~ 485 ~
olan mill
ət həm də böyük bir ailədir. Millətə sədaqət həm də ailəyə sədaqətdir.
V
ətən deyilən milli məkan da millətə mənsub ailələrin yuvasıdır. Deməli,
v
ətənpərvərlik və milliyyətçiliyin ayrılmaz bir parçasıdır. Vətənə xəyanət həm
d
ə millətə xəyanətdir. Milləti inkar etmək gerçəyi inkar etməkdir, varı yox
saymaqdır. Milləti inkar etmək şəxsiyyətini inkar etmək deməkdir. Atalar
demişkən: “Əslini danan haramzadədir”. Bu səbəblə, şəxsiyyətini qorumaq,
ail
əyə sədaqətli olmaq, vətəni sevmək həm də milləti qorumaq, ona sədaqətli
olmaq, onu sevm
ək, onu yüksəltmək deməkdir. Bu anlamda milliyyətçilik
kökü insan ruhunun d
ərinliklərinə varan, insan mənliyini yüksəldən, insana
kimlik süuru qazandıran psixoloji və ictimai bir zərurət, əbədiyaşar bir
ideologiyadır. Ona görə də milliyyətçilik daima millətin bütününü qucaqlayan,
ağuşuna alan bir ideologiya kimi daima sevilməli, bəslənməli, onun üzərinə
heç bir kölg
ə salınmamalı, ondan heç bir pis mədsəd üçün istifadə
edilm
əməlidir. Bu ideologiyalarının daşıyıcılarının əsas məqsədi hər şeydən
əvvəl aid olduğu millətin müstəqilliyi, istiqlalıdır, millətini yabançı işğal və
istismardan
qurtarmaqdır. Müstəqillik, istiqlal varsa, onu qorumaq başlıca
qay
əsidir ki, bu da maddi və mənəvi, iqtisadi və mədəni cəhətdən yüksələrək
inkişaf etmiş millətlər cərgəsinə qoşulmaq deməkdir. Dünyada acizin haqqı
yoxdur. Acizin heç bir şeyi olmadığı kimi istiqlalı da olmaz, olsa da qalmaz.
Bu ideologiyanın daşıyıcıları uğrunda hər an can verməyə hazır
olduqları Vətən toprağını mübarək və müqəddəs sayır, onu qorumağı özlərinə
borc bilirl
ər.
Bu ideyanın daşıyıcıları yaşadığı cəmiyyətlərdə azadlıq, ədalət və
demokratiya ist
əyirlər.
Bu ideyanın daşıyıcıları öz varlıqlarını aid olduqları millətin varlığından
ayırmaz, milləti bütöv bir orqanizma hesab edər və millətin hər bir üzvünü
özl
ərinə qardaş qəbul edərlər.
Bu ideyanın daşıyıcıları milli mədəniyyəti, milli və mənəvi dəyərləri,
milli ad
ət-ənənələri yaşatmaq və yüksəltməyə çalışır və onları yabançı
t
əsirlərdən, bu və ya digər yıpranmalardan qorumağı özlərinin vəzifəsi
sayırlar.
Bu ideyanın daşıyıcıları millətin kollektiv məhsulu olan milli dilə, milli
tarix
ə sayğı ilə yanaşar, onları bilər, sevər və öyrədərlər. Milli qəbələlərlə fəxr
ed
ər, milli fəaləkət və istirablara yanarlar.
Bu ideyanın daşıyıcıları millətin gələcəyi haqqında ümidli və inamlıdır.
Bütün ç
ətinliklərə sinə gələrək dinamik bir inkişafa yol açar, millətini dünya
mill
ətləri ailəsinin azad, şərəfli, bərabər haqlara sahib, qüdrərli bir üzvü
olmasına çalışırlar. Vətənləri, millətləri və dövlətləri üçün bütün fədakarlıqları
~ 486 ~
göst
ərərək idealist bir əxlaqa sahib olar, siyasi həyatlarını milli dəyərlərlə
s
əmimi bir şəkildə bağlamağa çalışırlar.
Yaşadığımız XXI əsrdə belə sadalanan bu
fikir və mülahizələrdən vaz
keç
ə bilən nə bir millət və nə də bir dövlət var. Bütün bunlardan sıyrılaraq
mövcud olmaq, b
əxtiyar yaşamaq qeyri-mümkündür. Hətta bütün bunlar
olmadan l
əyaqətli bir vətəndaş olmaq da mümkün deyil. Ona görə də
milliyy
ətçiliyə qarşı çıxanlar bilməlidirlər ki, onlar insanın şərəf və ləyaqətinə,
s
ədaqətinə qarşı çıxarlar. Real həyatda hər bir insan üçün cahan onun Vətəni,
insanlıq da onun millətindən ibarətdir. Başqa deyimlə,
Vətənini qoruyan
Cahanı qoruyar, millətini sevən də insanlığı sevər. Çox təəssüflər olsun ki,
“Dünya v
ətənim, millətim insandır” deyimi əslində real həyatda özünü
doğrultmayan populist şüardan başqa bir şey olmadı. Bu deyim o zaman
h
əqiqət ola bilər ki, bütün insanlıq bunu qəbul etsin. Bu isə qeyri-mümkündür.
Mill
ət sevgisi, millət şüuru olmadan insanlığı sevmək olmaz. Insanı, insanlığı
sevm
ək istəyən millətini sevməli, dünyanı gözəlləşdirmək istəyən Vətənini
göz
əlləşdirməlidir.
Öz mill
ətini sevib yüksəldən, Vətənini gülzara çevirən, millətləşmə
m
ərhələsini tamamlayan xalqlar xöşbəxt xalqlardır. Yalnız öz vətənini və
mill
ətini sevən, onu yüksəldən insanlar insanlıq və dünya içində qiymətli və
yararlı varlıqlar sayılır. Bütün mütəfəkkirlər, dahilər, sənətkarlar ilk öncə öz
mill
ətlərinin ruhuna tərcüman olmuş, bunu ləyaqətlə bacardıqları ücün bütün
insanlığa mal olmuş və klassikləşmişlər. Ona görə də insanın öz vətəni və
mill
ətini sevməsi, onu yüksəltməyə çalışması, bütün insanlıq üçün xeyihxah
olması, sülh, əmin-amanlıq, səadət və rifah diləməsi deməkdir. Deməli,
milliy
ət hissinin və milliyyətçiliyin məhvinə çalışmaq hər bir millətə edilən ən
böyük pislik v
ə əslində insanlığa qarşı düşmənçilikdir.
Öz mill
ətləşmə dövrünü vəhşi təcrübələrinin dəhşəti ilə də olsa
tamamlamış millətlər indi millətləşməkdə olan xalqların milliyətçiliyinə qarşı
çıxır, milliyyətçilik ideologiyasını hər vəchlə təndiqə çalışırlar. Onların bu
t
ənqidlərinin əsasında əslində əldə etdikləri dünya hakimiyyətini özlərinə xas
metod v
ə politikalarla davam etdirmək durur. Onlar bunu pozmaq istəmirlər.
Çünki güc onlarda, iqtisadiyyat onlarda, m
ədəniyyət onlardadır. Insanlığın hər
cür yaşayış standartını onlar müəyyənləşdirirlər. Bugünkü dünya düzənını
onlar formalaşdırmışlar və indi də bu düzəni pozmaq istəmirlər. Onlara görə
onların düşüncələrindən kənar başqa mədəniyyət, başqa standart, başqa
iqtisadiyyat, başqa siyasət olmamalıdır. Bir Yaponiya örnəyi onlar üçün yetəri
q
ədər qorxulu görünür. Dünən Sovet İmperiyasının parçalanmasında
mill
ətçiliyə istər-istəməz sayğı düyan və onu dəstəkləyən Qərb ideoloqları indi