Dərs vəsaiti «İqtisadi nozəriyyə» ‘ənninin «Mikroiqlisad»
Yüklə 2,26 Mb. Pdf görüntüsü
|
| qarşılıqlı təsirinə
səbəb olur. Hər bir iqtisadi subyekt öz qazanc və mosrərmi qiymətləndirdikdən və zəruri seçimini eldikdən sonra cəmiyyət miqyasında ayrı-ayrı iqtisadi subyektlərin arasında onların iqtisadi fəaliyyətinin əlaqələndirilməsi prosesi baş verir. Bu da əsasən özünü əks etdirir: • istehsalçıların qərarlarının öz aralarında razılığa gəlməsi; • istehlakçıların qərarlarının razılaşdırılması; • istehsalçıların və istehlakçıların bütövlükdə qərarlarının razılaşdırılması. Belə bir əlaqələndirmənin zəruriliyi, hər şeydən əvvəl, iqtisadi subyektlərin ayrı-ayrı iqtisadi fəaliyyət növləri üzrə ixtisaslaşmasından, resurslardan istifadoetmə imkanlarından əldə olunması ilə əlaqədardır. Qeyd etmək lazımdır ki, nemətlərin yerləşdirilməsi probleminin həll olunması, eləcə də 42 iqtisadi fəaliyyətin əlaqələndirilməsi müxtəlif iqtisadi sistemlərin fəaliyyət göstərməsinə gətirib çıxardır. Müxtəlif iqtisadi sistemlərin fərqləndirici cəhətlərindən biri, hər şeydən əvvəl, nemətlərin müxtəlif şəkildə yerləşməsindən, iqtisadi fəaliyyətin əlaqələndirilməsindən, iqtisadi proseslərin tənzimlənməsi xüsusiyyətlərindən asılıdır. Bu da öz növbəsində: • nemətlərin yerləşdirilməsi üsullarını; ® iqtisadi fəaliyyətin əlaqələndirilməsini; ® iqtisadi davranış qaydalarının tənzimlənməsini; • iqtisadi subyektlərin fəaliyyətinə əsas verən institusio- nal xarakterli normativ aktların mövcudluğunu əsaslandırır. Qeyd olunan bu vasitələrə müxtəlif şəkildə riayət olunur ki, bu da iqtisadi sistemlərin fərqlənməsinə gətirib çıxardır. Qeyd olunanları nəzərə alaraq iqtisadi subyektlərin müxtəlif iqtisadi sistemlərdə fəaliyyətinin əlaqələndirilməsinə diqqət yetiririk. İnzibati sistemdə əsas diqqət iqtisadi subyektlərin əlaqəsi və onların davranış normaları praktiki olaraq mövcud ideologiya çərçivəsində dəyişilməz qalır. İqtisadi subyektlərin davranış qaydaları və müvafiq nemətlərin yerləşdirilməsi, dövlət timsalında mövcud olan sis- temaltı inzibati-amirliyə əsaslanan idarəetmə vasitəsilə həyata keçirilir. Yəni istər baş idarə, istər nazirlik, istərsə də müəssisə səviyyəsində əlaqələndirmə yuxarıdan göstərişlər əsasında məcburi qaydada həyata keçirilir. Belə əlaqələndirmə iqtisadi fəaliyyətin məhdud çərçivədə formalaşmasına, iqtisadi fəallığın azalmasına, daxili stimulların aradan qalxmasına səbəb olmaqla Yüklə 2,26 Mb. Dostları ilə paylaş:
|