222
1. Satış pulu (manat) – 375000
2. Dəyişən məsrəflər – 250000
3. Marjinal gəlir (1-2) – 125000
4. Sabit məsrəflər – 80000
5. Mənfəət (3-4) – 45000
6. Satılmış məhsulun həcmi (ədəd) – 500
7. Vahidinin qiyməti – 750
8. İstehsalat levericinin səmərəliliyi (effektivliyi) (3 : 5) –
2.78
Bizim misalımızda istehsalat levericinin səmərəliliyi 2.78
vahiddir (125000 : 45000). Bu o deməkdir ki, müəssisənin
satışdan pul gəliri 1 faiz azaldıqda, mənfəət 2.78 % azalır, satış
pulu 36% azaldıqda isə biz astana rentabelliyinə çatırıq, yəni
mənfəət sıfıra bərabər olur. Fərz edək ki, satış pulu 10%
azalmış və 337500 manat olmuşdur ( 375000 – 375000 x 10 :
100). Belə olduqda müəssisənin mənfəəti 27.8% azalır və
32490 manat (45000 – 45000 x 27.8 : 100). İstehsal leverici
aşağıdakı amillərin təsiri nəticəsində dəyişilə bilər:
a) satışın
qiyməti və həcmi;
b) dəyişən və sabit xərclər;
c) sadalanan amillərin kombinasiyası ( qarışığı).
Ayrı-ayrı amillərin istehsalat levericinin təsirini nəzərdən
keçirək.
Satışın qiymətinin 10 faiz artması (hər ədəd üçün 825
manat) satışın həcminin 412500 manatadək, marjinal gəlirin
162500 manatadək (412500 – 250000) və mənfəətin 82500
manatadək (162500 – 80000) artmasına səbəb olur. Bununla da
həmçinin məmulatın hər vahidi hesabı ilə 250 manatdan
(12500 : 500 ədəd) 325 (162500 : 500) manatadək artır. Bu
şəraitdə sabit xərcləri örtmək üçün satışın həmçinin azalması
tələb olunur: zərərsizlik nöqtəsi 246 ədəd (8000 : 325 manat)
təşkil edir, müəssisənin davamlılığının marjinal ehtiyatı 250
ədədə qədər (500 – 246) və yaxud 50.8% artırılır.
225
Əmək ödənişi xərclərinin və sosial ehtiyaclara ayırmaların
bölüşdürülməsi
Əlavə cədvəl 2.
S/n
Təsərrüfat əməliyyatlarının məzmunu
Məbləğ
(man.)
1
2
3
1.
1 N-li sexin işçilərinə əməkhaqqı
hesablanmışdır, o cümlədən:
A məmulatı istehsal
edən işçilərə
B məmulatı
istehsal edən işçilərə
Sex avadanlıqlarına
xidmət edən işçilərə
Sex qulluqçularına
115400
103600
24600
20800
2.
2.1.
2.2.
2.3.
2.4.
Sığorta qurumlarına və sosial ehtiyaclara
ayırmalar aparılmışdır, o cümlədən:
Pensiya
Fonduna
A məhsulu istehsal edən işçilərə
B məhsulu istehsal edən işçilərə
Sex avadanlıqlarına xidmət edənlərə
Sex qulluqçularına
Sosial Sığorta Fonduna
A
məhsulu istehsal edənlərə
B məhsulu istehsal edənlərə
Sex avadanlıqlarına xidmət edən işçilərə
Sex qulluqçularına
Məcburi tibbi sığortaya ayırmalar
A məhsulu istehsal edənlərə
B məhsulu istehsal edənlərə
Sex avadanlıqlarına xidmət edən işçilərə
Sex qulluqçularına
Sosial Sığorta Fonduna (əlillər üçün)
A məhsulu istehsal edənlərə
B məhsulu istehsal edənlərə
Sex avadanlıqlarına xidmət edən işçilərə
Sex qulluqçularına
25338
22792
5412
4576
3347
3004
713
603
5885
5284
1255
1061
2177
1865
443
374