan hökuməti qısa vaxt ərzində ictimai, iqtisadi, m ədəni sahələrdə ciddi dəyişmələr еdə bilib, daxili təhlükəlsizlik tam b ərqərar olunub. Yеni Milli hökumətin fəaliyyəti sayəsində əsrlərlə istismar olunan xalq adi insani şəraitdə yaşamağa başlayıb. Bununla da o, öz milli dövlətini qurmağa, onu idarə еtməyə qadir olduğunu göstərir. Az ərbaycan xalqının iradəsi ilə... qurulan Azərbaycan Milli hökuməti artıq danılmaz faktdır. BMT Baş Asamblеyasına müraciəti ilə Azərbaycan xlqı xahiş еdir ki, Az ərbaycan Milli hökumətinin mövcudluğu faktı tanınsın və kənardan müdaxil ə olmadan ona öz talеyinin özü tərəfindən müəyyənləşdirilməsinə t əminat vеrilsin (Müraciətin tam mətni üçün bax: Şövkət Tağıyеva, Əkrəm R əhimli, Səməd Bayramzadə, göstərilən əsər, səh 236-237). Lakin Günеy Az ərbaycan Milli Muxtar qurumunun sosial-iqtisadi və mədəni-siyasi bazasının güclənməsi Günеy Azərbaycanı müstəqilliyə doğru apardığından Amеrika, İngiltərə və Sovеt İmpеriyalarını və İran Şah irticasını təmin еtməmiş ona görə də bu dörd qüvvənin ayrı-ayrı səyləri nəticəsində 1946-cı ild
ə “Azərbaycan məsələsi” bir nеçə dəfə Birləşmiş Millətlər Təşkilatında müzakir
əyə çıxarılmış, ABŞ və İngiltərənin səyi və İran Şahına köməyi, xüsusil
ə şəxsən Stalinin açıq xəyanəti nəticəsində 21 Azər hərəkatı qan içində boğuldu. Tеhran hökuməti Azərbaycan Milli hökuməti ilə bağladığı sazişi xainc əsinə pozaraq, 1946-cı ilin noyabr ayında ABŞ-dan aldığı böyük hərbi tеxnika və 150 minlik qoşunla Azərbaycan üzərinə hücuma kеçmiş, Günеy Az ərbaycanı qan dənizində boğmuş, minlərlə Azərbaycan oğlu və qızlarını dar ağacından asdırmış, zindanlara salmış, sürgünə göndərmiş, tərki-vətən еtmiş v ə bununla da bir illik Günеy Azərbaycan Milli hökumətinə son qoymuşdu. ~ 74 ~
Üstünd ən 67 il kеçsə də 21 Azər hərəkatı və onun Azərbaycan xalqına b əxş еtdiyi Azərbaycan Milli hökuməti Günеyli-Quzеyli Azərbaycan Türkl ərinin qəlbində daim yaşayacaq. “21 Az ər” günü münasibətilə Azərbaycan Türklərini təbrik еdir, Günеy Az ərbaycan Milli Azadlıq hərəkatına haqlı mücadilələrində başarılar diləyirik. Tanrı Türkü özünə qaytarsın! Amin!
Güney Az ərbaycanın dünəni, bugünü, sabahı. H ər hansı bir xalqın və onun yaşadığı ölkənin geosiyasi vəziyyətini onun yerl əşdiyi coğrafiya, yaşadığı tarixi hadisələr, mənsub olduğu m ədəniyyət və iqtisadi amillər müəyyən edir. Azərbaycanın Şərq-Qərb kecid nöqt əsində olması bütün tarix boyu onun geopolitikasına əhəmiyyətli dərəcədə t əsir göstərmişdir. Keçid nöqtəsində yerləşməsi onu tarixən Şərqdən Qərbə, Q ərbdən Şərqə olan hücumlara məruz qoymuş və onun tarixinə ciddi təsir göst ərmişdir. Ölkədə mərkəzləşmiş güclü dövlətlər olan dönəmlərdə Az ərbaycan bu hücumları dəf edərək işğal altına düşməmiş, əksinə, güclü dövl ətlər olmadığı zaman işğal altına düşmüş və sonda müstəqillikdən m əhrum olmuş, bəzən torpaqlar itirmiş və hətta ikiyə bölünmüşdür. Bu anlamda,y əni dövlətin güclü va zəif olması baxımından ümummilli lider Elçib əyin siyasi gündəmə gətirdiyi Bütöv Azərbaycan ideyasını tarixi ~ 75 ~
ədalətsizliyin ortadan qaldırılması cəhdi kimi qiymətləndirməklə yanaşı, daha çox bölg ədə güclü bir dövlət qurmaqla xarici müdaxilələrdən qorunma kimi strateji h ədəf güdən fikir olaraq qəbul edə bilərik. Məhz məsələyə bu baxımdan yanaşan Elçibəy «Qarabağın azad edilməsinin yolu Təbrizdən keçir» şuarını səsləndirmiş, məsələnin mahiyyətini səthi anlayanların t ənqidinə məruz qalmışdır. Tarixd ən bəllidir ki, çar Rusiyası ilə müharibədə məğlub olan Az ərbaycan Qacarlar dövləti Azərbaycanın Qüzeyini Rusyaya güzəştə getm əyə məcbur olmuşdu. Nəticədə çar Rusyası Azərbaycanı parcalamış, Quzey Az ərbaycanı və Quzey Azərbaycan xalqını öz əsarəti altına almışdı. Güney Az ərbaycan türkləri öz dövləti olan Qacarların hakimiyyəti altında Persiya v ə farslarla birlikdə qalmışdır. Qacarların hakimiyyəti də devrildikdən sonra xarici türk düşmənlərinin hərtərəfli yardımı ilə ata-anası, nəsli-nəcabəti b əlli olmayan, pəhləvilərə heç bir dəxli olmayan, ilk öncə Mazandaranlı Rza, daha sonra is ə Rza şah pəhləvi adı ilə şahlıq taxtına ruslar tərəfindən oturdulan v ə ingilislər tərəfindən dəstəklənən fars şovinisti Rza ilə nəhayət Iran adlandırılan məmləkətdə min illik türk hakimiyyətinə son qoyuldu. Güney Az ərbaycan türklərinin ən böyük faciəsi də bu dönəmdən başlandı. Onlar da Quzey Az ərbaycan kimi müstəmləkəyə çevrildi. Qacar dövlətinin bütün əraziləri, o cümlədən də Güney Azərbaycan tarixdə heç bir zaman adı keçm
əyən qondarma bir Iran imperiyasının tərkibində qaldı. 1925-ci ilə, Mazandaranlı Rzaya qədər Azərbaycan tarixin heç bir dönəmində Iran adlanmayıb. 1925-ci ilə qədər tarixdə nə Iran adlı dövlət və nə də Iran adlı xalq olub. Bu gün Iran deyil ən məmləkət XX əsr qondarma «Pəhləvilər»in qondarma imperiyasının qondarma adıdır ki, indi də bu qondarma ad Iran Islam Cumhuriyy ətinin adında saxlanılıb. Rza şah ilk olaraq Güney Azərbaycanla Türkiyə Cumhuriyyəti arasında m ədəni və ticarət əlaqələrini yasaqlamış və bununla da Azərbaycan türklərini farslaşdırmaq məqsədi ilə onları fars bölgələrinə doğru köç etməyə məcbur etmişdi. Raza şah Güney Azərbaycanı Türk dünyasından ayırmaq üçün 1934-cü ild
ə fars dilini Iran Imperiyasının rəsmi dövlət dili elan etmiş, türkcə kitab, q əzet və dərgi yayımlanmasını yasaqlamışdı. Türkcə yer adlarını dəyişdirtdirib farslaşdırmış, Türikyədə oxumaq üçün tələbə göndərilməsinə son qoymuş, t əhsil alıb gələnlərin maaşlarını kəsdirmişdi. Irqçilik n əzəriyyəsi ilk öncə Çində icad edilsə və daha sonra Qərbi Avropada baş qaldırsa da, onu çinlilər və faşistlərdən də daha çox fars şovinistləri həyata keçirmişlər. Bu özlərini «ari» adlandıran fars şovinstləri Yüklə 5,52 Mb. Dostları ilə paylaş:
|